eMagazine

Ít ai biết rằng, có những con người âm thầm đối diện với nỗi sợ HIV, từng trải qua những cú sốc tưởng chừng tàn nhẫn nhất như bị trả nhầm kết quả xét nghiệm và phải sống trong cảm giác của người bị dương tính HIV suốt nhiều năm, đối mặt với nguy cơ cận kề cái chết.

Chính trải nghiệm đau thương ấy lại mở ra một con đường khác: Hành trình thấu hiểu, sẻ chia và gieo hy vọng cho những phận đời từng tuyệt vọng. Đó là hành trình của chị Nguyễn Thị Thoa (51 tuổi, trú tại phường Vĩnh Hưng, TP. Hà Nội) - thành viên tích cực của nhóm cộng đồng "Mái ấm Hoàng Mai" - người đã dìu dắt, nâng đỡ và đồng hành với hàng trăm số phận nhiễm HIV.

Năm nay đã ngoài 50 tuổi nhưng chị Thoa vẫn nhớ như in ngày định mệnh năm ấy, khi chị cầm trên tay tờ kết quả xét nghiệm ghi "dương tính HIV". Tờ kết quả giấy trắng mực đen nằm trên tay chị như một bản án. Chị gọi đó là "ngày mọi thứ im lặng" nhưng không phải im lặng yên bình, mà là sự im lặng của nỗi kinh hoàng.

Đôi mắt mình mờ đi, cổ họng như nghẹn lại, tiếng bước chân trên hành lang bệnh viện như tiếng trống báo tử. Thế giới quanh chị bỗng chậm lại, chỉ còn một thứ duy nhất là nỗi sợ. Chị kể: "Lúc ấy, tôi cứ nghĩ mình sẽ chết. Mỗi lần nhìn ai, tôi nghĩ mình sẽ làm khổ họ. Tôi rút lui, tự nhốt mình trong im lặng".

Năm năm, một con số dài đến độ chị có thể đếm hết những buổi sáng mình không dám cười, những đêm thao thức nghe tim mình đập như muốn chạy khỏi lồng ngực. Chị sống trong nỗi mặc cảm và cô độc, âm thầm chấp nhận "án tử". Chị từ chối mọi lời mời, xa lánh cả những cái nắm tay thân mật, như thể mọi sự ân cần trên đời này đều có thể khiến người khác gặp nguy hiểm. Mặc cảm bao trùm đời chị như dây tầm gửi bám chặt lấy thân cây, hút hết ngày tháng và ánh sáng đời chị.

Cho đến 5 năm sau, khi quyết định bước vào điều trị, chị được chỉ định xét nghiệm lại tại Bệnh viện Bạch Mai. Thời gian chờ đợi kéo dài mà kết quả vẫn chưa tới tay chị. Ba tuần sau, nhận được cuộc gọi từ bác sĩ hẹn gặp trực tiếp để trả kết quả, chị đứng sững lại khi nghe tin mình âm tính với HIV. Nhiều cung bậc cảm xúc ùa về cùng lúc, từ hoang mang, không tin nổi sau từng ấy năm sống trong nỗi sợ, đến mừng rỡ, vui sướng như được sống lại lần thứ hai.

Chị Thoa tiến hành kiểm tra thêm một lần nữa và kết quả vẫn âm tính HIV. Khi ấy, nước mắt chị bật ra, nửa vì hạnh phúc, nửa vì tiếc nuối những năm tháng chìm trong hoang mang và cô độc. "Suốt thời gian đó, tôi sống như người đã chết. Nhưng nghĩ lại, cũng là cái phúc… vì nhờ sợ mà tôi giữ mình, không buông thả, không sa ngã". chị Thoa nói, giọng nhẹ tênh nhưng vẫn run lên bởi những xúc động còn sót lại.

Cú sốc đó không biến chị thành người xa lạ với bệnh tật, mà biến chị thành người hiểu nỗi cô đơn đến tận cùng. Thay vì chối bỏ ký ức đen tối, chị biến nó làm đòn bẩy để bước ra hỗ trợ người khác. Năm 2009, khi các dự án phòng, chống HIV do Quỹ Toàn cầu khởi động tại Việt Nam, chị Thoa bắt đầu tham gia với tư cách tư vấn viên cộng đồng.

