Thận trọng với mạng người

Và kể cả luật pháp, khi phán xét sinh mạng một con người cũng phải trải qua trình tự tố tụng nghiêm ngặt, lâu dài để mỗi lời tuyên án là công bằng, là không giết lầm, không lọt tội. Mà dẫu án đã tuyên, thời gian để thi hành hình phạt cao nhất ấy cũng phải tính bằng năm, thậm chí hàng chục năm, để những lỗi lầm trên cán cân công lý, nếu có, phải được nhìn thấy và chỉnh sửa. Tinh thần tối thượng ấy tồn tại khắp thế giới văn minh chứ chẳng riêng Việt Nam.

Hôm qua (4/12), tử tù Hồ Duy Hải - người bị cáo buộc, bị tòa tuyên đã giết 2 nhân viên Bưu điện Cầu Voi (Long An) năm 2008 - đã thoát chết chậm lại ít nhất một ngày. Bởi, nếu không có quyết định chấp thuận hoãn thi hành án của Tòa án nhân dân tỉnh Long An thì đúng hôm nay (5/12), Hồ Duy Hải sẽ phải “đền mạng” cho hai cô gái mà tòa cho là đã bị tử tù này xuống tay tàn độc.

Còn quá sớm để nói Hồ Duy Hải có oan hay không, nhưng những ngày dài đằng đẵng kêu oan của bà Nguyễn Thị Loan (mẹ tử tù Duy Hải) cùng những dấu hiệu bất thường được phát hiện, những bài báo… không phải ngẫu nhiên mà đến. Và luật pháp sẽ trở nên vô tình, tàn khốc nếu phớt lờ từng tia hi vọng mong manh ấy. Bản năng sống của Hồ Duy Hải, bản năng người mẹ của bà Loan, niềm tin của giới luật sư và báo giới, dẫu đúng, sai thế nào cũng cần được coi trọng, khi mà chuyện sống chết của một con người chỉ còn ngày một ngày hai.

Và tòa án tỉnh Long An đã làm được điều đó. Quyết định hoãn thi hành án tử hình vào phút chót khiến những người trong cuộc phải nín thở. Hi vọng được sống của tử tù Hồ Duy Hải cũng đã mở ra - dẫu mong manh - hơn là biết chắc ngày hôm nay sẽ là ngày cuối của anh ta. Các cơ quan tư pháp cũng sẽ có cơ hội sửa chữa sai lầm chết người nếu Hồ Duy Hải vô tội, hoặc có thêm thời gian khẳng định sự nghiêm minh của pháp luật nếu quả thực Hải đã gây tội ác tày trời từ hơn 6 năm trước.

Với tính mạng con người, sự cẩn trọng ấy không thừa. Không có sự tuyệt đối, kể cả luật pháp. Con người tạo ra luật, tạo ra những phương pháp lấy cung, tạo nên những quy trình tố tụng. Và con người có thể sai lầm, cố tình hoặc vô ý.

Và sự thận trọng ấy càng nên làm khi mà án oan chung thân của ông Chấn chưa là câu chuyện cũ, khi mà đâu đây chúng ta vẫn thấy những lời xin lỗi người dân vì những bản tuyên án sai lầm.

Việt Nguyễn