Phân biệt con tôm và con tép
Sẽ có độc giả bật cười rằng tôm - tép có gì mà không phân biệt được, nhưng người ở các địa phương khác nhau nói vấn đề này cũng gây nhiều tranh cãi.
Khái niệm tôm và tép không giống nhau ở một số địa phương. Trong khi nhiều địa phương gọi con tép là sinh vật có nhiều đặc điểm giống tôm nhưng kích thước bé hơn thì với người dân nhiều địa phương khác, tép là từ để gọi những con cá nhỏ tiu tiu, thuộc nhiều loài cá khác nhau. Chính vì vậy mà trong các cuộc trò chuyện, không ít lần tranh cãi xảy ra khi mọi người tranh luận thế nào là con tôm, thế nào là con tép.
Thay vì phân định đúng sai trong những khác biệt của ngôn ngữ địa phương, bạn cần biết phân biệt con tôm và con tép trong ngôn ngữ phổ thông, được quy ước là chuẩn mực, cũng như định nghĩa của sinh vật học về tôm và tép.
Phân biệt con tôm và con tép
Định nghĩa về tôm, tép và cá theo sinh vật học
Thạc sỹ Nguyễn Thị Hà, nguyên Phó Giám đốc Trung tâm Quan trắc môi trường và Bệnh thuỷ sản miền Bắc (Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thuỷ sản 1), cho biết, tôm và tép đều thuộc nhóm động vật giáp xác (Crustacea) hay còn gọi là giáp xác 10 chân. Đây là một phân ngành của ngành chân khớp, gồm hơn 44.000 loài như tôm hùm biển, tôm sú, tôm he, tôm thẻ chân trắng, tôm càng xanh, tôm sông, tôm đồng, moi....

Hình ảnh bên trái là con tôm, bên phải là con tép.
Tôm, tép đa phần là động vật ăn tạp, bao gồm các loài sống ở nước biển (như tôm hùm) và các loài sống ở vùng nước ngọt (như tôm đồng) hay nước lợ (như tôm càng xanh). Chúng di chuyển trong nước bằng cách bò, bơi bằng cách khua chân hoặc trong một số trường hợp là bơi ngược bằng cách gập người để thoát hiểm - kiểu bơi rất đặc trưng của nhiều loài tôm.
Trong khi đó, cá thuộc về ngành động vật có xương sống, nằm cao hơn động vật chân khớp trên bậc thang tiến hóa. Hiện có khoảng trên 31.900 loài cá, điều này làm cho chúng trở thành nhóm đa dạng nhất trong số các động vật có xương sống.
Như vậy, trong khoa học, cá là cá và tép là tép, chúng thuộc 2 ngành động vật khác nhau. Khoa học cũng phân biệt rõ tôm và tép, thay vì gọi là "con tôm to và con tôm nhỏ" như ở một số địa phương.
Điểm khác nhau giữa con tôm và tép
Theo chuyện gia Nguyễn Thị Hà, tôm và tép có sự khác nhau về kích thước khi trưởng thành, màu sắc và cách sinh sản, cụ thể trong bảng sau:
TÔM | TÉP | |
Đặc điểm | Là động vật giáp xác (Crustacea) thuộc bộ 10 chân (Decapoda) sống ngoài tự nhiên trong môi trường nước mặn, nước ngọt, nước lợ. Một số loài đưa về sinh sản nhân tạo và nuôi trong ao đạt năng suất cao, thời gian nuôi 3-12 tháng tùy loài. | Cũng là động vật giáp xác cùng bộ với tôm nhưng khác họ, khác loài. Sinh sản tự nhiên trong ao nước ngọt, được thu hoạch liên tục hàng ngày. |
Tên thường gọi | Tôm hùm, tôm sú, tôm thẻ chân trắng, tôm he, tôm càng xanh, tôm càng đỏ, tôm tít… | Tên gọi đa dạng, tùy thuộc vào từng địa phương cũng như đặc điểm của tép mà có các tên gọi khác nhau như: |
Kích thước khi trưởng thành | Cơ thể dài tới 100-300mm, tùy từng loài tôm và vùng sinh thái chúng sinh sống, thời gian nuôi. Thường tôm đực có kích thước lớn hơn tôm cái. | Phần thân dài tối đa 10-20mm gần như đồng đều nhau. Đến thời điểm nhất định, chúng tự chết rạc trong ao, không thể tăng kích thước dù có nuôi trong thời gian dài. |
Sinh sản | Sinh sản ngoài tự nhiên, một số loài đã được thuần dưỡng đưa vào sinh sản nhân tạo như tôm sú, tôm thẻ chân trắng… | Sinh sản tự nhiên, một vòng đời sinh sản 3 lần, con cái mang trứng ở phần bụng |
Phân loại con tôm và con tép bằng cảm quan
Dựa vào cấu tạo bên ngoài, theo ThS Nguyễn Thị Hà nêu đặc điểm phân biệt tép và một số loài tôm, tép như sau:
- Tôm hùm bông - P. ornatus (hay còn gọi tôm hùm sao): K ích thước thương phẩm to, trọng lượng đạt hơn 1 kg/con, có con lên tới 2,5-3 kg tùy theo thời gian nuôi.

