Phim truyền hình Việt và chuyện “nén bạc” đâm toạc... màn ảnh!

Một cảnh trong phim “Tuổi thanh xuân” từng được phát trên VTV3. Ảnh: TL

Phim truyền hình xuất ngoại

Thực ra, chuyện phim Việt xuất ngoại không phải là mới mẻ. Nếu trước đây, chỉ những phim thương mại hoặc các phim nghệ thuật mới có cơ hội xuất ngoại thì nay còn có cả phim truyền hình, phim lịch sử do Nhà nước rót vốn sản xuất. Chỉ tính riêng hai quý đầu năm 2015, đã có tới gần chục bộ phim xuất ngoại hoặc được chào bán ở nước ngoài như: “Quyên”, “Ngày nảy ngày nay”, “Lạc giới”, “Âm mưu giày gót nhọn”, “Để mai tính 2”, “Bộ ba rắc rối”… và mới đây là phim truyền hình “Tuổi thanh xuân”.

Không nói ra thì nhiều người cũng biết, để cạnh tranh được với những bộ phim của các nước có công nghệ làm phim phát triển như: Mỹ, Đức, Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật Bản… trên thị trường phim thế giới quả là rất khó. Vì thế, để có thể đưa được một bộ phim Việt Nam vào chiếu ở bất kỳ một rạp chiếu nào của nước ngoài, các nhà sản xuất phim Việt phải nỗ lực rất lớn.

Trung tuần tháng 3/2015 vừa qua, khi phim “Âm mưu giày gót nhọn” của đạo diễn Hàm Trần được trình chiếu tại 8 rạp thuộc 6 khu vực khác nhau trên khắp nước Mỹ như: Orange County, San Jose, Houston, Dallas, San Diego và Seattle đã khiến giới làm phim vô cùng ngạc nhiên và thán phục. Đây cũng là bộ phim Việt Nam mới nhất tìm được cơ hội đến với những vùng có đông người Việt sinh sống ở Mỹ kể từ sau phim “Mỹ nhân kế” của đạo diễn Nguyễn Quang Dũng cách đây hai năm. Và đây cũng là thành công thứ tư của Wave Releasing, một hãng phát hành do người Việt ở Mỹ điều hành, trong nỗ lực đưa phim Việt tới Mỹ kể từ sau loạt phim “Để mai tính”, “Sài Gòn Yo”, “Cú và chim se sẻ” trong các năm từ 2008 - 2010.

Tiếp đến, tại Hồng Kông, từ ngày 23 - 26/3, người ta thấy khá nhiều đại diện đến từ Việt Nam chào bán phim. Trang mạng Film Business Asia đưa ra 3 tựa phim Việt “nóng” nhất tại hội chợ là: “Quyên”, “Ngày nảy ngày nay” và “Lạc giới”. Bên cạnh đó, CJ Hàn Quốc giới thiệu hai phim Việt do họ sản xuất tại Việt Nam là “Để mai tính 2” và “Bộ ba rắc rối”.

Mới đây nhất, là thông tin bộ phim truyền hình hợp tác Việt - Hàn “Tuổi thanh xuân” sẽ được phát sóng tại Hàn Quốc. Ngoài xứ sở kim chi, bộ phim còn được phát sóng trên kênh Channel M, kênh truyền hình trả tiền hiện đang phủ sóng ở nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ như: Singapore, Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Campuchia, Myanmar, Australia, Hồng Kông (Trung Quốc), Đài Loan (Trung Quốc). Đây là lần đầu tiên một bộ phim truyền hình dài tập của Việt Nam được giới thiệu rộng rãi đến bạn bè thế giới trên truyền hình. Đây cũng là cơ hội tốt để khán giả truyền hình quốc tế có thêm những hiểu biết về Việt Nam thông qua những câu chuyện về cuộc sống giới trẻ, về gia đình và cả qua những hình ảnh đẹp về đất nước Việt Nam được lồng ghép khá nhiều trong phim.

Đồng tiền chi phối chất lượng phim

Trong hội thảo: “Thực trạng phim truyện truyền hình Việt Nam: Chất lượng và giải pháp” do Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật TPHCM kết hợp với Hội Điện ảnh TPHCM tổ chức vừa qua, nhiều đạo diễn đã phân tích nhiều nguyên nhân khiến phim truyền hình Việt đang bị trượt dốc. Đa số đều cho rằng, các đạo diễn truyền hình hiện nay phải làm phim trong một môi trường bị “ô nhiễm” quá nặng vì đồng tiền ngự trị, lúc nào cũng chạy đua thời gian để cố hạ kinh phí càng nhiều càng tốt, bỏ qua hết những tâm huyết và lương tâm nghề nghiệp... khiến cho phim truyền hình Việt Nam ngày càng kém về chất lượng.

