Hà Nội
23°C / 22-25°C

Nhiều nghi thức độc đáo trong Tết xưa ở Hoàng cung Huế

Chủ nhật, 13:47 22/01/2023 | Xã hội

GĐXH - Là dịp quan trọng nhất trong năm nên các lễ hội diễn ra vào dịp Tết Nguyên đán ở trong Hoàng cung triều Nguyễn được tổ chức với nhiều nghi thức độc đáo.

Nhiều lễ nghi

Tết Hoàng cung triều Nguyễn là dịp lễ lớn nhất trong cả năm nên được tổ chức rất linh đình. Các nghi thức lễ Tết bắt đầu ngay từ tháng Chạp với lễ Ban sóc (phát lịch), lễ Nghinh Xuân (đón ngày lập Xuân), lễ Phất thức (lau chùi ấn tỷ và kinh sách), lễ Cáp hưởng (mời các vị tiên về ăn Tết), lễ Thướng tiêu (dựng cây nêu)... Nhưng quan trọng nhất là nghi lễ chúc mừng ngày mồng Một Tết.

TS Phan Thanh Hải - Giám đốc Sở Văn hoá Thể thao tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết, Tết xưa trong cung đình Huế có rất nhiều quy tắc phức tạp, tỏ rõ sự tôn nghiêm, linh thiêng, quyền uy chốn Hoàng cung (được ghi chép cụ thể trong "Khâm định ĐẠI NAM HỘI ĐIỂN SỰ LỆ" do Nội Các bên soạn. Phần ghi chép về nghi lễ là phần thuộc Bộ Lễ và Khâm Thiên Giám). Chính vì vậy, phần lễ bao giờ cũng chiếm phần chính, phần hội đôi khi khá mờ nhạt.

Tết xưa trong Hoàng cung Huế - Ảnh 1.

Tái hiện Lễ Ban sóc - đây là nghi lễ đầu tiên trong các lễ nghi ở cung đình Huế vào dịp Tết Nguyên đán.

Theo TS Phan Thanh Hải, trong các nghi lễ cung đình thời Nguyễn, dựng nêu là một nghi thức đặc biệt báo hiệu kết thúc một năm cũ, chuẩn bị nghỉ ngơi đón Tết, đón Xuân về. Cây nêu dựng lên trong Hoàng cung là hiệu lệnh cho muôn dân được biết: Xuân đã về, hãy chuẩn bị đón mùa xuân mới! Từ đó, mọi nhà nô nức theo triều đình dựng nêu trước sân nhà mình, rồi dọn dẹp nhà cửa khang trang, chọn hoa kiểng về trang trí, dán đôi câu đối đỏ, gói bánh chưng, bánh tét… để chuẩn bị đón xuân.

Theo đó, vào sáng 23 tháng Chạp (ngày ông Công, ông Táo), lễ dựng nêu bắt đầu bằng nghi thức rước cây nêu (cây tre già dài chừng 10m, chặt tận gốc và để lại phần lá phía trên ngọn) từ bên ngoài Hoàng thành, qua cửa Hiển Nhơn ở phía Đông để đi vào Thế Tổ Miếu - Đại nội Huế. Đoàn rước bao gồm các vị chức sắc, bô lão, đại diện gia đình hoàng tộc, đội nhã nhạc và đội lính vác nêu.

Nhã nhạc cung đình rộn ràng dẫn đoàn rước nêu đi vào Hoàng cung, đến vị trí dựng nêu ở phía Tây trước Hiển Lâm Các (Thế Tổ Miếu). Tại đây, hương án bày sẵn lễ phẩm để cúng thần linh cùng chiếc giỏ tre đựng giấy tiền, trầu cau, bút mực và một chiếc ấn. Sau các nghi thức Nghinh thần (đón thần linh tới dự lễ), lễ Cúng thần, Khánh hạ (lễ thành), Tống thần (tiễn thần linh đi), Đốt sớ do Ban chủ lễ thực hiện, chiếc giỏ tre sẽ được buộc vào ngọn nêu, và cây nêu được dựng lên trong sự hân hoan của mọi người.

Tiếp đó, nghi thức dựng nêu lại tiếp tục được thực hiện ở trước điện Long An (ngôi điện chính trong cung Bảo Định của vua Thiệu Trị) và ở các di tích khác thuộc quần thể di tích cố đô Huế.

