Hà Nội
23°C / 22-25°C

Nhiều nghi thức độc đáo trong Tết xưa ở Hoàng cung Huế

Chủ nhật, 13:47 22/01/2023 | Xã hội

GĐXH - Là dịp quan trọng nhất trong năm nên các lễ hội diễn ra vào dịp Tết Nguyên đán ở trong Hoàng cung triều Nguyễn được tổ chức với nhiều nghi thức độc đáo.

Nhiều lễ nghi

Tết Hoàng cung triều Nguyễn là dịp lễ lớn nhất trong cả năm nên được tổ chức rất linh đình. Các nghi thức lễ Tết bắt đầu ngay từ tháng Chạp với lễ Ban sóc (phát lịch), lễ Nghinh Xuân (đón ngày lập Xuân), lễ Phất thức (lau chùi ấn tỷ và kinh sách), lễ Cáp hưởng (mời các vị tiên về ăn Tết), lễ Thướng tiêu (dựng cây nêu)... Nhưng quan trọng nhất là nghi lễ chúc mừng ngày mồng Một Tết.

TS Phan Thanh Hải - Giám đốc Sở Văn hoá Thể thao tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết, Tết xưa trong cung đình Huế có rất nhiều quy tắc phức tạp, tỏ rõ sự tôn nghiêm, linh thiêng, quyền uy chốn Hoàng cung (được ghi chép cụ thể trong "Khâm định ĐẠI NAM HỘI ĐIỂN SỰ LỆ" do Nội Các bên soạn. Phần ghi chép về nghi lễ là phần thuộc Bộ Lễ và Khâm Thiên Giám). Chính vì vậy, phần lễ bao giờ cũng chiếm phần chính, phần hội đôi khi khá mờ nhạt.

Tết xưa trong Hoàng cung Huế - Ảnh 1.

Tái hiện Lễ Ban sóc - đây là nghi lễ đầu tiên trong các lễ nghi ở cung đình Huế vào dịp Tết Nguyên đán.

Theo TS Phan Thanh Hải, trong các nghi lễ cung đình thời Nguyễn, dựng nêu là một nghi thức đặc biệt báo hiệu kết thúc một năm cũ, chuẩn bị nghỉ ngơi đón Tết, đón Xuân về. Cây nêu dựng lên trong Hoàng cung là hiệu lệnh cho muôn dân được biết: Xuân đã về, hãy chuẩn bị đón mùa xuân mới! Từ đó, mọi nhà nô nức theo triều đình dựng nêu trước sân nhà mình, rồi dọn dẹp nhà cửa khang trang, chọn hoa kiểng về trang trí, dán đôi câu đối đỏ, gói bánh chưng, bánh tét… để chuẩn bị đón xuân.

Theo đó, vào sáng 23 tháng Chạp (ngày ông Công, ông Táo), lễ dựng nêu bắt đầu bằng nghi thức rước cây nêu (cây tre già dài chừng 10m, chặt tận gốc và để lại phần lá phía trên ngọn) từ bên ngoài Hoàng thành, qua cửa Hiển Nhơn ở phía Đông để đi vào Thế Tổ Miếu - Đại nội Huế. Đoàn rước bao gồm các vị chức sắc, bô lão, đại diện gia đình hoàng tộc, đội nhã nhạc và đội lính vác nêu.

Nhã nhạc cung đình rộn ràng dẫn đoàn rước nêu đi vào Hoàng cung, đến vị trí dựng nêu ở phía Tây trước Hiển Lâm Các (Thế Tổ Miếu). Tại đây, hương án bày sẵn lễ phẩm để cúng thần linh cùng chiếc giỏ tre đựng giấy tiền, trầu cau, bút mực và một chiếc ấn. Sau các nghi thức Nghinh thần (đón thần linh tới dự lễ), lễ Cúng thần, Khánh hạ (lễ thành), Tống thần (tiễn thần linh đi), Đốt sớ do Ban chủ lễ thực hiện, chiếc giỏ tre sẽ được buộc vào ngọn nêu, và cây nêu được dựng lên trong sự hân hoan của mọi người.

Tiếp đó, nghi thức dựng nêu lại tiếp tục được thực hiện ở trước điện Long An (ngôi điện chính trong cung Bảo Định của vua Thiệu Trị) và ở các di tích khác thuộc quần thể di tích cố đô Huế.

