Hà Nội
23°C / 22-25°C

Nhiều nghi thức độc đáo trong Tết xưa ở Hoàng cung Huế

Chủ nhật, 13:47 22/01/2023 | Xã hội

GĐXH - Là dịp quan trọng nhất trong năm nên các lễ hội diễn ra vào dịp Tết Nguyên đán ở trong Hoàng cung triều Nguyễn được tổ chức với nhiều nghi thức độc đáo.

Nhiều lễ nghi

Tết Hoàng cung triều Nguyễn là dịp lễ lớn nhất trong cả năm nên được tổ chức rất linh đình. Các nghi thức lễ Tết bắt đầu ngay từ tháng Chạp với lễ Ban sóc (phát lịch), lễ Nghinh Xuân (đón ngày lập Xuân), lễ Phất thức (lau chùi ấn tỷ và kinh sách), lễ Cáp hưởng (mời các vị tiên về ăn Tết), lễ Thướng tiêu (dựng cây nêu)... Nhưng quan trọng nhất là nghi lễ chúc mừng ngày mồng Một Tết.

TS Phan Thanh Hải - Giám đốc Sở Văn hoá Thể thao tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết, Tết xưa trong cung đình Huế có rất nhiều quy tắc phức tạp, tỏ rõ sự tôn nghiêm, linh thiêng, quyền uy chốn Hoàng cung (được ghi chép cụ thể trong "Khâm định ĐẠI NAM HỘI ĐIỂN SỰ LỆ" do Nội Các bên soạn. Phần ghi chép về nghi lễ là phần thuộc Bộ Lễ và Khâm Thiên Giám). Chính vì vậy, phần lễ bao giờ cũng chiếm phần chính, phần hội đôi khi khá mờ nhạt.

Tết xưa trong Hoàng cung Huế - Ảnh 1.

Tái hiện Lễ Ban sóc - đây là nghi lễ đầu tiên trong các lễ nghi ở cung đình Huế vào dịp Tết Nguyên đán.

Theo TS Phan Thanh Hải, trong các nghi lễ cung đình thời Nguyễn, dựng nêu là một nghi thức đặc biệt báo hiệu kết thúc một năm cũ, chuẩn bị nghỉ ngơi đón Tết, đón Xuân về. Cây nêu dựng lên trong Hoàng cung là hiệu lệnh cho muôn dân được biết: Xuân đã về, hãy chuẩn bị đón mùa xuân mới! Từ đó, mọi nhà nô nức theo triều đình dựng nêu trước sân nhà mình, rồi dọn dẹp nhà cửa khang trang, chọn hoa kiểng về trang trí, dán đôi câu đối đỏ, gói bánh chưng, bánh tét… để chuẩn bị đón xuân.

Theo đó, vào sáng 23 tháng Chạp (ngày ông Công, ông Táo), lễ dựng nêu bắt đầu bằng nghi thức rước cây nêu (cây tre già dài chừng 10m, chặt tận gốc và để lại phần lá phía trên ngọn) từ bên ngoài Hoàng thành, qua cửa Hiển Nhơn ở phía Đông để đi vào Thế Tổ Miếu - Đại nội Huế. Đoàn rước bao gồm các vị chức sắc, bô lão, đại diện gia đình hoàng tộc, đội nhã nhạc và đội lính vác nêu.

Nhã nhạc cung đình rộn ràng dẫn đoàn rước nêu đi vào Hoàng cung, đến vị trí dựng nêu ở phía Tây trước Hiển Lâm Các (Thế Tổ Miếu). Tại đây, hương án bày sẵn lễ phẩm để cúng thần linh cùng chiếc giỏ tre đựng giấy tiền, trầu cau, bút mực và một chiếc ấn. Sau các nghi thức Nghinh thần (đón thần linh tới dự lễ), lễ Cúng thần, Khánh hạ (lễ thành), Tống thần (tiễn thần linh đi), Đốt sớ do Ban chủ lễ thực hiện, chiếc giỏ tre sẽ được buộc vào ngọn nêu, và cây nêu được dựng lên trong sự hân hoan của mọi người.

Tiếp đó, nghi thức dựng nêu lại tiếp tục được thực hiện ở trước điện Long An (ngôi điện chính trong cung Bảo Định của vua Thiệu Trị) và ở các di tích khác thuộc quần thể di tích cố đô Huế.

