Nhật ký Đặng Thùy Trâm khuấy động nước Nga

Cuốn Nhật ký Đặng Thùy Trâm bằng tiếng Nga.

Đã biết vì sao Việt Nam chiến thắng

Mẹ liệt sĩ Đặng Thùy Trâm phát biểu tại lễ ra mắt cuốn Nhật ký Đặng Thùy Trâm bằng tiếng Nga.

Thân mẫu của Anh hùng liệt sĩ Đặng thùy Trâm (bà Doãn Ngọc Trâm) cũng có mặt. Mặc dù đã 88 tuổi nhưng bà vẫn minh mẫn tuyệt vời. Cảm động nhìn những người Nga cầm quyển nhật ký mang cái tên rất Nga: “Nhật ký một bác sĩ trong chiến tranh”, bà Trâm nghẹn ngào: “Sang đến đất Nga vô cùng tươi đẹp, gặp những người Nga nhân hậu, tôi mới hiểu vì sao con gái tôi từng yêu nước Nga đến như vậy. Con tôi chưa một lần đến nước Nga, tôi sang thay cho nó”.

Liệt sĩ Đặng Thùy Trâm.

Còn ông Glazunop E.P, nguyên Chủ tịch Hội hữu nghị Nga Việt cho rằng: “Chúng tôi khâm phục những người Việt Nam. Đọc cuốn nhật ký này, bạn đọc Nga sẽ hiểu vì sao nhân dân Việt Nam chiến thắng”.

Cô giáo Grigorevna, Hiệu trưởng Trường phổ thông 282 thì khẳng định: “Tôi sẽ cho học sinh của trường đọc cuốn sách này. Thế hệ mới cần phải biết Việt Nam”. Tri ân tấm lòng của cô, mấy hôm sau nhà thơ Nguyễn Huy Hoàng và anh Đỗ Quý Dương - Chủ tịch CLB may Thăng Long đã mang sách đến tặng thư viện và các giáo viên của trường.

Món nợ tình sáu năm

Khi gặp nhà thơ Nguyễn Huy Hoàng, người tổ chức dịch cuốn sách, tôi hỏi anh: “Ai là người có ý tưởng dịch cuốn nhật ký sang tiếng Nga?”.

Nhà thơ Huy Hoàng không giấu nổi xúc động kể rằng, năm 2005, trong chuyến bay từ Matxcơva về Hà Nội, khi đèn trong máy bay đã tắt để hành khách ngủ, anh thấy cô tiếp viên lui vào ngồi một góc và chăm chú đọc sách. Một lúc sau thấy cô có vẻ mệt mỏi nên Huy Hoàng đến gặp cô để mượn cuốn sách mà cô đang đọc. Đó chính là cuốn Nhật ký Đặng Thùy Trâm. Nhà thơ đã đọc một mạch không nghỉ và ý tưởng dịch ra tiếng Nga ra đời từ đó.

Về đến Hà Nội, Huy Hoàng tìm gặp nhà thơ Vũ Quần Phương và thầy giáo dạy thời phổ thông Phan Huy Tuấn. Cả nhóm tìm đến nhà bà Doãn Ngọc Trâm thắp hương cho chị Trâm và hứa sẽ dịch cuốn nhật ký ra tiếng Nga, để nhân dân Nga hiểu thêm về cuộc chiến tranh chống Mỹ của dân tộc ta. Hứa là thế nhưng mãi 6 năm sau nhà thơ Huy Hoàng mới hoàn thành được tâm nguyện của mình. Tất cả cũng là vì hai chữ “kinh phí”! Sau 5 năm tìm kiếm, may mắn mỉm cười với anh khi Câu lạc bộ may Thăng Long ra đời vào tháng 5/2011.

Chủ tịch Đỗ Quý Dương đã đưa vấn đề dịch nhật ký Đặng Thùy Trâm vào cuộc họp Ban chấp hành CLB và được mọi người nhiệt tình ủng hộ. Anh phấn khởi bay về Việt Nam xin phép gia đình tác giả và khi trở lại nước Nga, bên tổ chức dịch và bên tài trợ đã ký văn bản ghi nhớ với sự chứng kiến của Đại sứ Phạm Xuân Sơn. Đầu tháng 8/2011 công việc bắt đầu.

Niềm tự hào viễn xứ

PGS.TS Annatoli Socolop (trái) và tác giả bài viết.

Với sự giúp đỡ của Nhà xuất bản Thế giới, Trung tâm văn hóa Đông Tây ở Việt Nam, ngày 24/7/2012 cuốn Nhật ký Đặng Thùy Trâm bằng tiếng Nga được ra mắt tại thư viện Hà Nội, nhân Ngày Thương binh liệt sĩ và cũng là ngày sinh nhật lần thứ 70 của liệt sĩ Đặng Thùy Trâm. Các quan chức nhà nước, báo chí, khách mời đến dự đông hơn gấp đôi so với dự kiến. Ai cũng xúc động và muốn có được một cuốn sách nên mang đến 450 cuốn sách vẫn không đủ phát cho tất cả mọi người.

Nhìn cuốn sách được đặt trên giá sách ở vị trí trang trọng bên cạnh những tác phẩm nổi tiếng của các nhà văn Nga, niềm tự hào trong tôi dâng trào. Tôi thầm cảm ơn những tình cảm và sự hỗ trợ to lớn của nước Nga và nhân dân Nga trong công cuộc kháng chiến chống Mỹ lâu dài và gian khổ của dân tộc.

 Đình Lâm