Văn minh

Có phát thì có động, nhưng chỉ động đậy một thời gian ngắn lại trở về điểm xuất phát. Hãy xem chuyện vỉa hè Hà Nội. Rất nhiều đợt ra quân, hè phố, lòng đường sạch sẽ được một thời gian, rồi đâu lại vào đấy. Có lần, đi bộ qua một dãy phố, đang dịp phát động đường thông, hè thoáng, tôi thấy mấy anh đeo băng đỏ đi nhắc nhở các bà con bán hàng rong. Một chị bán hàng bảo anh đeo băng: Bác đi năm vòng quay lại, em dọn đi liền. Tôi đứng xem sao. Anh đeo băng đỏ đi đâu đó một lúc rồi quay lại, vẫn thấy chị bán hàng rong ngồi đấy, liền nhắc, chị ta vật nài: Bác đi thêm năm vòng nữa nhé, cho em bán xong chỗ này, em đi liền... Tôi không nhịn được cười, đành bỏ đi.

Biết bao chuyện mà ta gọi là “đầu voi, đuôi chuột” trong việc thực hiện nếp sống văn hóa, mà không chỉ có trong chuyện nếp sống đâu!

Cho nên, tôi mới trở lại chuyến xe Văn Minh. Để xem có văn minh thật, hay chỉ “đầu voi, đuôi chuột”.

Lần này, tôi đi từ Hà Nội vào Vinh. Đến điểm bán vé Bến xe Nước Ngầm, tôi xếp hàng. Quanh đó, cũng có rất nhiều chuyến xe Vinh, nhưng vắng người, chỉ có điểm bán vé của Văn Minh là đông.

Mua vé xong, tôi lên xe. Tôi cứ để nguyên dép, giả vờ như chưa đi xe này bao giờ... Người lái xe liền nhắc: Xin lỗi, anh cho dép vào đây ạ. Tôi liền cởi dép cho vào cái túi nilông người lái xe đưa cho. Người lái xe nói: Anh để vào cái hốc phía dưới giường nằm kia...

Tôi thấy trên xe ít người, liền hỏi: Xe vắng người quá nhỉ? Người lái xe cười: Còn một điểm đón khách nữa anh ạ. Nhạc trên xe bật lên, máy lạnh chạy ro ro, màn hình đang chiếu một bộ phim hài... Đúng 8 giờ 30 phút người khách cuối cùng lên xe, không một hàng ghế nào trống. Xe chuyển bánh. Tôi thở phào...

Vẫn như lần trước, người phụ xe nhắc hành khách khi nằm phải thắt dây an toàn, rồi anh thông báo: Hôm nay đúng 12h, sẽ nghỉ trưa tại Tĩnh Gia ăn cơm. Cơm ở nhà hàng Nam Phương, mỗi suất 30.000 đồng. Ai ăn xin đăng ký... Tôi thấy mọi người đều hưởng ứng, nên cũng đăng ký một suất. Tôi nhìn quanh, vẫn như lần trước: Một cái bánh mỳ gói trong giấy bóng, một chai nước suối, một tờ báo để sẵn đầu giường nằm... Hay quá, buổi sáng tôi chưa ăn, chưa kịp đọc báo...

Đúng 12 giờ, xe đến cửa hàng ăn. Bất ngờ quá, cửa hàng sạch sẽ, lịch sự. Mọi người rửa tay xong ngồi vào bàn. 6 người một bàn, cơm, cá, thịt, rau. Hệt như một chuyến du lịch dài ngày, rất thân tình... Tôi bỗng nhớ chuyến xe “bão táp”, nhớ chuyện báo chí nói về cảnh “cơm tù” dọc đường quốc lộ, mới đây thôi cảnh đó còn diễn ra... Ranh giới giữa văn minh và không văn minh là gang tấc. Giữa văn minh thực sự và văn minh “đầu voi đuôi chuột” cũng rất gần nhau. Sao thế? Vì văn minh thật sự phải xuất phát từ yêu cầu nội tại, chứ không phải từ cách làm hình thức, lấy lệ, làm để lấy thành tích. Nên nó phải thành nếp sống, thành thói quen của mọi người và không phải ngày một ngày hai, “đầu voi, đuôi chuột”.

 

Hà Vinh