Tái hiện nhiều trò chơi ngày Tết trong cung đình

Dù giờ đây khi không còn vua quan như thời xưa nữa, nhưng những năm gần đây, vào ngày đầu xuân, tại Đại nội Huế vẫn tưng bừng những trò chơi cung đình và hoạt động trình diễn thư pháp do Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế tái hiện nhằm góp phần giới thiệu những nét đẹp văn hóa chốn Hoàng cung.

Tết xưa trong Hoàng cung Huế - Ảnh 3.

Nghi lễ dựng nêu báo hiệu báo hiệu kết thúc một năm cũ, chuẩn bị nghỉ ngơi đón Tết, đón Xuân về.

Ở sân điện Thái Hòa, các trò chơi trong cung cấm dưới thời các vị vua triều Nguyễn được tái hiện như: Đổ xăm hường, bài vụ, thả thơ, chơi đầu hồ... Trong đó, trò đầu hồ khá phức tạp với những luật lệ khắt khe để tăng độ khó, thử thách người chơi. Mỗi du khách tham gia được trao 5 thẻ tre, đứng cách bình gỗ một tấm chiếu, nếu ai ném trúng 2 thẻ tre vào bình gỗ thì được tặng quà là một bức thư pháp đầu xuân.

Còn với trò chơi đổ xăm hường là trò chơi gieo con xúc xắc để dành những chiếc thẻ khắc chữ màu đỏ, ghi các học vị trong hệ thống khoa cử thời xưa. Muốn chiến thắng, người chơi phải gieo xúc xắc để giành đủ các thẻ bài với các học vị như: Tú tài, Cử nhân, Tiến sĩ, Hội nguyên, Thám hoa, Bảng nhãn và Trạng nguyên là những bậc cấp của giới học trò xưa sau mỗi kì thi, trong đó Trạng nguyên, Bảng nhãn, Thám hoa là 3 học vị cao nhất. Thú chơi tao nhã, nhẹ nhàng này tái hiện lại tinh thần cầu học và ước vọng khoa bảng của người xưa…

Theo TS Phan Thanh Hải, những năm gần đây, một số lễ hội cung đình đặc sắc của Huế đã được đầu tư, nghiên cứu, phục dựng. Việc phục dựng và tái hiện lại các nghi lễ và trò chơi cung đình trong dịp Tết nhằm giữ lại nét đẹp trong bản sắc văn hóa truyền thống của người Việt. Tạo không khí vui xuân đón Tết tại các điểm di sản, phục vụ cho nhân dân địa phương và du khách khi đến Huế.

Độc đáo tái hiện lễ Ban Sóc triều Nguyễn ngày đầu năm mớiĐộc đáo tái hiện lễ Ban Sóc triều Nguyễn ngày đầu năm mới

GĐXH - Sáng 1/1, tại Ngọ Môn Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế tổ chức công bố chương trình Festival Huế 2023 với hoạt động đầu tiên là tái hiện lễ Ban Sóc triều Nguyễn.

Hoàng Dũng
Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
Bật mí nguyên nhân khiến Bắc Bộ và nhiều nơi có mưa dông kéo dài chưa dứt

Bật mí nguyên nhân khiến Bắc Bộ và nhiều nơi có mưa dông kéo dài chưa dứt

Thời sự - 1 phút trước

GĐXH - Theo dự báo thời tiết hôm nay, từ Bắc Bộ trở vào Nam Bộ tiếp tục có mưa dông do tác động của dải hội tụ nhiệt đới kéo dài. Cảnh báo các hiện tượng thời tiết nguy hiểm có thể đi kèm.

Danh sách 34 Giám đốc Sở GD&ĐT sau hợp nhất

Danh sách 34 Giám đốc Sở GD&ĐT sau hợp nhất

Giáo dục - 6 phút trước

Trong số 34 Giám đốc, Phó Giám đốc phụ trách Sở GD&ĐT các địa phương trên cả nước tỷ lệ có 9 nữ và 25 nam.

