Sơn La: Tín hiệu tích cực cho nỗ lực giảm tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh
GĐXH - Theo Quyết định số 3671/QĐ-BYT ngày 02/8/2021 của Bộ Y tế về ban hành danh sách tỉnh, thành phố thuộc các vùng theo tỷ số giới tính khi sinh sử dụng xây dựng đề án kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh giai đoạn 2021-2025, về tỷ số giới tính khi sinh năm 2020 của tỉnh Sơn La là 118,2/100, đứng đầu cả nước. Với những nỗ lực và giải pháp mạnh mẽ, đúng đắn, tỉ số giới tính khi sinh năm 2022 ở Sơn La tính đến hết tháng 9 (quý III) là 116,2/100; ước đạt cả năm là 117/100, giảm 2,2 điểm% so với cùng kỳ năm 2021.
Cố sinh được con trai và những hệ lụy "thừa nam, thiếu nữ"
Mất cân bằng giới tính khi sinh (MCBGTKS) ở Việt Nam bắt đầu từ năm 2006. Sau rất nhiều giải pháp, đề án đã được triển khai, nhưng tình trạng này vẫn chưa được khắc phục.
Theo báo cáo của Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (Bộ Y tế), năm 2021, nhiều địa phương tỷ lệ MCBGTKS là 111,5 bé trai/100 bé gái. Dự báo, đến năm 2034, Việt Nam sẽ "dư thừa" 1,5 triệu nam giới lứa tuổi từ 15 - 49 tuổi và đến năm 2059, con số này là 2,5 triệu nam giới (bằng 9,5% dân số nam) nếu tỷ số giới tính khi sinh không giảm.
Trong số các địa phương có tỉ số giới tính khi sinh cao, Sơn La luôn nằm trong tốp đầu. Nguyên nhân của thực trạng này là do tập tục và nhận thức của nhiều người dân vẫn coi trọng con trai hơn con gái, phải đẻ được con trai và tìm mọi cách để sinh được con trai. Quan niệm phải có con trai nối dõi tông đường vẫn còn khá nặng nề không chỉ ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, mà ngay cả ở các thị trấn, thị tứ, các tổ dân phố, cán bộ viên chức Nhà nước...

Ra mắt CLB sinh con một bề tại bản Tủm xã Chiềng Khoi, huyện Yên Châu. Ảnh: Mai Nga
Anh Lò Văn Sơn ở bản Chậu, phường Chiềng Cơi, TP Sơn La đã ngấp nghé tuổi 40 nhưng vẫn quyết sinh cho được một cậu con trai. Anh cho biết, với quan niệm của người Thái thì đàn ông, con trai mới là trụ cột gia đình. Nếu không có con trai thì nhà đó coi như "lép vế". Gia đình lại có mình anh là con trai nên ngày nào bố mẹ cũng thúc giục vợ chồng anh "phải cố". Trước sức ép của bố mẹ, anh em họ hàng, anh Sơn và vợ buộc lòng phải cố đẻ thêm một đứa nữa…
Chính từ suy nghĩ của những người như bố mẹ anh Sơn, mà nhiều năm qua, tỉ số giới tính khi sinh tại các địa phương trong tỉnh Sơn La có sự chênh lệch lớn. Tính đến hết tháng 11/2022, tỉ số giới tính khi sinh của thành phố Sơn La là 121,6 trẻ trai/100 trẻ gái; huyện Sông Mã 120,5/100; huyện Mai Sơn là 119,7/100. Nguyên nhân là do trình độ dân trí không đồng đều, nhận thức của một bộ phận người dân về giới tính còn hạn chế, dẫn đến tư tưởng "trọng nam, khinh nữ", gia đình phải có con trai để nối dõi tông đường... Công tác tuyên truyền, phổ biến về giảm thiểu mất cân bằng giới tính gặp khó khăn, do một số cộng tác viên dân số chưa được đào tạo để hoạt động chuyên sâu, nên chưa phát huy hiệu quả...
Theo nhận định của những người làm công tác dân số tỉnh Sơn La, trong 5 năm tới, Sơn La sẽ có khoảng 5 nghìn đến 7 nghìn thanh niên "ế vợ"; trong 10 đến 15 năm tiếp theo, con số "ế vợ" này sẽ lên đến hàng chục nghìn người…Tại nhiều địa phương, mặc dù cán bộ dân số tuyên truyền vận động nhiều lần, nhiều cặp vợ chồng vẫn quyết định sinh bằng được bé trai, chấp nhận mọi hình thức xử phạt.
Nhiều giải pháp ứng phó với mất cân bằng giới tính khi sinh
Những năm qua, những người làm công tác dân số ở tỉnh Sơn La đã nỗ lực hết mình, song việc kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh ở tỉnh vẫn chỉ luẩn quẩn trong vòng nghịch lý "can thiệp sâu, giảm chậm".
Bà Nguyễn Thị Liễu, Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh Sơn La cho biết: Mất cân bằng giới tính khi sinh gây ra nhiều tác động tiêu cực đến đời sống xã hội, ảnh hưởng đến quá trình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Để kiểm soát tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, Sơn La triển khai nhiều giải pháp, trong đó tập trung tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người dân, từng bước đưa tỷ số giới tính khi sinh trên địa bàn về mức cân bằng tự nhiên.
Theo bà Nguyễn Thị Liễu, năm 2022, ngành Dân số tỉnh Sơn La bám sát và triển khai các hoạt động theo Quyết định số 468/QĐ-TTg ngày 23/03/2016 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt đề án kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh giai đoạn 2016-2025; Kế hoạch 205/KH-UBND ngày 01/09/2021 của UBND tỉnh Sơn La thực hiện Đề án Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh trên địa bàn tỉnh Sơn La, giai đoạn II (2021-2025); Kế hoạch 100/KH-UBND ngày 31/03/2022 của UBND tỉnh Sơn La về triển khai, thực hiện công tác dân số và phát triển tỉnh Sơn La năm 2022. Một trong những giải pháp đang được tiến hành rất được người dân ủng hộ là tiếp tục hỗ trợ cho phụ nữ thuộc hộ nghèo là người dân tộc thiểu số sinh con đúng chính sách dân số theo Nghị định số 39, đến hết năm 2021 có 244 người được thụ hưởng chính sách, năm 2022 tính đến hết tháng 11/2022, Sơn La có 141 người được hưởng chính sách, đến nay đã chi trả cho 59 đối tượng, với tổng số tiền là 118 triệu đồng, số còn lại đang thực hiện các thủ tục thanh toán, chi trả trong năm 2022.