Nó được gọi là tôm hùm bông vì thân hình có những đường nét, họa tiết đốm hoa văn.
- Tôm hùm tre - P. polyphagus: Kích thước thương phẩm nhỏ hơn tôm hùm bông, đạt 0,2-0,5 kg/con, được nuôi phổ biến ở các tỉnh ven biển miền Trung.

Tôm hùm tre có lớp vỏ khá mỏng, nhiều thịt.
- Tôm càng xanh - M. rosenbergii: Kích thước thương phẩm đạt 0,1-2 kg tùy theo thời gian nuôi, con tôm đực có đôi càng rất to, tôm cái kích thước nhỏ hơn tôm đực. Tôm được nuôi phổ biến ở Đồng bằng sông Cửu Long.

Tôm càng xanh nuôi thương phẩm trong nước ngọt.
- Tôm sú - P. Monodon: Là loài tôm sống ở đáy nên màu sắc hơi sẫm, kích thước thương phẩm thường đạt từ 5-50 con/kg tùy theo thời gian nuôi; đã được sinh sản nhân tạo và nuôi rộng rãi các tỉnh ven biển Việt Nam.

Tôm sú được rất nhiều người tiêu dùng yêu thích.
- Tôm thẻ chân trắng - P.Vanamei: Sinh trưởng nhanh, nuôi mật độ dày, năng suất cao, là sản phẩm xuất khẩu chủ lực của Việt Nam; đã được sinh sản nhân tạo và nuôi rộng rãi các tỉnh ven biển Việt Nam.

Tôm thẻ chân trắng là món ăn phổ biến hằng ngày của người Việt Nam.
- Tép riu - C. flavilineata: Kích thước rất nhỏ, thường dùng để nấu canh, làm mắm tép và làm mồi cho một số loài động vật quý hiếm.

Tép được bán với giá rẻ hơn tôm, được dùng để chế biến một số món ăn.
Trên đây là những thông tin phân tích cụ thể của chuyên gia Nguyễn Thị Hà về việc phân biệt con tôm và con tép, giúp độc giả có cơ sở để tham khảo, để không bị nhầm lẫn giữa hai loài này.

Những lần truyền cảm hứng về ẩm thực của ông Hoàng Nam Tiến
Ăn - 23 phút trướcGĐXH - Ngoài công việc , doanh nhân Hoàng Nam Tiến được biết đến là người có tình yêu lớn với ẩm thực.

9 bí quyết giúp thịt luộc trắng đẹp, không bị thâm đen, đạt chuẩn như ngoài hàng
Ăn - 5 giờ trướcGĐXH - Thịt luộc là món ăn quen thuộc trong mỗi gia đình Việt, nhưng để luộc thịt trắng đẹp, không bị thâm đen, thớ thịt mịn và thơm thì không phải ai cũng biết.

