Phân biệt con tôm và con tép
Sẽ có độc giả bật cười rằng tôm - tép có gì mà không phân biệt được, nhưng người ở các địa phương khác nhau nói vấn đề này cũng gây nhiều tranh cãi.
Khái niệm tôm và tép không giống nhau ở một số địa phương. Trong khi nhiều địa phương gọi con tép là sinh vật có nhiều đặc điểm giống tôm nhưng kích thước bé hơn thì với người dân nhiều địa phương khác, tép là từ để gọi những con cá nhỏ tiu tiu, thuộc nhiều loài cá khác nhau. Chính vì vậy mà trong các cuộc trò chuyện, không ít lần tranh cãi xảy ra khi mọi người tranh luận thế nào là con tôm, thế nào là con tép.
Thay vì phân định đúng sai trong những khác biệt của ngôn ngữ địa phương, bạn cần biết phân biệt con tôm và con tép trong ngôn ngữ phổ thông, được quy ước là chuẩn mực, cũng như định nghĩa của sinh vật học về tôm và tép.
Phân biệt con tôm và con tép
Định nghĩa về tôm, tép và cá theo sinh vật học
Thạc sỹ Nguyễn Thị Hà, nguyên Phó Giám đốc Trung tâm Quan trắc môi trường và Bệnh thuỷ sản miền Bắc (Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thuỷ sản 1), cho biết, tôm và tép đều thuộc nhóm động vật giáp xác (Crustacea) hay còn gọi là giáp xác 10 chân. Đây là một phân ngành của ngành chân khớp, gồm hơn 44.000 loài như tôm hùm biển, tôm sú, tôm he, tôm thẻ chân trắng, tôm càng xanh, tôm sông, tôm đồng, moi....

Hình ảnh bên trái là con tôm, bên phải là con tép.
Tôm, tép đa phần là động vật ăn tạp, bao gồm các loài sống ở nước biển (như tôm hùm) và các loài sống ở vùng nước ngọt (như tôm đồng) hay nước lợ (như tôm càng xanh). Chúng di chuyển trong nước bằng cách bò, bơi bằng cách khua chân hoặc trong một số trường hợp là bơi ngược bằng cách gập người để thoát hiểm - kiểu bơi rất đặc trưng của nhiều loài tôm.
Trong khi đó, cá thuộc về ngành động vật có xương sống, nằm cao hơn động vật chân khớp trên bậc thang tiến hóa. Hiện có khoảng trên 31.900 loài cá, điều này làm cho chúng trở thành nhóm đa dạng nhất trong số các động vật có xương sống.
Như vậy, trong khoa học, cá là cá và tép là tép, chúng thuộc 2 ngành động vật khác nhau. Khoa học cũng phân biệt rõ tôm và tép, thay vì gọi là "con tôm to và con tôm nhỏ" như ở một số địa phương.
Điểm khác nhau giữa con tôm và tép
Theo chuyện gia Nguyễn Thị Hà, tôm và tép có sự khác nhau về kích thước khi trưởng thành, màu sắc và cách sinh sản, cụ thể trong bảng sau:
TÔM | TÉP | |
Đặc điểm | Là động vật giáp xác (Crustacea) thuộc bộ 10 chân (Decapoda) sống ngoài tự nhiên trong môi trường nước mặn, nước ngọt, nước lợ. Một số loài đưa về sinh sản nhân tạo và nuôi trong ao đạt năng suất cao, thời gian nuôi 3-12 tháng tùy loài. | Cũng là động vật giáp xác cùng bộ với tôm nhưng khác họ, khác loài. Sinh sản tự nhiên trong ao nước ngọt, được thu hoạch liên tục hàng ngày. |
Tên thường gọi | Tôm hùm, tôm sú, tôm thẻ chân trắng, tôm he, tôm càng xanh, tôm càng đỏ, tôm tít… | Tên gọi đa dạng, tùy thuộc vào từng địa phương cũng như đặc điểm của tép mà có các tên gọi khác nhau như: |
Kích thước khi trưởng thành | Cơ thể dài tới 100-300mm, tùy từng loài tôm và vùng sinh thái chúng sinh sống, thời gian nuôi. Thường tôm đực có kích thước lớn hơn tôm cái. | Phần thân dài tối đa 10-20mm gần như đồng đều nhau. Đến thời điểm nhất định, chúng tự chết rạc trong ao, không thể tăng kích thước dù có nuôi trong thời gian dài. |
Sinh sản | Sinh sản ngoài tự nhiên, một số loài đã được thuần dưỡng đưa vào sinh sản nhân tạo như tôm sú, tôm thẻ chân trắng… | Sinh sản tự nhiên, một vòng đời sinh sản 3 lần, con cái mang trứng ở phần bụng |
Phân loại con tôm và con tép bằng cảm quan
Dựa vào cấu tạo bên ngoài, theo ThS Nguyễn Thị Hà nêu đặc điểm phân biệt tép và một số loài tôm, tép như sau:
- Tôm hùm bông - P. ornatus (hay còn gọi tôm hùm sao): K ích thước thương phẩm to, trọng lượng đạt hơn 1 kg/con, có con lên tới 2,5-3 kg tùy theo thời gian nuôi.

