Các bước cúng Thanh minh để cả nhà an vui
GiadinhNet – Tuy không phải là lễ lớn, nhưng là lễ tiết không thể thiếu trong năm và rất nhiều người trẻ không biết các bước sắp lễ cúng Thanh minh. Chuyên gia tư vấn giúp bạn.
1. Thanh minh chỉ nên cúng lễ chay ở mộ
Theo hướng dẫn của ông Tam Nguyên (Giám đốc Công ty TNHH Kiến trúc Phong thủy Tam Nguyên), tiết Thanh minh không nên sát sinh, vật phẩm cúng lễ tiết Thanh minh không nên dùng lễ mặn mà chỉ nên cúng hoa quả, cỗ chay. Có như vậy tổ tiên mới dễ siêu thoát.

Thanh minh nên chuẩn bị hoa quả, bánh kẹo để thắp hương ở mộ. Ảnh minh họa.
Lễ chay theo hướng dẫn “Văn khấn cổ truyền Việt Nam” của Thượng tọa Thích Thanh Duệ (thẩm định), và Nguyễn Bích Hằng (biên soạn) thì lễ chay gồm: Hoa quả, trầu cau, oản chuối, xôi chè, bánh trái, nước, gạo muối, bỏng, bơ, mật ong, hương nhang, đèn (nến), tiền vàng (tiền vàng có, nhưng không nhiều và không dùng những đồ mã lớn như ngựa, nhà, xe cộ... vừa lãng phí tốn kém, vừa không đúng lễ).
Lễ mặn cũng có, nhưng để cúng quan Thần linh và chỉ nên là bánh chưng, rượu, thịt (thịt là chân giò, khoanh giò nạc… chứ không sát sinh).

Lễ mặn chỉ đặt ở miếu quan Thần linh, tuyệt đối không đặt trên mộ phần. Ảnh minh họa.
2. Xin phép quan Thần linh trước khi tảo mộ
Theo tục xưa đi tảo mộ Thanh minh thường đi theo dòng họ, nhưng ngày nay các gia đình thường đi từng nhóm nhỏ. Khi tới nghĩa trang ông trưởng họ (là trưởng nam, hoặc người lớn tuổi nhất trong dòng họ), hoặc gia chủ đặt lễ vào Ban Thần linh (ở nghĩa trang lớn), hay miếu quan Thần linh, hoặc chỗ thờ chung (ở nghĩa địa nhỏ) – rồi thắp hương, khấn quan Thần linh cho phép mọi người vào thăm mộ gia tiên và tảo mộ.
Trường hợp khu vực đó không có miếu thần linh thì mang theo chiếc bàn nhỏ để bày lễ, thắp hương cúng quan Thần linh. Hoặc đặt mâm lễ ở mô đất cao nhất để cúng quan Thần linh.
Nếu là nghĩa trang tập thể thì sắm lễ, vàng, hương cúng quan Thần linh riêng.
Sau đó thắp hương xá 3 vái rồi đọc văn khấn quan Thần linh, long mạch, sơn thần, thổ phủ - những vị cai quản đất đai để xin phép cho gia đình đến tảo mộ, sửa sang, phát quang và bồi thổ mộ phần.
Khấn xong thì đưa con cháu vào tảo mộ.

Ảnh minh họa.
3. Đặt lễ Thanh minh ở mộ phần
Tới khu vực mộ gia tiên thì Trưởng họ, gia chủ/ chủ lễ thắp nén hương, rồi xin phép gia tiên cho dọn dẹp, tu bổ lại phần mộ. Nếu mộ có cỏ rậm thì rẫy cỏ, nếu cây trùm lên mộ thì phát quang để tránh rắn, chuột đào hang, làm tổ… Rồi bồi thổ, tôn cao mộ phần (nếu là mộ đất), hoặc làm sạch mộ chí, tỉa cành cây khô, gẫy hay um tùm trên mộ… Người ta thường quét sơn, đặt hoa ở mộ phần màu nâu, màu đỏ nhằm giúp khu mộ vượng khí, đẹp mắt, với mong ước con cháu dễ có tài lộc. Quá trình làm với tâm vui vẻ, chân thành thể hiện sự hiếu kính, phát tâm giúp âm phần của tổ tiên tốt đẹp để con cháu đời sau hưng thịnh.
Xong xuôi mới cắm hoa, thắp hương, đặt hoa quả, bánh kẹo… Nếu có nhiều thì đặt mỗi mộ một đĩa. Hoặc đặt tất cả chung một mâm to ở mộ cụ “to nhất”. Thắp cặp đèn, hoặc đôi nến lên, rồi thắp hương số lẻ (1 hoặc 3 nén). Sau đó Trưởng họ, hoặc gia chủ đọc văn khấn vong linh ngoài mộ dịp Thanh minh. Trong lúc đọc văn khấn, Trưởng họ hoặc gia chủ, chủ lễ xin phép tảo mộ, bồi đắp, sửa sang mộ phần được dày bền, vững chắc.
Lưu ý, khi cúng tại mộ phần cần cúng bái ở mộ Tổ trước tiên, rồi mới tới những mộ khác nằm ở xung quanh. Thắp hương gia tiên xong thì "thăm hỏi" thêm bằng cách cắm hương sang các mộ "hàng xóm", mộ vô chủ.
Khi hương cháy được chừng 2/3 nén thì thắp tiếp một tuần hương mới nữa và bắt đầu xin phép tổ tiên để hóa vàng mã, lễ tạ thành tâm.
Nhiều gia đình sau khi tảo mộ xong đã hạ lễ mặn ăn uống ở ngay mộ phần, nhưng các nhà tâm linh khuyên không nên, bởi ở các nghĩa trang âm khí nặng nề, khói hương, tàn tro, bụi bặm nhiều.
Cũng không mang đồ cúng lễ Thanh minh về nhà, mà nên để lại nghĩa trang cho người nghèo đói ăn. Nếu ở nơi hoang vu, ít người lui tới thì gói đem về cho người khó khăn.