Tái hiện nhiều trò chơi ngày Tết trong cung đình

Dù giờ đây khi không còn vua quan như thời xưa nữa, nhưng những năm gần đây, vào ngày đầu xuân, tại Đại nội Huế vẫn tưng bừng những trò chơi cung đình và hoạt động trình diễn thư pháp do Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế tái hiện nhằm góp phần giới thiệu những nét đẹp văn hóa chốn Hoàng cung.

Tết xưa trong Hoàng cung Huế - Ảnh 3.

Nghi lễ dựng nêu báo hiệu báo hiệu kết thúc một năm cũ, chuẩn bị nghỉ ngơi đón Tết, đón Xuân về.

Ở sân điện Thái Hòa, các trò chơi trong cung cấm dưới thời các vị vua triều Nguyễn được tái hiện như: Đổ xăm hường, bài vụ, thả thơ, chơi đầu hồ... Trong đó, trò đầu hồ khá phức tạp với những luật lệ khắt khe để tăng độ khó, thử thách người chơi. Mỗi du khách tham gia được trao 5 thẻ tre, đứng cách bình gỗ một tấm chiếu, nếu ai ném trúng 2 thẻ tre vào bình gỗ thì được tặng quà là một bức thư pháp đầu xuân.

Còn với trò chơi đổ xăm hường là trò chơi gieo con xúc xắc để dành những chiếc thẻ khắc chữ màu đỏ, ghi các học vị trong hệ thống khoa cử thời xưa. Muốn chiến thắng, người chơi phải gieo xúc xắc để giành đủ các thẻ bài với các học vị như: Tú tài, Cử nhân, Tiến sĩ, Hội nguyên, Thám hoa, Bảng nhãn và Trạng nguyên là những bậc cấp của giới học trò xưa sau mỗi kì thi, trong đó Trạng nguyên, Bảng nhãn, Thám hoa là 3 học vị cao nhất. Thú chơi tao nhã, nhẹ nhàng này tái hiện lại tinh thần cầu học và ước vọng khoa bảng của người xưa…

Theo TS Phan Thanh Hải, những năm gần đây, một số lễ hội cung đình đặc sắc của Huế đã được đầu tư, nghiên cứu, phục dựng. Việc phục dựng và tái hiện lại các nghi lễ và trò chơi cung đình trong dịp Tết nhằm giữ lại nét đẹp trong bản sắc văn hóa truyền thống của người Việt. Tạo không khí vui xuân đón Tết tại các điểm di sản, phục vụ cho nhân dân địa phương và du khách khi đến Huế.

Độc đáo tái hiện lễ Ban Sóc triều Nguyễn ngày đầu năm mớiĐộc đáo tái hiện lễ Ban Sóc triều Nguyễn ngày đầu năm mới

GĐXH - Sáng 1/1, tại Ngọ Môn Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế tổ chức công bố chương trình Festival Huế 2023 với hoạt động đầu tiên là tái hiện lễ Ban Sóc triều Nguyễn.

Hoàng Dũng
Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
Báo Sức khỏe & Đời sống tuyển dụng nhân sự năm 2025

Báo Sức khỏe & Đời sống tuyển dụng nhân sự năm 2025

Thời sự - 2 giờ trước

Để phục vụ mục tiêu phát triển nội dung trong giai đoạn mới, Báo Sức khỏe & Đời sống (Cơ quan ngôn luận của Bộ Y tế) tuyển dụng nhiều nhân sự:

Bắt 10 đối tượng đánh bạc theo kiểu “cờ bạc làng”

Bắt 10 đối tượng đánh bạc theo kiểu “cờ bạc làng”

Pháp luật - 2 giờ trước

GĐXH - Qua tuần tra, Công an xã Văn Bàn (Lào Cai) đã bắt 10 đối tượng đánh bạc bằng hình thức chơi “liêng”. Công an đã lập hồ sơ, xử lý các đối tượng theo quy định của pháp luật.

Dự báo tử vi tháng 10 âm lịch 2025 của con giáp Sửu và vận may tài lộc

Dự báo tử vi tháng 10 âm lịch 2025 của con giáp Sửu và vận may tài lộc

Đời sống - 2 giờ trước

GĐXH – Chuyên gia phong thủy Nguyễn Song Hà cho biết, sang tháng 10 âm lịch 2025 này dự báo con giáp Sửu sẽ có những biến đổi mọi mặt. Bạn nên tham khảo điều dưới đây để thu hút vận khí tốt, vượt qua những khó khăn để thích nghi mọi hoàn cảnh.