Nó được gọi là tôm hùm bông vì thân hình có những đường nét, họa tiết đốm hoa văn.
- Tôm hùm tre - P. polyphagus: Kích thước thương phẩm nhỏ hơn tôm hùm bông, đạt 0,2-0,5 kg/con, được nuôi phổ biến ở các tỉnh ven biển miền Trung.

Tôm hùm tre có lớp vỏ khá mỏng, nhiều thịt.
- Tôm càng xanh - M. rosenbergii: Kích thước thương phẩm đạt 0,1-2 kg tùy theo thời gian nuôi, con tôm đực có đôi càng rất to, tôm cái kích thước nhỏ hơn tôm đực. Tôm được nuôi phổ biến ở Đồng bằng sông Cửu Long.

Tôm càng xanh nuôi thương phẩm trong nước ngọt.
- Tôm sú - P. Monodon: Là loài tôm sống ở đáy nên màu sắc hơi sẫm, kích thước thương phẩm thường đạt từ 5-50 con/kg tùy theo thời gian nuôi; đã được sinh sản nhân tạo và nuôi rộng rãi các tỉnh ven biển Việt Nam.

Tôm sú được rất nhiều người tiêu dùng yêu thích.
- Tôm thẻ chân trắng - P.Vanamei: Sinh trưởng nhanh, nuôi mật độ dày, năng suất cao, là sản phẩm xuất khẩu chủ lực của Việt Nam; đã được sinh sản nhân tạo và nuôi rộng rãi các tỉnh ven biển Việt Nam.

Tôm thẻ chân trắng là món ăn phổ biến hằng ngày của người Việt Nam.
- Tép riu - C. flavilineata: Kích thước rất nhỏ, thường dùng để nấu canh, làm mắm tép và làm mồi cho một số loài động vật quý hiếm.

Tép được bán với giá rẻ hơn tôm, được dùng để chế biến một số món ăn.
Trên đây là những thông tin phân tích cụ thể của chuyên gia Nguyễn Thị Hà về việc phân biệt con tôm và con tép, giúp độc giả có cơ sở để tham khảo, để không bị nhầm lẫn giữa hai loài này.

Bỏ thêm thứ này vào nồi, thịt luộc không còn bị hôi, miếng nào cũng trắng tinh, ngon ngọt
Ăn - 8 giờ trướcGĐXH – Luộc thịt là cách chế biến đơn giản nhất, nhưng không phải ai cũng biết làm sao để thịt vừa chín tới, trắng tinh, mềm ngọt mà không bị thâm xỉn. Bí quyết nằm ở cách sơ chế và nguyên liệu nhỏ ở trong nồi nước luộc dưới đây.

Làm sạch dạ dày đừng cho muối và bột mì, làm cách này mới chuẩn nhà hàng
Ăn - 13 giờ trướcCách làm sạch truyền thống như thêm muối và bột mì có vẻ hiệu quả nhưng lại có nhiều nhược điểm.

