Đến làng Bát Tràng nghe người nghệ nhân hướng dẫn cách làm các món ăn trên mâm cỗ thắp hương truyền thống
GiadinhNet - Nghệ nhân Nguyễn Thị Lâm là một trong số những nghệ nhân giữ được bí quyết nấu mâm cỗ truyền thống. Nhiều khách du lịch tìm về địa chỉ nhà cô chỉ để được thưởng thức một bữa ăn mang hương vị truyền thống Hà Nội xưa.
Mâm cỗ Hà Nội xưa - Gìn giữ hương vị ẩm thực
Nấu mâm cỗ tuy không khó nhưng không hề dễ dàng. Trước khi trở thành nghệ nhân ẩm thực, cô Nguyễn Thị Lâm vốn là con dâu Hà Nội. Là tiểu thư của một gia đình khá giả ở phố cổ, sau này lại làm dâu trong gia đình có truyền thống, văn hoá xưa nên những giá trị tinh tuý của ẩm thực được bà tiếp nhận, gìn giữ và phát triển. Qua bàn tay bà Lâm, những nguyên liệu tưởng chừng đơn giản nhất, bình dị nhất cũng trở thành món ăn cầu kỳ, ngon miệng hơn trên mâm cơm.
Với bà, nấu ăn đã trở thành một niềm đam mê bất tận. Căn bếp trở thành sân khấu nơi người nghệ nhân trình diễn những buổi biểu diễn của mình. Bà kể, những món ăn truyền thống trên mâm cỗ thường phải chuẩn bị nấu nướng rất cầu kỳ, nguyên liệu có thể dùng từ những loại bình dị, gần gũi với đời sống hằng ngày nhưng nhất định phải tươi mới. Có những nguyên lệu đặc biệt, cần phải đặt mua ở những vùng nguyên liệu tươi thì mới có thể nấu ra mâm cỗ chất lượng. Trong những bữa cơm hàng ngày, bà vẫn thường đích thân xuống bếp chuẩn bị những mâm cơm theo phong cách truyền thống cho cả gia đình. Với bà, đó là cách để giữ gìn truyền thống và để con cháu tiếp nối những giá trị tốt đẹp của dân tộc.
Bà Lâm chia sẻ: "Các món ăn trong bữa cơm cổ truyền rất cầu kỳ nhưng tinh tế. Phải thật sự để tâm vào những món ăn, thổi hồn cho các nguyên liệu mới có thể làm ra món ăn có hương vị ấn tượng khiến người ta ăn một lần khó quên".
Với những ai đã từng được thưởng thức bữa cơm truyền thống do chính bà Lâm chuẩn bị chắc chắn không thể quên được hương vị vừa giản dị, vừa quen thuộc gần gũi nhưng cũng rất đậm đà. Mỗi món ăn đều mang một hương vị riêng chuẩn mực mà hiếm có nhà hàng, quán ăn nào có thể chế biến đạt đúng độ "ngon" ấy. Bà kể, trong mâm cỗ xưa, những nguyên liệu tưởng đơn giản như muối, đường, nước mắm,…nếu biết tỷ lệ chuẩn và lựa chọn phù hợp cho từng món ăn sẽ làm nên hương vị rất đậm đà.
Mâm cỗ thắp hương truyền thống có gì?
Theo bà Lâm, trong quan niệm của người làng Bát Tràng, mâm cỗ thường được gọi là cỗ bát trân gồm có 6 bát và 8 đĩa thể hiện mong cầu tài lộc, thịnh vượng cho gia chủ. Với những tầng lớp gia đình bình dân, trong mâm cỗ thường có 4 bát và 4 đĩa thể hiện sự cảm tạ tứ phương và trời đất.
Trên mâm cỗ truyền thống, những món ăn quen thuộc lúc nào cũng có như xôi, gà luộc, nem, thịt luộc,… Các món xào có thể linh hoạt thay đổi theo mùa và theo khẩu vị của gia đình. Đặc biệt, với người làng Bát Tràng không thể thiếu món canh măng trong mâm cỗ. Nghệ nhân chia sẻ: "Canh măng đặc biệt phải có bí quyết riêng để làm mới đảm bảo thơm ngon được, chẳng hạn như việc luộc măng bằng nước mưa mới giúp nước canh trong vắt mà vẫn giữ được vị ngọt".
Nem cũng là món phổ biến nhưng lại đòi hỏi người nấu chuẩn bị đầy đủ nguyên liệu và cầu kỳ trong chế biến. Bí quyết để chiếc nem được giòn rụm, phần nhân không ngấm dầu đó là các phần củ quả sau khi bào không được trộn tươi với phần nhân mà phải chần qua với nước sôi, sau đó mang đi vắt kiệt nước rồi mới mang đi trộn. Hay như món xào, món giò chả cũng đòi hỏi phải thật sự để tâm, yêu thích hương vị với từng món ăn mới có thể làm cho ngon, cho đúng được.
Trên mâm cỗ xưa mà bà Lâm chuẩn bị, nhiều người ấn tượng nhất với hương vị món xôi vò nức tiếng mà cô nấu. Hạt nếp được bà chắt chiu lựa chọn loại hảo hạng nhất, ngâm với nước trong thời gian kỹ khi đồ lên canh chuẩn thời gian mới cho ra từng nắm xôi dẻo, mềm. Đặc biệt, xôi vò bà Lâm có một hương thơm nhẹ nhàng nhưng đầy hấp dẫn, như gợi cho người ta về ký ức của Hà Nội những ngày bao cấp, những gói xôi nắm cơm vừng là niềm hạnh phúc nhỏ bé.
