Con nói lắp, bố mẹ càng sửa càng nặng
GiadinhNet - Chuẩn bị đưa con đi học, thấy cậu con trai 3 tuổi tên Bo lắp bắp “Bố… bố… bố… lấy… lấy… già…già…”, anh Hoàng hiểu bé muốn lấy đôi giày trên giá cao, nhưng anh nghiêm mặt: “Một từ bố thôi. Nếu con nói đúng, bố giúp con”. Bé Bo càng cố nói, càng lặp. Cuối cùng, bé oà khóc, không chịu đi học nữa.
Trị tật nói lắp cho trẻ, bố mẹ luôn là những người bạn đồng hành quan trọng, gần gũi đối với con. Ảnh minh họa
Vừa thương, vừa cáu vì con nói mãi không thành câu
Cả nhà anh Hoàng (Hà Nội) không ai nói lắp. Chị gái bé Bo chỉ nói ngọng, đến 5 tuổi là hết hoàn toàn. Rút kinh nghiệm từ con gái lớn, anh chị không nói nựng con trai. Ấy vậy mà bé Bo từ khi biết nói sõi lại vừa lắp vừa ngọng. Sốt ruột, quyết tâm sửa cho con, vợ chồng anh Hoàng rất nghiêm khắc, để ý từng từ của con, cùng với ông bà và cô giáo giúp con sửa từng chút một nhưng càng sửa, bé càng lắp.
"Con nói lắp, đi học con cũng bị các bạn, các anh chị trêu ghẹo. Ở nhà bị sửa nhiều quá, có những lúc bé không muốn nói gì nữa. Cứ thế này cháu tự kỷ mất thôi. Không biết tật này có sửa được không hay lại theo cháu cả đời", anh Hoàng than vãn.
Những lúc thấy con nói mãi không "tròn vành rõ tiếng", không diễn đạt được ý muốn nói rồi lại oà lên khóc nức nở, vợ chồng anh Hoàng thương con thắt ruột.
Tổ chức Y tế thế giới định nghĩa nói lắp (Stuttering) là hiện tượng em bé nói lặp đi lặp lại hoặc kéo dài nhiều âm thanh, từ ngữ hay trọng âm, tỏ ra thực sự khó khăn khi muốn diễn đạt bình thường và trôi chảy ý của mình thành một câu hoàn chỉnh. Trẻ khi nói lắp có thể có biểu hiện căng thẳng, nháy mắt liên tục hoặc run môi.
Chưa có nghiên cứu thống kê cụ thể về tật nói lắp tại Việt Nam. Tuy nhiên, ở Mỹ, theo thông tin được cập nhật vào tháng 6/2017 trên website chính thức của Viện Nghiên cứu Quốc gia về khiếm thính và các chứng rối loạn giao tiếp khác (NIDCD), có khoảng 3 triệu người Mỹ mắc phải tật này. Đặc biệt, số lượng lại tập trung chủ yếu vào các em bé từ 2 đến 6 tuổi, xuất hiện ở các bé trai nhiều gấp 2 - 3 lần các bé gái.
Việc nói lắp ở các em bé, đặc biệt là trong khoảng từ 2 - 6 tuổi, khi các con đang "bập bẹ tập nói", các bác sĩ khẳng định không phải là điều quá đáng sợ. Có đến 75% trong số đó đều tự hết nói lắp khi trưởng thành. Bởi ở khoảng tuổi này, bé đang trong giai đoạn phát triển ngôn ngữ, tập nói những câu dài trong khi vốn từ lại chưa nhiều, thành ra một vài bé trở nên "ấp úng" khi chưa thể bật ra ngay ý mình muốn nói. TS Nguyễn Duy Dương, Khoa Thính - thanh học, Bệnh viện Tai Mũi Họng Trung ương cho biết, khoảng 80% trẻ nói lắp tự khỏi trong 2 năm, 20% còn lại sẽ khỏi khi đi học và khoảng 5% trẻ tiếp tục nói lắp đến khi thành người lớn.
Tuy nhiên, thỉnh thoảng, một em bé bình thường vẫn có thể có những đợt nói lắp ngắn, khoảng từ một đến vài tuần, nhưng sau lại tự hết luôn. Hay là, bé thường dễ nói lắp khi đang cảm thấy hào hứng, hoặc tức giận, hoặc vội vàng khiến nói quá nhanh. Nhưng khi đọc sách, ca hát hay xướng âm, các bé lại có thể không bị lắp.
Cha mẹ nên làm gì khi có con nói lắp?