Tại sao nên vò rau ngót trước khi nấu?
Ăn - 18 giờ trướcViệc vò rau ngót trước khi nấu không phải thói quen tùy tiện mà là bí quyết ẩm thực truyền thống mang lại hiệu quả rõ rệt.

Rau dại miền Tây từng bị bỏ mặc, nay thành đặc sản "hái ra tiền": Bán trên mạng tới 120.000 đồng/kg
Ăn - 1 ngày trướcTừng mọc đầy đồng mà chẳng ai thèm hái, nay loại rau dại miền Tây này lại trở thành đặc sản được săn lùng, xuất hiện trong nhiều nhà hàng và có giá bán khoảng 100.000 - 120.000 đồng/kg trên chợ mạng.

Loại lá là 'thần dược tự nhiên', bảo vệ gan, hỗ trợ kiểm soát đường huyết, chế biến thành nhiều món ngon
Ăn - 1 ngày trướcGĐXH - Mặc dù chỉ là một loại cây dại mọc ven đường, nhưng những lợi ích sức khỏe mà nó mang lại đã được khoa học chứng minh và công nhận trong việc hỗ trợ gan, kiểm soát đường huyết và điều trị tiểu đường hiệu quả.

Mẹo xào miến không vón cục, dính hoặc nát
Ăn - 1 ngày trướcVới những mẹo xào miến không dính chảo, không vón cục này, bạn sẽ đảm bảo cả độ ngon và tính thẩm mỹ của món ăn.

'Phu nhân hào môn' Tăng Thanh Hà học mẹ làm bánh canh bột gạo
Ăn - 2 ngày trướcGĐXH - Tăng Thanh Hà kết hợp bột gạo với bột năng để sợi bánh canh dai nhưng vẫn mềm, ăn kèm thịt cua, sốt gạch cua béo ngậy, thơm ngon.

Chuyên gia chia sẻ lưu ý ăn uống trong tiết Thu Phân 2025 giúp dưỡng phổi, tăng cường vận khí
Ăn - 2 ngày trướcGĐXH - Tiết Thu Phân đánh dấu sự chuyển giao từ nóng sang lạnh, khí trời hanh khô, dễ gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Trong ăn uống, mọi người cũng cần chú ý điều dưới đây để vừa phòng bệnh vừa tăng cường vận khí.

3 loại rau cực bổ phổi: Nấu và ăn luân phiên 1 lần/tuần khi trời lạnh giúp dưỡng ẩm và giải độc cho phổi
Ăn - 2 ngày trướcHiện tại 3 loại rau này đang ở thời điểm đúng mùa và ngon nhất. Do đó bạn hãy tận dụng để nấu các món ăn vừa ngon lại tốt cho sức khỏe của lá phổi nhé!

Tại sao người Việt 'ăn nóng' còn người phương Tây chuộng 'lạnh'?
Ăn - 2 ngày trướcGĐXH - Ẩm thực không chỉ phản ánh khẩu vị, mà còn là “tấm gương” soi chiếu khí hậu, tập quán sống và cả triết lý văn hóa của một dân tộc. Nếu như người Việt Nam và nhiều quốc gia Á Đông có thói quen “ăn nóng, uống nóng”, thì trong văn hóa ẩm thực phương Tây, đặc biệt là châu Âu và Mỹ, salad lạnh lại trở thành món ăn quen thuộc trong bữa ăn hằng ngày. Sự khác biệt ấy bắt nguồn từ nhiều yếu tố thú vị.

Luộc trứng dùng nước sôi hay nước lạnh đều sai bét, nhớ 5 điểm này, luộc xong chỉ chạm nhẹ là vỏ tự bong
Mẹo nấu nướngChỉ cần ghi nhớ những mẹo đơn giản dưới đây trứng luộc xong sẽ thơm ngon, lòng đỏ chín tới, không khô, quan trọng nhất là róc vỏ.