Tái hiện nhiều trò chơi ngày Tết trong cung đình

Dù giờ đây khi không còn vua quan như thời xưa nữa, nhưng những năm gần đây, vào ngày đầu xuân, tại Đại nội Huế vẫn tưng bừng những trò chơi cung đình và hoạt động trình diễn thư pháp do Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế tái hiện nhằm góp phần giới thiệu những nét đẹp văn hóa chốn Hoàng cung.

Tết xưa trong Hoàng cung Huế - Ảnh 3.

Nghi lễ dựng nêu báo hiệu báo hiệu kết thúc một năm cũ, chuẩn bị nghỉ ngơi đón Tết, đón Xuân về.

Ở sân điện Thái Hòa, các trò chơi trong cung cấm dưới thời các vị vua triều Nguyễn được tái hiện như: Đổ xăm hường, bài vụ, thả thơ, chơi đầu hồ... Trong đó, trò đầu hồ khá phức tạp với những luật lệ khắt khe để tăng độ khó, thử thách người chơi. Mỗi du khách tham gia được trao 5 thẻ tre, đứng cách bình gỗ một tấm chiếu, nếu ai ném trúng 2 thẻ tre vào bình gỗ thì được tặng quà là một bức thư pháp đầu xuân.

Còn với trò chơi đổ xăm hường là trò chơi gieo con xúc xắc để dành những chiếc thẻ khắc chữ màu đỏ, ghi các học vị trong hệ thống khoa cử thời xưa. Muốn chiến thắng, người chơi phải gieo xúc xắc để giành đủ các thẻ bài với các học vị như: Tú tài, Cử nhân, Tiến sĩ, Hội nguyên, Thám hoa, Bảng nhãn và Trạng nguyên là những bậc cấp của giới học trò xưa sau mỗi kì thi, trong đó Trạng nguyên, Bảng nhãn, Thám hoa là 3 học vị cao nhất. Thú chơi tao nhã, nhẹ nhàng này tái hiện lại tinh thần cầu học và ước vọng khoa bảng của người xưa…

Theo TS Phan Thanh Hải, những năm gần đây, một số lễ hội cung đình đặc sắc của Huế đã được đầu tư, nghiên cứu, phục dựng. Việc phục dựng và tái hiện lại các nghi lễ và trò chơi cung đình trong dịp Tết nhằm giữ lại nét đẹp trong bản sắc văn hóa truyền thống của người Việt. Tạo không khí vui xuân đón Tết tại các điểm di sản, phục vụ cho nhân dân địa phương và du khách khi đến Huế.

Độc đáo tái hiện lễ Ban Sóc triều Nguyễn ngày đầu năm mớiĐộc đáo tái hiện lễ Ban Sóc triều Nguyễn ngày đầu năm mới

GĐXH - Sáng 1/1, tại Ngọ Môn Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế tổ chức công bố chương trình Festival Huế 2023 với hoạt động đầu tiên là tái hiện lễ Ban Sóc triều Nguyễn.

Hoàng Dũng
Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
Thủ tướng: Khẩn trương điều tra, khắc phục vụ tai nạn nghiêm trọng ở Vĩnh Phúc

Thủ tướng: Khẩn trương điều tra, khắc phục vụ tai nạn nghiêm trọng ở Vĩnh Phúc

Xã hội - 7 giờ trước

Sau vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng trên đường đèo thị trấn Tam Đảo, Thủ tướng yêu cầu Bộ trưởng Bộ Công an chỉ đạo Công an tỉnh Vĩnh Phúc và Công an các đơn vị có liên quan khẩn trương điều tra, làm rõ nguyên nhân vụ tai nạn và xử lý nghiêm theo đúng quy định của pháp luật.

Xe tải bốc cháy dữ dội trên cao tốc Nội Bài - Lào Cai

Xe tải bốc cháy dữ dội trên cao tốc Nội Bài - Lào Cai

Thời sự - 7 giờ trước

Khoảng 19h00 ngày 26/4, tại Km 109+109 tuyến đường hướng Lào Cai – Nội Bài đã xảy ra một sự cố giao thông nghiêm trọng.

Vụ lật xe khách ở Tam Đảo khiến 3 người tử vong, nhiều người bị thương: 3 trường hợp được chuyển khẩn cấp về Bệnh viện Việt Đức

Vụ lật xe khách ở Tam Đảo khiến 3 người tử vong, nhiều người bị thương: 3 trường hợp được chuyển khẩn cấp về Bệnh viện Việt Đức

Pháp luật - 7 giờ trước

Trưa ngày 26/4, Bệnh viện Việt Đức cho biết, đơn vị vừa tiếp nhận 3 nạn nhân bị thương nặng trong vụ lật xe khách ở Tam Đảo (Vĩnh Phúc), được chuyển đến từ Bệnh viện Đa khoa tỉnh Vĩnh Phúc.