Cơ chế chính xác gây nói lắp hiện nay vẫn đang được các nhà khoa học nghiên cứu. Nhưng theo NIDCD, nói lắp thường được chia thành 2 loại: Nói lắp liên quan đến quá trình phát triển và nói lắp do vấn đề về thần kinh. Trong đó, nói lắp liên quan đến quá trình phát triển tức là bé có thể bị nói lắp trong quá trình đang tập nói và phát triển ngôn ngữ. Đây là hình thức nói lắp phổ biến nhất và cũng dễ chữa nhất. Bên cạnh đó, nói lắp cũng giống như có thể "lây lan" nữa. Giả sử bé sống trong một gia đình có người nói lắp, hoặc đi học bắt chước bạn bè, thầy cô thì bé cũng có thể nói y như vậy.
Mặt khác, những nghiên cứu về hình ảnh não bộ gần đây cũng cho thấy có sự khác biệt đôi chút giữa những em bé nói lắp và em bé bình thường. Không chỉ thế, nói lắp còn có thể xuất hiện ở trẻ khi trong bộ gene di truyền có một vài gene bị đột biến.
Đối với nguyên nhân nói lắp do vấn đề về thần kinh, các bác sĩ Bệnh viện Nhi Đồng TPHCM cho rằng trong não của con người có một vùng "chịu trách nhiệm" về ngôn ngữ, được gọi là vùng Broca. Phần não này nằm ở dưới thùy trán bên trái. Nếu bé đã từng bị va đập rất mạnh vào vùng đầu, đặc biệt là phần trán, phía trên lông mày bên trái một chút, tương ứng với vùng Broca bên trong cấu tạo não, thì đó có thể là một trong những nguyên nhân khiến bé bị nói lắp, dẫn đến các vấn đề trong việc tạo ra lời nói rõ ràng, trôi chảy. Ngoài ra, còn một dạng nữa là nói lắp do vấn đề về tâm lý, xuất hiện sau một biến cố hoặc sang chấn tâm lý mà trước đó trẻ chưa bao giờ mắc phải tật này. Nhưng trên thực tế, dạng nói lắp này là cực kỳ hiếm gặp.
Việc điều trị tật nói lắp ở trẻ chưa có phương pháp cụ thể, tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra, lứa tuổi và một số yếu tố khác nữa ở trẻ. Tuy nhiên, dù là phương pháp nào thì bố mẹ chắc chắn vẫn sẽ là những người bạn đồng hành quan trọng, gần gũi đối với con.
Để đảm bảo quá trình điều trị vừa hiệu quả nhưng vẫn nhẹ nhàng và vui vẻ với bé, bố mẹ hãy ghi nhớ, hãy giữ bản thân bình tĩnh lắng nghe bằng trái tim, vì chỉ khi bình tĩnh, tin tưởng, luôn trong tâm thế lắng nghe, động viên và khuyến khích con thì bố mẹ mới có thể thực sự giúp con được thôi. Cùng đó, bố mẹ hãy tạo cơ hội cho con được nói, đặc biệt là khi con hào hứng và muốn nói nhiều điều.
Một điều được các bác sĩ nhi khoa khuyến cáo là, bố mẹ hãy chăm chú và kiên nhẫn lắng nghe con, đừng điều chỉnh con và cũng đừng ngắt lời con. Vì điều đó sẽ khiến bé con không thoải mái, con sẽ càng muốn nói gấp gáp hơn để diễn đạt hết ý mình, vô hình chung lại càng dễ lắp hơn.
Thu Nguyên
Người đàn ông 41 tuổi phát hiện bệnh tiểu đường từ dấu hiệu cảnh báo bệnh, nhưng người Việt thường bỏ qua
Sống khỏe - 1 giờ trướcGĐXH - Chị Lý cho biết vài năm nay chị hay bị mệt, khát nước, đi tiểu thường xuyên nhưng nghĩ do thận yếu vì bước vào tuổi trung niên nên không đi kiểm tra.
5 tác dụng bất ngờ nhờ khi nhâm nhi ly trà gừng vào buổi sáng
Sống khỏe - 2 giờ trướcVới vị cay, tính ấm và nhiều hoạt chất sinh học, gừng mang lại hàng loạt lợi ích từ làm ấm cơ thể, hỗ trợ tiêu hóa, giảm buồn nôn cho đến giảm viêm và cải thiện tuần hoàn.
3 kiểu ăn kiêng để giảm cân hot nhất hiện nay: Phương pháp nào mới thật sự hợp với bạn?