Thanh minh nên hạn chế đốt nhiều vàng mã. Ảnh minh họa.
5. Về nhà cúng gia tiên, gia thần
Tốt nhất là tảo mộ xong rồi về nhà bày biện hương hoa trà quả cúng gia tiên tại nhà. Rồi tất cả tắm rửa sạch sẽ, sum họp ăn uống vui vẻ, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.
5. Không đốt nhiều vàng mã ở mộ phần
Các nhà tâm linh cho rằng, việc đốt mã tiết Thanh minh tốn từ vài chục, vài trăm, tới cả triệu đồng là tín ngưỡng dân gian. Dịp Thanh minh không nên đốt nhiều vàng mã ở nghĩa trang vì "các cụ" không thể nhận được ở đó. Các địa phương, chùa chiền đều khuyến cáo người hạn chế đốt vàng mã để khỏi gây ô nhiễm môi trường, đe dọa trực tiếp tới sức khỏe người dân. Hạn chế đốt vàng mã còn đỡ tốn kém lãng phí khi bỏ tiền thật mua vàng mã, còn tránh được các hình thức mê tín và những vụ cháy có nguyên nhân từ việc đốt vàng mã.
Phong tục cúng Thanh minh mỗi nơi mỗi khác. Như vùng quê Hải Hậu (Nam Định) đi lễ chỉ có hoa hương, không đốt tiền mã ngoài mộ.
Tảo mộ - tảo là làm mới tân trang mộ phần. Với mộ đất thì bồi thổ, đắp tôn cao. Với mộ xây thì làm sạch, quét dọn, rẫy cỏ, tỉa cành cây, rễ cây để bảo vệ mộ phần.
Ở mộ phần gia tiên, có nơi thắp hương, biện lễ hoa quả, bánh kẹo, xôi chè... Có nơi chỉ thắp nén hương rồi vừa làm cỏ, vừa lâm râm khấn tổ tiên cho gia đình làm sạch sẽ, quang quẻ nơi mộ phần. Nếu mộ đất nếu sụt lún, vỡ lở mới thắp hương xin phép bồi thổ.
Nếu muốn cúng khấn, cỗ bàn thì mời gia tiên về nhà rồi làm lễ ở nhà, với quan niệm ở nhà gia tiên mới được hưởng, còn làm lễ ngoài mộ sẽ bị “cướp” hết.
Còn ở Hà Nội và một số nơi ngày nay lại tu sửa, tôn tạo mộ phần dịp tạ mộ cuối năm, rồi mời các cụ về ăn Tết luôn. Tới Thanh minh họ chỉ đi thăm viếng rồi về không cúng lễ nữa, hoặc không đi lễ Thanh minh nữa.
Cũng có nơi họ vẫn cúng kiếng, ăn uống, có nơi còn sát sinh để dân mua thịt mang về.
Tiết Thanh minh không có quy định thống nhất mọi miền, mà tùy tập tục địa phương. Nhưng nhiều nhà tâm linh đều cho rằng, tảo mộ xong nếu muốn thì mời các cụ về nhà ăn cỗ. Còn ngoài mộ không cúng bái gì ngoài thắp hương xin phép tảo mộ.
Theo Ông Hà Thanh
(Viện Nghiên cứu Ứng dụng Tiềm năng con người)
Ngọc Hà

Vì sao không nên để cây xanh trong phòng ngủ?
Không gian sống - 3 giờ trướcChỉ một số ít loại cây thích hợp đặt trong phòng ngủ và nhìn chung, phòng ngủ không phải là nơi lý tưởng để trưng bày cây cối; vì sao lại như vậy?