Đạo diễn Nguyễn Quang Dũng cho rằng, phim truyện truyền hình xuống cấp là do cơ cấu của đài truyền hình. Đài truyền hình đang tự “giết” mình mà không biết, hoặc biết mà làm ngơ. Theo vị đạo diễn này, cơ chế của đài truyền hình là cấp tiền và giao cho các hãng phim và nhà sản xuất làm với giá khoảng 180 - 200 triệu đồng/tập. Tuy nhiên, thực chất, khi kinh phí tới tay người làm phim thì qua bao nhiêu “cửa”, tiền sẽ rơi rụng bớt… “Luật” của đài truyền hình là kinh phí của phim sẽ được quy từ quảng cáo ra, mức kinh phí bằng mấy “shot” quảng cáo khi bộ phim được phát sóng. Các hãng phim, nhà sản xuất sẽ làm cam kết nếu phim phát sóng đủ lượng quảng cáo vào giờ đó thì đài sẽ trả đủ tiền như ký kết ban đầu. Nếu không đủ thì phải đền cho đài, nếu quảng cáo nhiều hơn mức quy định thì đài truyền hình hưởng, nhà làm phim không được chia mà có thể được đài thưởng ở một mức tượng trưng.

Nhiều nhà làm phim phân tích, người làm kinh doanh phải có lãi, nên các nhà sản xuất muốn làm được phim mà không lỗ thì phải giảm chi phí, giảm bớt thời gian, phải làm phim thật nhiều tập để bù qua, xén lại. Khi việc này được đề cao thì phim phải quay nhanh hơn, phải đơn giản những thứ phức tạp, lương trả cho mọi người cũng ít hơn thì ít người tốt làm việc...

Ngoài ra, vì áp lực doanh thu đổ lên đầu biên kịch nên kịch bản được viết toàn nương theo yêu cầu của nhà tài trợ. Người đầu tư muốn gì, những món gì trong phim có thể chào quảng cáo, nghề nào nhà sản xuất xin được tài trợ… Có trường hợp để chạy theo tài trợ, nhân vật chính của phim phải “đổi nghề”. Đó là lý do kịch bản phim truyền hình thời gian gần đây cứ nhàn nhạt.

Cánh cửa cho phim truyền hình xuất ngoại

Xu hướng hợp tác với các công ty tư nhân hoặc hãng phim nước ngoài đang mở ra cánh cửa đưa phim Việt xuất ngoại. Tuy nhiên, vấn đề đáng bàn đó là trước khi có thể tìm được một lối đi ở bên ngoài lãnh thổ, phim Việt phải thực sự nỗ lực cải tạo chất lượng phim.

Gần đây, các dự án hợp tác làm phim của Việt Nam với nước ngoài đã dấy lên nhiều tia hy vọng đối với giới làm nghề lẫn khán giả. Bộ phim “Người cộng sự”, dự án hợp tác giữa Đài Truyền hình Việt Nam (VTV) với Đài Truyền hình TBS của Nhật nói về sự giúp đỡ của BS Asaba Sakitaro người Nhật Bản với chí sĩ Phan Bội Châu của Việt Nam đã thu hút được nhiều sự quan tâm của công chúng. Bộ phim có thời lượng 120 phút, không chỉ quy tụ những diễn viên nổi tiếng mà ở mọi khâu sản xuất đều có sự tham gia của nhân sự hai nước.

Sau dự án phim này, VTV tiếp tục có một dự án phim hợp tác với kênh CJ E&M (Hàn Quốc) sản xuất bộ phim truyền hình “Tuổi thanh xuân”. Sắp tới, đây sẽ là bộ phim truyền hình đầu tiên có gắn mác Việt Nam được phát sóng ở Hàn Quốc và nhiều nước châu Á.

Không chỉ hợp tác làm phim truyện mà với thể loại phim tài liệu cũng đang có một số dự án. Đầu năm 2014, Tổng công ty Du lịch Sài Gòn (Saigontourist) hợp tác với Canada làm phim giới thiệu và quảng bá du lịch Việt Nam. Đoàn làm phim Télé-Punch (Canada) sẽ thực hiện bộ phim quảng bá du lịch Việt Nam mang tên “Chào Việt Nam” với loạt phim dài 13 tiếng đồng hồ. Nội dung đề cập những thế mạnh tài nguyên thiên nhiên, du lịch, ẩm thực Việt Nam.

Trong xu thế hội nhập, việc hợp tác làm phim với nước ngoài là một lựa chọn hợp lí. Đó là một cánh cửa để phim Việt xuất ngoại, là phương cách hữu hiệu để chúng ta giới thiệu về đất nước, con người, lịch sử và văn hóa Việt Nam ra thế giới. Tuy nhiên, để phim Việt mang dấu ấn, đi vào lòng khán giả nước ngoài thì vấn đề chất lượng nội dung của những bộ phim cần phải được đặt lên hàng đầu. Và, sự hỗ trợ của Nhà nước đối với các dự án này cũng sẽ là động lực thúc đẩy họ nỗ lực hơn trong các dự án của mình.

Khánh Toàn/Báo Gia đình & Xã hội