Sống khỏe - 11 giờ trướcGĐXH - Giảm cân không chỉ là siết ăn hay đếm calo. Ba phương pháp ăn kiêng phổ biến hiện nay, từ cách giảm carb, nhịn ăn gián đoạn cho đến chế độ ăn truyền thống, mỗi kiểu lại phù hợp với một nhóm người khác nhau. Điều quan trọng là chọn đúng phương pháp để vừa giảm cân bền vững, vừa không gây mệt mỏi hay ảnh hưởng sức khỏe. Dưới đây là phân tích nhanh và rõ nhất để bạn xem đâu mới là chế độ “hợp cơ địa” cho mình.
5 thực phẩm người trung niên nên ăn thường xuyên để tăng miễn dịch, chậm lão hóa: Vị trí số 1 hoàn toàn bất ngờ
Sống khỏe - 14 giờ trướcGĐXH - Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, một số loại thực phẩm không chỉ giúp kéo dài tuổi thọ mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống và cải thiện chức năng cơ thể.
Trời lạnh, người có tiền sử tăng huyết áp cần làm điều này để phòng biến chứng
Bệnh thường gặp - 19 giờ trướcGĐXH - Huyết áp tăng cao khi trời lạnh có nhiều nguy cơ gặp phải các biến chứng nghiêm trọng như nhồi máu não, suy tim cấp, suy thận cấp, tăng men gan cấp...
Ăn low-carb mà không kiệt sức: 'Bí kíp' giảm cân bền vững, giữ dáng 'xịn' suốt cả năm
Sống khỏe - 23 giờ trướcGĐXH - Bạn muốn giảm cân nhưng sợ ăn low-carb sẽ mệt mỏi, chóng mặt hay “đuối” ngay ngày đầu? Thực ra, low-carb không hề cực đoan như bạn nghĩ. Khi hiểu đúng nguyên tắc và biết cách cân bằng đạm – chất béo – rau xanh, đây là chiến lược giúp bạn giảm mỡ bền vững mà vẫn giữ được năng lượng mỗi ngày. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết để bạn bước vào chế độ low-carb một cách dễ dàng và hiệu quả nhất.
7 cách phòng tránh cúm mùa hiệu quả khi thời tiết lạnh
Sống khỏe - 23 giờ trướcGĐXH - Vào mùa thu - đông là thời điểm các bệnh cúm mùa, viêm đường hô hấp cấp có xu hướng gia tăng nhanh.
Bữa sáng lành mạnh: Chọn ngay 'siêu thực phẩm' giúp giảm cân, ổn định đường huyết, đang bán rẻ đầy chợ Việt
Sống khỏe - 1 ngày trướcGĐXH - Ăn trứng vào buổi sáng sẽ bổ sung chất đạm tốt nhất cho cơ thể. Ngoài ra, trứng còn cung cấp các vitamin, khoáng chất thiết yếu, axit béo omega-3 và chất chống oxy hóa cần thiết…
5 loại nước chứa đầy hạt vi nhựa nhưng người Việt lại đa số uống mỗi ngày
Sống khỏe - 1 ngày trướcGĐXH - Theo nghiên cứu của Cơ quan An toàn thực phẩm quốc gia Pháp (ANSES) nước lọc, nước có gas, bia, nước chanh và rượu vang được bán trong các loại bao bì khác nhau chứa đầy hạt vi nhựa.
Rau càng cua: Loại rau nhìn thì đơn giản mà lại có 4 lợi ích sức khỏe bất ngờ
Sống khỏe - 1 ngày trướcGĐXH - Nhìn mảnh mai và mọc hoang vậy thôi, rau càng cua lại là một trong những loại rau giàu dinh dưỡng mà nhiều người chưa biết hết công dụng. Từ hỗ trợ miễn dịch, bảo vệ tim mạch cho đến giúp xương chắc khỏe, loại rau nhỏ bé này sở hữu loạt lợi ích đáng nể cho sức khỏe. Dưới đây là 4 lý do khiến rau càng cua xứng đáng xuất hiện thường xuyên hơn trong mâm cơm nhà bạn. Đọc ngay để không bỏ lỡ “viên ngọc thô” của tự nhiên.
Sau 40 tuổi mà vẫn ăn sáng kiểu này thì xác định vòng eo ‘phản chủ’: 5 sai lầm nhiều người đang mắc phải
Bệnh thường gặpGĐXH - Nhiều người tin rằng chỉ cần ăn sáng đều là 'auto khỏe, auto giữ dáng'. Nhưng sự thật hơi ‘phũ’: có 5 thói quen buổi sáng đang âm thầm phá dáng sau tuổi 40, khiến cân nặng tăng vọt mà bạn không hề hay biết. Chuyên gia cảnh báo: sửa ngay trước khi quá muộn.