Đến làng Bát Tràng nghe người nghệ nhân hướng dẫn cách làm các món ăn trên mâm cỗ thắp hương truyền thống
GiadinhNet - Nghệ nhân Nguyễn Thị Lâm là một trong số những nghệ nhân giữ được bí quyết nấu mâm cỗ truyền thống. Nhiều khách du lịch tìm về địa chỉ nhà cô chỉ để được thưởng thức một bữa ăn mang hương vị truyền thống Hà Nội xưa.
Mâm cỗ Hà Nội xưa - Gìn giữ hương vị ẩm thực
Nấu mâm cỗ tuy không khó nhưng không hề dễ dàng. Trước khi trở thành nghệ nhân ẩm thực, cô Nguyễn Thị Lâm vốn là con dâu Hà Nội. Là tiểu thư của một gia đình khá giả ở phố cổ, sau này lại làm dâu trong gia đình có truyền thống, văn hoá xưa nên những giá trị tinh tuý của ẩm thực được bà tiếp nhận, gìn giữ và phát triển. Qua bàn tay bà Lâm, những nguyên liệu tưởng chừng đơn giản nhất, bình dị nhất cũng trở thành món ăn cầu kỳ, ngon miệng hơn trên mâm cơm.

Nghệ nhân Nguyễn Thị Lâm
Với bà, nấu ăn đã trở thành một niềm đam mê bất tận. Căn bếp trở thành sân khấu nơi người nghệ nhân trình diễn những buổi biểu diễn của mình. Bà kể, những món ăn truyền thống trên mâm cỗ thường phải chuẩn bị nấu nướng rất cầu kỳ, nguyên liệu có thể dùng từ những loại bình dị, gần gũi với đời sống hằng ngày nhưng nhất định phải tươi mới. Có những nguyên lệu đặc biệt, cần phải đặt mua ở những vùng nguyên liệu tươi thì mới có thể nấu ra mâm cỗ chất lượng. Trong những bữa cơm hàng ngày, bà vẫn thường đích thân xuống bếp chuẩn bị những mâm cơm theo phong cách truyền thống cho cả gia đình. Với bà, đó là cách để giữ gìn truyền thống và để con cháu tiếp nối những giá trị tốt đẹp của dân tộc.
Bà Lâm chia sẻ: "Các món ăn trong bữa cơm cổ truyền rất cầu kỳ nhưng tinh tế. Phải thật sự để tâm vào những món ăn, thổi hồn cho các nguyên liệu mới có thể làm ra món ăn có hương vị ấn tượng khiến người ta ăn một lần khó quên".

Những món ăn tưởng chừng đơn giản nhưng lại được chế biến rất cầu kỳ
Với những ai đã từng được thưởng thức bữa cơm truyền thống do chính bà Lâm chuẩn bị chắc chắn không thể quên được hương vị vừa giản dị, vừa quen thuộc gần gũi nhưng cũng rất đậm đà. Mỗi món ăn đều mang một hương vị riêng chuẩn mực mà hiếm có nhà hàng, quán ăn nào có thể chế biến đạt đúng độ "ngon" ấy. Bà kể, trong mâm cỗ xưa, những nguyên liệu tưởng đơn giản như muối, đường, nước mắm,…nếu biết tỷ lệ chuẩn và lựa chọn phù hợp cho từng món ăn sẽ làm nên hương vị rất đậm đà.
Mâm cỗ thắp hương truyền thống có gì?
Theo bà Lâm, trong quan niệm của người làng Bát Tràng, mâm cỗ thường được gọi là cỗ bát trân gồm có 6 bát và 8 đĩa thể hiện mong cầu tài lộc, thịnh vượng cho gia chủ. Với những tầng lớp gia đình bình dân, trong mâm cỗ thường có 4 bát và 4 đĩa thể hiện sự cảm tạ tứ phương và trời đất.