Từ đó, cuộc đời chị bước sang một hướng khác. Không còn là người mang nỗi sợ, chị trở thành người mang niềm tin cho người khác. Mỗi lần nhìn vào mắt người mới phát hiện HIV, chị như nhìn thấy chính mình ngày xưa: Hoang mang, sợ hãi, cần một bàn tay dẫn đường. "Tôi hiểu cảm giác bị kết án khi chưa kịp hiểu bệnh là gì, nên tôi muốn giúp họ bình tĩnh, đi xét nghiệm lại, rồi điều trị đúng cách", chị Thoa chia sẻ.

Và từ khi trở thành "người dẫn đường", chị đã chứng kiến vô số câu chuyện xúc động như câu chuyện cô bé chưa tròn 16 tuổi gặp chị khi vừa nhận kết quả dương tính HIV. Chị nhớ như in ánh mắt sợ hãi, tuyệt vọng đến cùng cực của cô bé ấy khi bụng mang dạ chửa. Đó là hình ảnh ám ảnh mãi trong tâm trí chị. "Cô bé ấy ngồi đó, khóc suốt cả ngày. Mắt đỏ hoe, không ai đón. Bụng đã vỡ ối mà giấy tờ không đầy đủ, mẹ thì bỏ đi, chẳng ai ký cam kết," chị nhớ lại.

Trước cảnh ấy, chị không đành lòng. Chị đã gọi đồng đội, vay mượn khắp nơi được 5 triệu đồng để lo cho em. Sau bao khó khăn, bệnh viện cũng kịp làm thủ tục mổ sinh. Khi tiếng khóc đầu tiên của đứa trẻ vang lên, lòng chị như vỡ òa. Kỳ diệu hơn, đứa bé hoàn toàn âm tính với HIV.

Vài ngày sau sinh, trong cơn hoảng loạn, cô bé bỏ con lại viện rồi trốn đi khiến chị Thoa vô cùng khó xử nhưng hơn ai hết, chị hiểu tâm lý bế tắc của một đứa trẻ vừa sinh con, lại mang trong mình căn bệnh HIV nên chị đã dựa vào thông tin ít ỏi từ lúc nhập viện mà lặn lội tìm về tận nhà, gặp mẹ cô bé để động viên hai mẹ con vượt qua khủng hoảng và đưa em bé về chăm sóc.

Chị bảo, mười sáu tuổi - cái tuổi mà nhiều đứa trẻ vẫn vô tư ăn ngủ, hồn nhiên mơ mộng nhưng cô bé ấy phải một mình đối diện với nỗi cô đơn, sợ hãi, vừa vượt cạn, vừa giằng xé trong nỗi đau bệnh tật. Hình ảnh ấy khiến chị Thoa không bao giờ quên.

Thời gian trôi đi, cô bé không qua khỏi. Em bé lớn lên trong vòng tay bà ngoại ở Sơn Tây (Hà Nội). Chị kể, đến nay, chị và đồng đội vẫn âm thầm kêu gọi, quyên góp, đảm bảo em được đến trường và có một tuổi thơ bình yên. Giờ đây, em bé đã lớn, khỏe mạnh và hồn nhiên như bao đứa trẻ khác.

Cũng có những câu chuyện khiến chị vừa thương vừa tự hào về tình yêu và lòng nhân ái như câu chuyện về một chàng trai trẻ, không rượu chè, không ăn chơi, chỉ vì vô tình giẫm phải kim tiêm khi dựng rạp đám cưới thuê mà nhiễm HIV. "Ngày phát hiện, cậu ấy khóc như đứa trẻ, không hiểu mình đã làm gì sai", chị kể, mắt đã ướt bờ mi nhưng điều khiến chị ấn tượng nhất là người yêu của chàng trai - cô gái nhỏ bé nhưng mạnh mẽ vẫn lựa chọn ở lại, đồng hành cùng chàng trai ấy.

Chị kể, sau này, hai người cưới nhau, cùng điều trị, cùng vượt qua định kiến để cùng hạnh phúc bên nhau. "Tình yêu đôi khi còn mạnh hơn cả virus", chị Thoa mỉm cười.