Di chuyển từ Hà Nội đi Tây Bắc dịp 30/4-1/5: Cao tốc, trạm nghỉ, lộ trình chi tiết người dân cần biết

Di chuyển từ Hà Nội đi Tây Bắc dịp 30/4-1/5: Cao tốc, trạm nghỉ, lộ trình chi tiết người dân cần biết

Đời sống - 8 giờ trước

GĐXH - Trong số những điểm đến nổi bật dịp nghỉ lễ 30/4-1/5, vùng Tây Bắc – với khí hậu mát mẻ, thiên nhiên hùng vĩ và văn hóa đặc sắc – luôn có sức hút đặc biệt và được nhiều người dân lựa chọn. Để chuyến đi thêm trọn vẹn, việc nắm rõ các tuyến đường, điểm dừng chân và lưu ý di chuyển là điều không thể thiếu.

Chiêu thức lừa đảo mới đang bủa vây, hàng triệu người có thể mất số tiền cực lớn nếu không cảnh giác

Chiêu thức lừa đảo mới đang bủa vây, hàng triệu người có thể mất số tiền cực lớn nếu không cảnh giác

Thời sự - 10 giờ trước

GĐXH - Một cuộc gọi chỉ reo 3 giây rồi tắt máy tưởng vô hại nhưng lại ẩn chứa nguy cơ mất tiền, đánh cắp thông tin cực kỳ nguy hiểm. Công an cảnh báo người dân cần đề cao cảnh giác trước chiêu lừa đảo nháy máy 3 giây đang lan rộng khắp mạng viễn thông.

Không còn quận, huyện, tuyển sinh đầu cấp ở Hà Nội có thay đổi?

Không còn quận, huyện, tuyển sinh đầu cấp ở Hà Nội có thay đổi?

Giáo dục - 12 giờ trước

GĐXH - Theo lãnh đạo TP Hà Nội, dù đơn vị hành chính có thay đổi, song Hà Nội vẫn giữ ổn định phương án và thời gian tổ chức tuyển sinh mầm non, lớp 1 và lớp 6 năm học 2025-2026.

Ngày sinh Âm lịch của người được quý nhân chống lưng, sự nghiệp cứ thế mà thăng tiến

Ngày sinh Âm lịch của người được quý nhân chống lưng, sự nghiệp cứ thế mà thăng tiến

Đời sống - 12 giờ trước

GĐXH - Những người sinh vào ngày Âm lịch này có sự nghiệp thăng tiến, cuộc sống dư dả nhờ sinh ra đã có quý nhân phù trợ.

Nữ quái đất mỏ sản xuất hơn 66.000 gói thuốc diệt cỏ giả bằng hạt nêm

Nữ quái đất mỏ sản xuất hơn 66.000 gói thuốc diệt cỏ giả bằng hạt nêm

Pháp luật - 13 giờ trước

Trong 2 tháng, Phạm Thu Thảo (34 tuổi) cùng 2 đồng phạm sản xuất 66.000 gói thuốc diệt cỏ giả bằng hạt nêm để bán ra thị trường, thu về số tiền gần 600 triệu đồng.

Thông tin mới vụ tai nạn khiến 3 người tử vong ở Vĩnh Phúc

Thông tin mới vụ tai nạn khiến 3 người tử vong ở Vĩnh Phúc

Thời sự - 13 giờ trước

GĐXH - Lãnh đạo Tỉnh ủy, UBND tỉnh Vĩnh Phúc trực tiếp đến hiện trường chỉ đạo các cơ quan chức năng về vụ tai nạn ô tô ở Tam Đảo khiến 3 người tử vong.

Nam sinh lớp 9 bị điện giật tử vong khi đang diễn văn nghệ ở trường

Nam sinh lớp 9 bị điện giật tử vong khi đang diễn văn nghệ ở trường

Đời sống - 14 giờ trước

GĐXH - Trong lúc diễn văn nghệ ở trường, nam sinh vô tình chạm tay vào khung sắt của sân khấu và lập tức bị điện giật. Sự việc xảy ra tại một trường THCS trên địa bàn huyện Ba Tơ (tỉnh Quảng Ngãi), nạn nhân đã tử vong sau đó.

Top