Trên mâm cỗ truyền thống, những món ăn quen thuộc lúc nào cũng có như xôi, gà luộc, nem, thịt luộc,… Các món xào có thể linh hoạt thay đổi theo mùa và theo khẩu vị của gia đình. Đặc biệt, với người làng Bát Tràng không thể thiếu món canh măng trong mâm cỗ. Nghệ nhân chia sẻ: "Canh măng đặc biệt phải có bí quyết riêng để làm mới đảm bảo thơm ngon được, chẳng hạn như việc luộc măng bằng nước mưa mới giúp nước canh trong vắt mà vẫn giữ được vị ngọt".

Mâm cỗ còn thể hiện tâm ý người chuẩn bị
Nem cũng là món phổ biến nhưng lại đòi hỏi người nấu chuẩn bị đầy đủ nguyên liệu và cầu kỳ trong chế biến. Bí quyết để chiếc nem được giòn rụm, phần nhân không ngấm dầu đó là các phần củ quả sau khi bào không được trộn tươi với phần nhân mà phải chần qua với nước sôi, sau đó mang đi vắt kiệt nước rồi mới mang đi trộn. Hay như món xào, món giò chả cũng đòi hỏi phải thật sự để tâm, yêu thích hương vị với từng món ăn mới có thể làm cho ngon, cho đúng được.
Trên mâm cỗ xưa mà bà Lâm chuẩn bị, nhiều người ấn tượng nhất với hương vị món xôi vò nức tiếng mà cô nấu. Hạt nếp được bà chắt chiu lựa chọn loại hảo hạng nhất, ngâm với nước trong thời gian kỹ khi đồ lên canh chuẩn thời gian mới cho ra từng nắm xôi dẻo, mềm. Đặc biệt, xôi vò bà Lâm có một hương thơm nhẹ nhàng nhưng đầy hấp dẫn, như gợi cho người ta về ký ức của Hà Nội những ngày bao cấp, những gói xôi nắm cơm vừng là niềm hạnh phúc nhỏ bé.

Món canh măng đặc trưng
Một điều mà bà Lâm rất trăn trở là một mai sau sẽ không còn người nối dõi gìn giữ tinh tuý hương vị mâm cỗ truyền thống. Vì vậy, trong những ngày thường, bà truyền dạy lại cho con cái trong nhà cách chế biến, cách bày biện. Bà sẵn sàng bỏ ra 3 tiếng để làm bát chim hầm, bên trong chú chim nhồi đầy ắp cốm mùa thu, hạt sen, nấm hương, ý dĩ thơm phức hay sẵn sàng dành 6 tiếng quấy không ngơi tay được nồi chè kho thơm lừng, để đến 15 hôm vẫn không hỏng.
Chính vì cái nhẫn nại, cái khéo léo ấy mà chẳng người con nào có thể quên đi được hương vị hấp dẫn của những món ăn quê hương. Với bà Lâm, mâm cỗ là mâm cơm, bữa ăn hàng ngày, nhưng cũng là mâm cơm đoàn viên, đoàn tụ người thân. Trên mâm cơm là tinh tuý ẩm thực, cũng chính là hồn cốt quê hương mong muốn con cháu gìn giữ về sau.
Xù xì bên ngoài nhưng củ này “quý như sâm”, tốt cho đường huyết, chế biến được nhiều món ngon ngày lạnh
Ăn - 8 giờ trướcGĐXH – Dù hình dáng xù xì, nhưng loại củ dân dã này không chỉ ngon miệng mà còn có giá trị bổ dưỡng như nhân sâm. Những món ăn được chế biến từ củ này rất tốt cho tim mạch, tiêu hóa và đặc biệt là đường huyết.
Canh khoai tây rau cần kiểu Thái Bình gây sốt trở lại
Ăn - 13 giờ trướcGĐXH - Canh khoai tây nghiền nấu rau cần là món ăn dân dã gắn với một thuở nghèo đói của người dân Thái Bình. Món ăn nhìn qua đơn giản, bình dân nhưng khi ăn là bản hòa tấu nhiều dư vị, gắn bó với tuổi thơ nhiều người hiện lại gây sốt trở lại trong nhóm các chị em Yêu bếp.