Những loại hoa nên cắm trên bàn thờ mang theo ý nghĩa may mắn khi về nhà mới
Ở - 5 giờ trướcGĐXH - Khi về nhà mới, cắm loài hoa mang ý nghĩa may mắn cũng là cách giúp tâm hồn thư thái tuyệt vời Những loại hoa phù hợp không chỉ mang lại may mắn, tài lộc mà còn thể hiện lòng biết ơn của bạn đối với tổ tiên và thần linh.

Khung giờ đẹp động thổ, khai trương, xuất hành từ 7/7 - 13/7/2025 đem đến nhiều may mắn, tài lộc
Ở - 7 giờ trướcGĐXH – Lựa chọn khung giờ đẹp động thổ, khai trương, xuất hành từ 7/7 - 13/7, chuyên gia Nguyễn Song Hà đã có lời khuyên dưới đây để mọi người tham khảo, giúp mọi việc thuận lợi, mang lại may mắn, tài lộc.

Mẹo làm sạch đáy chảo đen sì một cách nhẹ nhàng
Mẹo vặt - 8 giờ trướcThay vì dùng sức chà mạnh khiến tay mỏi nhừ mà vẫn không sạch, bạn hãy áp dụng các mẹo làm sạch đáy chảo đen sì một cách nhẹ nhàng mà hiệu quả.

Người mệnh Hỏa và Thổ nếu sở hữu cây này, dễ phát triển sự nghiệp, thu hút cơ hội làm ăn và may mắn
Ở - 10 giờ trướcGĐXH - Cây hồng diệp môn có vẻ đẹp bắt mắt và ý nghĩa phong thủy vô cùng tích cực. Người mệnh Hỏa và Thổ nếu sở hữu cây này, dễ phát triển sự nghiệp, thu hút cơ hội làm ăn và may mắn.

Tại sao khi làm nhà lại phải làm lễ thượng lương?
Ở - 23 giờ trướcGĐXH - Lễ thượng lương là nghi thức mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, thể hiện mong muốn cầu bình an, thuận lợi trong thi công và may mắn cho gia chủ. Dưới đây là những thủ tục quan trọng trong lễ thượng lương khi xây dựng nhà.

Hướng bếp chuẩn phong thủy thu hút vượng khí, tài lộc cho nhà hướng Tây Bắc
Ở - 1 ngày trướcGĐXH - Vị trí và hướng bếp rất quan trọng vì bếp là nơi giữ lửa, ảnh hưởng đến sức khỏe, tài lộc và sự hòa thuận trong gia đình. Nếu nhà bạn hướng Tây Bắc, bạn cần chọn hướng bếp phù hợp để cân bằng năng lượng và mang lại may mắn.

Những điểm thú vị trong cơ ngơi của Tân hoa hậu Hoàn vũ Nguyễn Hoàng Phương Linh
Ở - 1 ngày trướcGĐXH - Trong thời gian tham gia Miss Cosmo Việt Nam 2025, Hoa hậu Nguyễn Hoàng Phương Linh từng chia sẻ vlog một ngày bình thường của mình tại căn hộ hiện đại ở TP.HCM, hé lộ phần nào lối sống gọn gàng, chỉn chu và rất có kỷ luật.

Trước cửa nhà có cây to ảnh hưởng ra sao đến tinh thần và sức khỏe của gia chủ?
Ở - 1 ngày trướcGĐXH - Việc trước cửa nhà có cây to có ảnh hưởng tốt hay xấu phụ thuộc vào vị trí trồng, loại cây, hướng nhà. Nếu để cây chắn ngang cửa chính, tạo bóng râm quá nhiều hoặc hướng cành đâm vào cửa, nên hóa giải để đảm bảo sự hanh thông cho gia chủ.

Người mệnh nào nên treo tranh Nhật xuất thiên sơn trong nhà để thu hút may mắn và thúc đẩy sự nghiệp
Ở - 1 ngày trướcGĐXH - Tranh Nhật xuất thiên sơn là bức tranh thể hiện cảnh mặt trời mọc giữa núi non hùng vĩ. Tranh không chỉ làm đẹp không gian sống, mà còn tượng trưng cho sự khởi đầu mới, nguồn năng lượng tích cực và thịnh vượng.

Năm Tỵ nhuận 2 tháng 6, chuyên gia khuyên bạn nên biết những lưu ý trong tháng nhuận này để an yên
ỞGĐXH – Năm 2025 có nhuận 2 tháng 6, vì sao năm Tỵ nhuận hai tháng 6 người xưa lại e dè và cần làm gì trong tháng để bình an, dưới đây chuyên gia phong thủy đã có những chia sẻ.