Tin bão mới nhất: Bão số 15 trên Biển Đông, hướng đi liên tục thay đổi, miền Trung chuẩn bị mưa lớn

Tin bão mới nhất: Bão số 15 trên Biển Đông, hướng đi liên tục thay đổi, miền Trung chuẩn bị mưa lớn

Thời sự - 3 giờ trước

GĐXH - Theo cơ quan khí tượng, áp thấp nhiệt đới đã mạnh lên thành bão – cơn bão số 15 đi vào Biển Đông. Sau khi vào Biển Đông, bão số 15 di chuyển chậm lại, liên tục đổi hướng.

Tử vi tiết lộ 5 ngày sinh Âm lịch mang phúc lộc suốt đời: Càng trưởng thành càng rực rỡ

Tử vi tiết lộ 5 ngày sinh Âm lịch mang phúc lộc suốt đời: Càng trưởng thành càng rực rỡ

Đời sống - 5 giờ trước

GĐXH - Những người sinh vào các ngày sinh Âm lịch may mắn này thường có cuộc đời rực rỡ, càng trưởng thành càng thịnh vượng, hôn nhân viên mãn, sự nghiệp thành công và phúc khí tràn đầy.

Vay 1,4 tỷ đồng không trả, người đàn ông lập bẫy bắt cóc chủ nợ

Vay 1,4 tỷ đồng không trả, người đàn ông lập bẫy bắt cóc chủ nợ

Pháp luật - 7 giờ trước

GĐXH - Vay 1,4 tỷ đồng không có tiền trả, Đỗ Văn Trên (Đồng Tháp) lên kế hoạch rủ chủ nợ ra quán nhậu để bắt cóc, tuy nhiên kế hoạch bất thành.

Đăng ký thường trú online diễn ra nhanh gọn, tiết kiệm thời gian khi thực hiện các bước này

Đăng ký thường trú online diễn ra nhanh gọn, tiết kiệm thời gian khi thực hiện các bước này

Đời sống - 7 giờ trước

GĐXH - Dưới đây là cách đăng ký thường trú qua ứng dụng VNeID bạn đọc có thể tham khảo để quy trình diễn ra thuận lợi, nhanh chóng.

Hai đợt gió mùa Đông Bắc sắp tràn xuống, miền Bắc chuẩn bị mưa rét kéo dài?

Hai đợt gió mùa Đông Bắc sắp tràn xuống, miền Bắc chuẩn bị mưa rét kéo dài?

Thời sự - 7 giờ trước

GĐXH - Theo dự báo thời tiết, khoảng ngày 27/11 và 30/11, hai đợt không khí lạnh tăng cường tiếp tục tràn về nước ta. Thời tiết miền Bắc rét sâu về đêm và sáng sớm, ban ngày trời không mưa có nắng hanh.

Một trường phía Bắc công bố bỏ xét tuyển học bạ ở tất cả các ngành năm 2026

Một trường phía Bắc công bố bỏ xét tuyển học bạ ở tất cả các ngành năm 2026

Giáo dục - 7 giờ trước

Trường Khoa học liên ngành và Nghệ thuật - ĐH Quốc gia Hà Nội vừa công bố các phương thức tuyển sinh đại học chính quy năm 2026, theo đó, không xét tuyển học bạ ở bất kỳ ngành nào.

Tin sáng 26/11: Dự báo kịch bản đổ bộ của bão số 15 sắp tới và thời gian gây mưa to; Lộ trình cấm xe máy xăng ở Hà Nội thế nào?

Tin sáng 26/11: Dự báo kịch bản đổ bộ của bão số 15 sắp tới và thời gian gây mưa to; Lộ trình cấm xe máy xăng ở Hà Nội thế nào?

Thời sự - 8 giờ trước

GĐXH - Chuyên gia khí tượng cảnh báo từ 28–30/11, khu vực từ Huế đến Lâm Đồng có thể mưa to diện rộng, trong khi đường đi của bão số 15 khá phức tạp; Theo dự kiến, từ 1/7/2026, Hà Nội cấm xe máy xăng trong Vành đai 1 theo khung giờ hoặc khu vực, sau đó triển khai theo từng giai đoạn ở các xã, phường khác.

Top