Hội thi tìm hiểu về hệ lụy của mất cân bằng giới tính khi sinh các trường THPT tỉnh Sơn La. Ảnh: PV
Trong năm 2022, Sơn La đã tiếp tục duy trì sinh hoạt câu lạc bộ bạn gái tiêu biểu tại 34 trường THPT trên địa bàn 12 huyện, thành phố với 30 buổi sinh hoạt cho 650 lượt người tham dự. Tổ chức cuộc thi viết "Tìm hiểu pháp luật về nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi" cho viên chức/ người lao động các đơn vị trong ngành y tế trên địa bàn tỉnh với 1.227 bài tham dự. Tổ chức 02 hội thi "Tìm hiểu về thực trạng, nguyên nhân hệ lụy và hậu quả của MCBGTKS" năm 2022 tại 2 Trường THPT Thảo Nguyên và Trường THPT Mộc Lỵ với hơn 2.000 người tham dự. Tổ chức Hội nghị gặp mặt biểu dương gia đình sinh 2 con gái tiêu biểu tại huyện Mộc Châu với 30 gia đình được biểu dương và 134 người tham dự Hội nghị. Tổ chức tuyên truyền kiến thức, kỹ năng tuyên truyền, tư vấn về giới, giới tính khi sinh và mất cân bằng giới tính khi sinh được 258 buổi với 6.540 lượt người tham dự.
Với những giải pháp quyết liệt và mạnh mẽ năm 2022, cùng với sự vào cuộc của các cấp ủy Đảng và chính quyền ở địa phương, tỉ số giới tính khi sinh ở Sơn La tính đến hết tháng 9 là 116,2/100; ước đạt cả năm là 117/100, giảm 2,2 điểm% so với cùng kỳ năm 2021. Đây là một tín hiệu tích cực cho nỗ lực của công tác giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh trên địa bàn tỉnh.
"Mất cân bằng giới tính sẽ dẫn tới nhiều hệ lụy xã hội, ảnh hưởng đến sự phát triển ổn định, bền vững của đất nước như: tác động tiêu cực đến các chỉ số nhân khẩu học của dân số; đến hôn nhân và gia đình; đến trật tự, an toàn xã hội... Chính vì vậy, chúng tôi luôn nỗ lực đẩy mạnh các hoạt động truyền thông, vận động; tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp hiệu quả đã đưa đến kết quả tốt trong năm 2022. Tôi cũng mong cả hệ thống chính trị và người dân Sơn La cùng ngành Dân số nỗ lực, phấn đấu đạt được những kết quả cao cho công tác dân số nói chung và giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh nói riêng. Đây là câu chuyện không phải chỉ ngành Dân số mà cần sự chung tay giải quyết của cả cộng đồng và toàn xã hội" – bà Nguyễn Thị Liễu nhấn mạnh.
-

Bé gái ở Phú Thọ chào đời với cân nặng 5kg
Dân số và phát triển - 6 giờ trướcGĐXH - Sau sinh, trẻ hồng hào, khóc to, phản xạ tốt. Được biết, trong suốt thai kỳ, sản phụ tăng 20kg và hoàn toàn khỏe mạnh.