Thứ rau tốt như 'vitamin đa vi chất' cho phụ nữ, giá chỉ vài nghìn có đầy ở chợ, đem làm các món ngon này bổ đủ đường
Ăn - 19 giờ trướcGĐXH – Vừa là thực phẩm giải nhiệt ngày hè, vừa giàu canxi giúp xương chắc khỏe, thứ rau này có nhiều ở chợ Việt Nam bán chỉ vài nghìn đồng. Biết cách chế biến, món rau này không chỉ ngon mà cực bổ dưỡng

Loại rau có tên lạ, không chỉ cần riêng cho người bị biếu cổ, chứa nhiều dinh dưỡng, chế biến được nhiều món ngon cho cả nhà
Ăn - 23 giờ trướcGĐXH - Rong sụn rất tốt cho sức khỏe con người, có thể chữa một số bệnh như: huyết áp cao, táo bón, bướu cổ…

Món ăn cuối cùng mà ông Hoàng Nam Tiến chia sẻ trên trang cá nhân có gì đặc biệt?
Ăn - 1 ngày trướcGĐXH - Ngoài công việc và giáo dục, doanh nhân Hoàng Nam Tiến cũng chia sẻ trên trang cá nhân rất nhiều hình ảnh về cuộc sống đời thường, đặc biệt là niềm đam mê với ẩm thực.

Yến Trang - Yến Nhi ăn hết món ngon Hong Kong
Ăn - 1 ngày trướcĐi chơi Hong Kong bốn ngày, chị em ca sĩ Yến Trang - Yến Nhi yêu thích ngỗng quay, bò hầm, bánh cuốn, bánh trứng, bánh dứa và nhiều loại chè truyền thống.

Đầu bếp bày cách làm món tôm chiên xù giòn căng, tôm không bị cong sau khi chiên, ngọt và chắc thịt, ngon như hàng quán xịn
Ăn - 1 ngày trướcGĐXH - Nhiều bà nội trợ làm đi làm lại món tôm chiên mà không biết rằng để món tôm chiên ăn ngon ngọt, căng mọng, giòn lật sật ai ăn cũng thích cần phải bắt đầu ngay từ khâu sơ chế.

Loại củ được ca ngợi là ‘thần dược’ cho nam giới, cực nhiều ở Việt Nam nhưng ít người biết công dụng
Ăn - 1 ngày trướcGĐXH – Ở các chợ Việt, bạn có thể dễ dàng mua được loại củ này chỉ với vài nghìn đồng. Ít ai ngờ rằng, nó được ca ngợi là “thần dược” cho nam giới, hỗ trợ sinh lý như một loại thuốc kích thích tự nhiên mạnh mẽ.

Loại rau dại được coi là vị thuốc Đông y quý, không trồng, chẳng chăm mà mọc tốt um, chế biến nhiều món ngon
Ăn - 1 ngày trướcGĐXH - Loại cây này được coi như loại cây thuốc dân gian rất phổ biến, một loại rau dại ở các vùng quê Việt Nam và được sử dụng thường xuyên trong những bài thuốc chữa bệnh thông thường.

Bộ phận trên con lợn tưởng bỏ đi nhưng 'siêu bổ', đặc biệt tốt cho phụ nữ và người cao tuổi, chế biến được nhiều món ngon
Ăn - 2 ngày trướcGĐXH - Thực tế là những ai đi chợ sớm mới có cơ hội mua được phần thịt này, bởi chúng luôn được săn đón và nhanh chóng hết hàng.

Bất ngờ thứ trong quả dừa bổ dưỡng 'chẳng kém nhân sâm tổ yến' cực nhiều ở Việt Nam, nhưng ít người biết
ĂnGĐXH - Trong quả dừa có một thành phần bổ dưỡng không kém nhân sâm hay tổ yến, hỗ trợ kiểm soát đường huyết hiệu quả. Mọi người cũng có thể tận dụng loại thực phẩm này để chế biến các món ngon giải nhiệt ngày hè.