Không cần sơn hào hải vị, đây là 4 món 'trạm xăng trí tuệ' rẻ bèo giúp con tăng đề kháng, nhớ lâu học giỏi
Ăn - 14 giờ trướcĐừng vội trách con lười ăn hay kém tập trung, rất có thể bé đang thiếu đi một "nguyên tố trí tuệ" cực kỳ quan trọng. Thay vì ép con uống thuốc, mẹ hãy thử vào bếp với 4 công thức "vàng" dưới đây. Vừa rẻ, vừa ngon, lại giúp con nạp đầy "kho kẽm" tự nhiên để cao lớn và thông minh mỗi ngày.
Những món ăn từ hàu siêu thơm ngon bổ dưỡng
Ăn - 17 giờ trướcGĐXH - Hàu là thực phẩm giàu chất dinh dưỡng, đặc biệt là kẽm, mỗi món ăn từ hàu đều mang đến trải nghiệm ẩm thực độc đáo với hương vị đặc trưng.
Những món ăn chế biến từ quả sung ngon 'líu lưỡi'
Ăn - 20 giờ trướcGĐXH - Quả sung không chỉ có vị ngon mà còn giàu chất xơ, vitamin C, kali và các chất chống oxy hóa. Lưu lại ngay những cách ăn quả sung xanh trong bài viết để tự vào bếp làm món ngon cho bản thân và gia đình nhé.
5 công thức làm bữa sáng đơn giản nấu chỉ khoảng 5-10 phút mà vẫn đảm bảo ngon miệng, giàu dinh dưỡng
Ăn - 21 giờ trước5 bữa sáng này có chung đặc điểm là đơn giản và nhanh chóng, thường chỉ mất 10-15 phút để chuẩn bị, không cần nấu nướng phức tạp, đặc biệt phù hợp cho các buổi sáng trong tuần.
Những món ăn mùa đông thơm ngon bổ dưỡng nhất định phải có trên mâm cơm gia đình
Ăn - 1 ngày trướcGĐXH - Khi tiết trời se lạnh, không gì tuyệt vời hơn việc quây quần bên mâm cơm với bát cháo nóng hổi hay những món ăn dân dã. Mỗi món ăn đều mang theo hương vị quen thuộc, giúp xua tan giá rét.
Loại quả bé tí nhiều người tưởng vô dụng lại tốt cho sức khỏe tim mạch và hỗ trợ làm đẹp da
Ăn - 1 ngày trướcGĐXH - Với thành phần dinh dưỡng phong phú, từ quả, lá đến hạt của loại quả này đều mang lại những lợi ích sức khỏe không ngờ.
4 loại cá ngon nhất lúc này dùng nấu 4 món ăn cực thỏa mãn vị giác lại tốt để bồi bổ sức khỏe
Ăn - 1 ngày trước4 loại cá vừa bổ dưỡng, vừa ngon, và quan trọng nhất là giá cả phải chăng - hoàn hảo để thưởng thức khi những đợt gió mùa tràn về.
Loại củ tốt cho tiêu hóa và đường huyết bán đầy chợ Việt mùa đông, làm kiểu này là có ngay món ngon 'gây nghiện'
Ăn - 1 ngày trướcGĐXH - Không chỉ ngon miệng, củ này còn được xem là thực phẩm tốt cho tiêu hóa và đường huyết, đặc biệt phù hợp với người tiểu đường. Vào ngày đông, làm kiểu này là có ngay món ngon “gây nghiện”.
10 món dân dã 'hao cơm' nhà Tăng Thanh Hà khiến chị em vừa thích thú, vừa nể phục
Mẹo nấu nướngGĐXH - Tăng Thanh Hà chuộng làm các món dân dã như tép rang khế, cá nục kho, ba rọi cháy cạnh... vừa đưa cơm, vừa không tốn quá nhiều thời gian sơ chế, nấu nướng.