Tin sáng 4/7: Chủ khách sạn ở Cửa Lò nói gì vụ khách hút thuốc làm thủng đệm bị phạt 4,8 triệu đồng? Hà Nội công bố điểm chuẩn vào lớp 10 các trường THPT

Tin sáng 4/7: Chủ khách sạn ở Cửa Lò nói gì vụ khách hút thuốc làm thủng đệm bị phạt 4,8 triệu đồng? Hà Nội công bố điểm chuẩn vào lớp 10 các trường THPT

Thời sự - 9 phút trước

GĐXH - Giám đốc điều hành khách sạn Kingdom Cửa Lò đã lên tiếng xác nhận vụ việc khách hút thuốc làm thủng đệm bị phạt 4,8 triệu đồng là có thật; Hôm nay, Hà Nội công bố điểm chuẩn vào lớp 10 các trường THPT.

Bắt giữ đối tượng gây ra 7 vụ cướp giật điện thoại của phụ nữ

Bắt giữ đối tượng gây ra 7 vụ cướp giật điện thoại của phụ nữ

Pháp luật - 25 phút trước

Công an phường Trường Thi, tỉnh Ninh Bình phối hợp với Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh đã bắt giữ Nguyễn Văn Duy (SN 1996, trú tại xã Vạn Thắng, huyện Gia Viễn) - nghi phạm gây ra 7 vụ cướp giật tài sản trên địa bàn.

Hải Phòng: Liên tiếp xảy ra 3 vụ tai nạn giao thông làm 4 người thương vong trong một ngày

Hải Phòng: Liên tiếp xảy ra 3 vụ tai nạn giao thông làm 4 người thương vong trong một ngày

Xã hội - 11 giờ trước

GĐXH - Theo thông tin từ Ban An toàn giao thông TP Hải Phòng, trên địa bàn vừa xảy ra 3 vụ tai nạn giao thông khiến hai người chết và hai người bị thương. Hiện nguyên nhân các vụ việc đang được cơ quan chức năng tiến hành xác minh, làm rõ.

Bộ Công an thông tin vụ sữa giả Hiup và dầu ăn chăn nuôi dùng cho người

Bộ Công an thông tin vụ sữa giả Hiup và dầu ăn chăn nuôi dùng cho người

Thời sự - 11 giờ trước

Vụ án sản xuất, buôn bán sữa giả Hiup, cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã khởi tố 10 đối tượng về 2 nhóm hành vi. Còn vụ buôn lậu, sản xuất dầu thực vật giả đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can với 3 đối tượng.

Bắt nhóm côn đồ dùng hung khí đánh trọng thương nam thiếu niên ở Đà Nẵng

Bắt nhóm côn đồ dùng hung khí đánh trọng thương nam thiếu niên ở Đà Nẵng

Pháp luật - 11 giờ trước

Nhóm côn đồ trong độ tuổi từ 16 - 21 sử dụng rựa, mã tấu, vỏ chai thuỷ tinh tấn công vào đầu, lưng khiến nam thiếu niên ở TP Đà Nẵng trọng thương.

Nguyên nhân tiền điện tháng 6 tăng đột biến

Nguyên nhân tiền điện tháng 6 tăng đột biến

Đời sống - 12 giờ trước

Lý giải nguyên nhân tiền điện tăng cao, Tổng Công ty Điện lực TP Hà Nội (EVNHANOI) cho biết, trong tháng 6/2025, sản lượng điện bình quân theo ngày trên toàn địa bàn Hà Nội đạt hơn 90 triệu kWh, tăng 12% so với cùng kỳ năm 2024.

Thi 3 môn được 2,5 điểm vẫn trúng tuyển lớp 10 công lập ở Nghệ An

Thi 3 môn được 2,5 điểm vẫn trúng tuyển lớp 10 công lập ở Nghệ An

Giáo dục - 15 giờ trước

GĐXH - Thông báo tuyển sinh lớp 10 đợt 2 của Trường THPT Nam Đàn 2 (Nghệ An) với mức điểm chuẩn chỉ 2,5 điểm đang gây xôn xao mạng xã hội và khiến nhiều phụ huynh, giáo viên lo lắng về chất lượng đầu vào.

Hút thuốc trong khách sạn, du khách phải đền 4,8 triệu vì làm thủng nệm

Hút thuốc trong khách sạn, du khách phải đền 4,8 triệu vì làm thủng nệm

Đời sống - 15 giờ trước

GĐXH - Một nam du khách lưu trú tại khách sạn 3 sao ở Cửa Lò (Nghệ An) bị yêu cầu bồi thường 4,8 triệu đồng do hút thuốc lá trong phòng và làm thủng nệm.

Top