Sự đồng cảm có lẽ là sợi dây vô hình đã gắn kết chị Thoa với hành trình hỗ trợ những người mang "H" suốt 16 năm qua. Cũng chính từ đó, chị gặp anh Ng. – người chồng hiện tại và đang dương tính HIV nhưng lại mang trong ánh mắt một niềm kiên cường hiếm có. Chị không nhìn anh bằng ánh mắt thương hại hay kỳ thị, chị chỉ thấy ở anh những điều đáng quý là sự nhân hậu, lòng bao dung và cả nỗi cô đơn chất chứa. Có lẽ, đó là điểm chung của người nhiễm HIV và chẳng biết từ khi nào, chị thương anh, thương cái dáng vẻ lầm lũi nhưng chân thành của anh đi động viên từng người trong cộng đồng nghiện có nguy cơ nhiễm HIV đi xét nghiệm, quyết không "bỏ lại ai phía sau", tìm mọi cách để thuyết phục người có HIV đi điều trị.

Chia sẻ về chuyện đồng hành cùng người chồng mang HIV, chị Thoa nói: "Tôi đến với anh khi biết anh đã nhiễm HIV, tôi không lo sợ hay băn khoăn điều gì ở anh bởi tôi có kiến thức về dự phòng lây nhiễm HIV. Tôi coi căn bệnh này như một căn bệnh mãn tính khác cần có thuốc điều trị. Hơn hết, tôi hiểu rằng anh cần sự hỗ trợ và tin tưởng và cần một người cùng đồng hành, chúng tôi mới có thể tiếp tục hành trình giúp đỡ những người khác, gieo hy vọng cho họ như chính mình từng được tiếp sức", chị Thoa chia sẻ.

Tình yêu của họ không ồn ào như trong truyện ngôn tình, mà dịu dàng, bền bỉ như những buổi hai người cùng nhau đi nhặt kim tiêm bỏ lại trên hè phố. Họ yêu nhau trong hoàn cảnh mà nhiều người khác chắc chắn sẽ chọn quay lưng, họ đến với nhau trong tiếng thì thầm của hàng xóm, trong ánh nhìn e dè của những người từng xa lánh.

Từ đó, họ trở thành đôi bạn đồng hành, cùng thức trắng đêm gọi điện nhắc những người nhiễm mới uống thuốc, cùng gõ cửa từng nhà để động viên người tuyệt vọng, hay thuyết phục ai đó đi xét nghiệm, điều trị.

Hiện nay dù y tế đã rất phát triển, các chính sách hỗ trợ đã giúp cho những người có HIV được tiếp cận đầy đủ thuốc, nhiều mô hình điều trị linh động giúp người bệnh có cơ hội tiếp cần điều trị tốt hơn tuy nhiên xã hội vẫn chưa hoàn toàn gỡ bỏ định kiến với những người có HIV.

"Người ta nghĩ HIV là bản án đạo đức nhưng đó là sai. Họ là con người, họ cần được sống, cần việc làm, cần một cơ hội. Đừng đóng cửa với họ", chị Thoa nghẹn ngào, tiếp lời: "Điều đáng sợ không phải là HIV, mà là sự thiếu hiểu biết. Chỉ cần ai đó chịu lắng nghe, họ sẽ hiểu rằng: HIV không phải là điểm cuối".

Đó chính là điều mà chị Thoa và các thành viên nhóm cộng đồng Mái ấm Hoàng Mai mong mỏi xã hội hãy nhìn người có HIV như nhìn người mắc bệnh mãn tính là có thuốc, có điều trị, có cơ hội sửa chữa cuộc đời. Họ ước rằng người thân đừng vội viết sẵn di chúc cho con như sợ con mất sớm. Họ ước rằng cộng đồng hãy chìa ra một bàn tay nắm, chứ không phải ngón tay chỉ trỏ.

Câu chuyện của chị Thoa là minh chứng sống động rằng đồng cảm, sẻ chia và lòng nhân ái có thể chữa lành những vết thương mà HIV để lại. Tuy nhiên, hành trình ấy không chỉ thuộc về họ, mà còn có những người dân, người thân, những tình nguyện viên và cả những cán bộ ngành y đã và đang âm thầm kết nối, hỗ trợ người nhiễm HIV tiếp cận chăm sóc và tìm lại niềm tin vào cuộc sống.

Nhờ những nỗ lực ấy, nhiều người không còn đơn độc và dám bước tiếp, dù đối mặt với định kiến và khó khăn. Những hành động nhỏ nhưng bền bỉ ấy đã và đang góp phần thực hiện mục tiêu quốc gia chấm dứt dịch AIDS vào năm 2030 - khi cộng đồng, chính quyền và từng cá nhân cùng đồng hành, HIV sẽ không còn là dấu chấm hết, mà là một bước ngoặt để sống tử tế, yêu thương và đầy hy vọng.

(Tên nhân vật đã được thay đổi)