Một điều mà bà Lâm rất trăn trở là một mai sau sẽ không còn người nối dõi gìn giữ tinh tuý hương vị mâm cỗ truyền thống. Vì vậy, trong những ngày thường, bà truyền dạy lại cho con cái trong nhà cách chế biến, cách bày biện. Bà sẵn sàng bỏ ra 3 tiếng để làm bát chim hầm, bên trong chú chim nhồi đầy ắp cốm mùa thu, hạt sen, nấm hương, ý dĩ thơm phức hay sẵn sàng dành 6 tiếng quấy không ngơi tay được nồi chè kho thơm lừng, để đến 15 hôm vẫn không hỏng.
Chính vì cái nhẫn nại, cái khéo léo ấy mà chẳng người con nào có thể quên đi được hương vị hấp dẫn của những món ăn quê hương. Với bà Lâm, mâm cỗ là mâm cơm, bữa ăn hàng ngày, nhưng cũng là mâm cơm đoàn viên, đoàn tụ người thân. Trên mâm cơm là tinh tuý ẩm thực, cũng chính là hồn cốt quê hương mong muốn con cháu gìn giữ về sau.
8 món ăn gây 'thương nhớ' của ẩm thực Đà Nẵng nhất định nên thử trong dịp Lễ hội Pháo hoa Quốc tế 2024
Ẩm thực 360 - 1 giờ trướcGĐXH - Lễ hội Pháo hoa Quốc tế Đà Nẵng 2024 là dịp để hàng vạn du khách có cơ hội được thưởng thức thiên đường ẩm thực Đà Nẵng.
Công thức nấu canh gân bò chua cay ngon hết sẩy
Ăn - 1 giờ trướcGân bò là một nguyên liệu được nhiều người ưa thích bởi kết cấu dai giòn và có hàm lượng vitamin, collagen cao. Hôm nay bật mí cho các bạn cách nấu món canh gân bò chua cay ngon “hết sẩy” khiến bạn chỉ muốn ăn mãi.
Loại rau có hàm lượng kali tương đương thịt bò: Nấu 3 món vừa ngon lại giúp phòng ngừa các bệnh mãn tính
Ăn - 5 giờ trướcĐây là một loại rau theo mùa, chúng ngon và bổ dưỡng nhất vào mùa xuân. Loại rau này còn được gọi là "Món ăn tiến vua" nhờ có giá trị chữa bệnh nhất định từ xa xưa.
Đón hè bằng món trà tắc xí muội thơm ngon, giải nhiệt
Ăn - 8 giờ trướcTrà tắc xí muội là một thức uống thơm ngon, đặc biệt là mang đến công dụng giải nhiệt cho những ngày hè nắng nóng.
9 món ăn sáng đại kỵ với người muốn giảm cân, món cuối cùng nhiều chị em thường ăn mà không biết
Ăn - 9 giờ trướcGĐXH - Người muốn giảm cân cần lưu ý tránh những món ăn sáng dưới đây.
"Rau mầm đá nấu món gì ngon?": Đây là 3 món dễ làm ăn lại đậm đà, hấp dẫn vô cùng
Ăn - 9 giờ trướcDưới đây là 3 cách chế biến món ăn từ rau mầm đá rất thơm ngon, bổ dưỡng mà bạn có thể nấu cho gia đình mình thưởng thức.
Cách làm món thịt bò hầm từ đầu bếp: Thêm 1 thìa này vào thịt sẽ mềm ngon ngay cả khi không cần đến nồi áp suất
Ăn - 12 giờ trướcTrong quá trình nấu thịt bò hầm, bạn chỉ cần thêm 1 thìa nguyên liệu này, món ăn sẽ vừa mềm ngọt, ngon mà thậm chí không cần dùng đến nồi áp suất.
Gà nấu theo cách này đảm bảo cả gia đình bạn sẽ thích mê
Ăn - 1 ngày trướcLẩu gà hầm thuốc bắc là món ngon bổ dưỡng thích hợp cho cả người già và trẻ nhỏ cần bổ sung dưỡng chất.
Chỉ với 1 mẹo đơn giản này, nấm hương ngâm sẽ nở to đều trong 3 phút
Ăn - 1 ngày trướcChỉ với 3 phút, nấm hương khô sau khi ngâm sẽ ngậm nước nở to và đều.
Vì sao thực đơn đám cưới Quang Hải gây tranh cãi?
Ăn - 1 ngày trướcGĐXH - Thực đơn tiệc cưới Quang Hải khiến dân mạng tò mò.
Hoa đu đủ ngâm mật ong tốt sức khỏe, nhưng chuyên gia lưu ý điều cần tránh khi dùng
ĂnGĐXH – Theo chuyên gia hoa đu đủ ngâm mật ong tốt cho sức khỏe nhưng cần chú ý khi dùng. Ngoài ngâm mật ong, hoa đu đủ đực cũng có thể chế biến một số món ăn lạ miệng, bổ dưỡng với sức khỏe.