5 bí quyết chăm sóc ngực mẹ sau sinh giúp tránh tắc tia sữa, nứt núm vú
Dân số và phát triển - 1 ngày trướcTắc tia sữa, nứt núm vú là tình trạng phổ biến, gây đau đớn và ảnh hưởng đến quá trình nuôi con bằng sữa mẹ. Tuy nhiên, chỉ với vài thói quen chăm sóc ngực đơn giản mỗi ngày, mẹ hoàn toàn có thể phòng tránh hiệu quả.

Tiếng khóc của trẻ báo hiệu bệnh lý, cần cho trẻ kiểm tra sớm
Dân số và phát triển - 2 ngày trướcGĐXH - Theo nghiên cứu, trẻ sơ sinh có thể phát ra từ 5 đến 7 loại tiếng khóc khác nhau, tương ứng với các nhu cầu và cảm xúc khác nhau...

Mẹ bị viêm tuyến vú có cho con bú được không?
Dân số và phát triển - 2 ngày trướcViêm tuyến vú không những gây khó khăn, đau đớn khi cho con bú mà còn dễ có nguy cơ nhiễm trùng áp-xe vú nếu không được điều trị kịp thời. Vậy mẹ có nên cho con bú khi bị viêm tuyến vú không?

10 dấu hiệu của ung thư tuyến tiền liệt có thể nhầm lẫn với bệnh lý khác
Dân số và phát triển - 3 ngày trướcUng thư tuyến tiền liệt thường xuất hiện với những triệu chứng khó nhận biết, dễ bị nhầm lẫn với các vấn đề sức khỏe ít nghiêm trọng hơn. Đừng bỏ qua những 10 dấu hiệu dưới đây, bởi việc phát hiện sớm có ý nghĩa quyết định trong điều trị.

Cholesterol cao có thể gây ra rối loạn cương dương?
Dân số và phát triển - 3 ngày trướcNồng độ cholesterol cao không chỉ đe dọa tim mạch mà còn là thủ phạm thầm lặng gây rối loạn cương dương. Tìm hiểu mối liên hệ mật thiết này để bảo vệ sức khỏe nam giới toàn diện hơn.

Thai phụ sinh non, con nặng 1,6kg thừa nhận thường xuyên uống món 'khoái khẩu' này vào buổi sáng
Dân số và phát triển - 5 ngày trướcGĐXH - Thai phụ này đã không duy trì chế độ uống nước đều đặn khi mang thai. Thay vào đó, gần như ngày nào cô cũng uống một đến hai cốc trà sữa vào mỗi bữa sáng.

Vòng tránh thai 'đi lạc', cắm sâu vào cơ tử cung người phụ nữ sau 5 năm sử dụng
Dân số và phát triển - 5 ngày trướcGĐXH - Qua thăm khám, các bác sĩ phát hiện vòng tránh thai đã cắm sâu vào lớp cơ tử cung, vị trí phức tạp và tiềm ẩn nguy cơ tổn thương nếu cố gắng tháo theo phương pháp thông thường.

Mắc sởi khi mang thai, người phụ nữ 26 tuổi sinh non ở tuần 31
Dân số và phát triển - 5 ngày trướcGĐXH - Em bé chào đời non tháng, chỉ nặng 1,7kg, phải nằm lồng ấp, thở máy và đang được theo dõi sát sao tại bệnh viện.

Phát hiện bệnh cực kỳ hiếm gặp ở bé sơ sinh sau chào đời 10 giờ tuổi
Dân số và phát triển - 6 ngày trướcGĐXH - Bệnh nhi là bé sơ sinh chỉ mới 10 giờ tuổi, có biểu hiện bất thường ở mắt và được chẩn đoán nghi mắc Glocom bẩm sinh, một căn bệnh có tỷ lệ mắc cực kỳ hiếm, chỉ khoảng 1/25.000 trẻ sơ sinh.

Giao lưu trực tuyến: Chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên và tầm quan trọng của tư vấn khám sức khỏe trước khi kết hôn
Dân số và phát triểnGĐXH - Theo các chuyên gia, sức khỏe sinh sản của vị thành niên, thanh niên được coi là một trong những yếu tố quan trọng có ý nghĩa quyết định đến chất lượng dân số, chất lượng nguồn nhân lực và tương lai của giống nòi.