Đến làng Bát Tràng nghe người nghệ nhân hướng dẫn cách làm các món ăn trên mâm cỗ thắp hương truyền thống
GiadinhNet - Nghệ nhân Nguyễn Thị Lâm là một trong số những nghệ nhân giữ được bí quyết nấu mâm cỗ truyền thống. Nhiều khách du lịch tìm về địa chỉ nhà cô chỉ để được thưởng thức một bữa ăn mang hương vị truyền thống Hà Nội xưa.
Mâm cỗ Hà Nội xưa - Gìn giữ hương vị ẩm thực
Nấu mâm cỗ tuy không khó nhưng không hề dễ dàng. Trước khi trở thành nghệ nhân ẩm thực, cô Nguyễn Thị Lâm vốn là con dâu Hà Nội. Là tiểu thư của một gia đình khá giả ở phố cổ, sau này lại làm dâu trong gia đình có truyền thống, văn hoá xưa nên những giá trị tinh tuý của ẩm thực được bà tiếp nhận, gìn giữ và phát triển. Qua bàn tay bà Lâm, những nguyên liệu tưởng chừng đơn giản nhất, bình dị nhất cũng trở thành món ăn cầu kỳ, ngon miệng hơn trên mâm cơm.

Nghệ nhân Nguyễn Thị Lâm
Với bà, nấu ăn đã trở thành một niềm đam mê bất tận. Căn bếp trở thành sân khấu nơi người nghệ nhân trình diễn những buổi biểu diễn của mình. Bà kể, những món ăn truyền thống trên mâm cỗ thường phải chuẩn bị nấu nướng rất cầu kỳ, nguyên liệu có thể dùng từ những loại bình dị, gần gũi với đời sống hằng ngày nhưng nhất định phải tươi mới. Có những nguyên lệu đặc biệt, cần phải đặt mua ở những vùng nguyên liệu tươi thì mới có thể nấu ra mâm cỗ chất lượng. Trong những bữa cơm hàng ngày, bà vẫn thường đích thân xuống bếp chuẩn bị những mâm cơm theo phong cách truyền thống cho cả gia đình. Với bà, đó là cách để giữ gìn truyền thống và để con cháu tiếp nối những giá trị tốt đẹp của dân tộc.
Bà Lâm chia sẻ: "Các món ăn trong bữa cơm cổ truyền rất cầu kỳ nhưng tinh tế. Phải thật sự để tâm vào những món ăn, thổi hồn cho các nguyên liệu mới có thể làm ra món ăn có hương vị ấn tượng khiến người ta ăn một lần khó quên".

Những món ăn tưởng chừng đơn giản nhưng lại được chế biến rất cầu kỳ
Với những ai đã từng được thưởng thức bữa cơm truyền thống do chính bà Lâm chuẩn bị chắc chắn không thể quên được hương vị vừa giản dị, vừa quen thuộc gần gũi nhưng cũng rất đậm đà. Mỗi món ăn đều mang một hương vị riêng chuẩn mực mà hiếm có nhà hàng, quán ăn nào có thể chế biến đạt đúng độ "ngon" ấy. Bà kể, trong mâm cỗ xưa, những nguyên liệu tưởng đơn giản như muối, đường, nước mắm,…nếu biết tỷ lệ chuẩn và lựa chọn phù hợp cho từng món ăn sẽ làm nên hương vị rất đậm đà.
Mâm cỗ thắp hương truyền thống có gì?
Theo bà Lâm, trong quan niệm của người làng Bát Tràng, mâm cỗ thường được gọi là cỗ bát trân gồm có 6 bát và 8 đĩa thể hiện mong cầu tài lộc, thịnh vượng cho gia chủ. Với những tầng lớp gia đình bình dân, trong mâm cỗ thường có 4 bát và 4 đĩa thể hiện sự cảm tạ tứ phương và trời đất.
Trên mâm cỗ truyền thống, những món ăn quen thuộc lúc nào cũng có như xôi, gà luộc, nem, thịt luộc,… Các món xào có thể linh hoạt thay đổi theo mùa và theo khẩu vị của gia đình. Đặc biệt, với người làng Bát Tràng không thể thiếu món canh măng trong mâm cỗ. Nghệ nhân chia sẻ: "Canh măng đặc biệt phải có bí quyết riêng để làm mới đảm bảo thơm ngon được, chẳng hạn như việc luộc măng bằng nước mưa mới giúp nước canh trong vắt mà vẫn giữ được vị ngọt".

Mâm cỗ còn thể hiện tâm ý người chuẩn bị
Nem cũng là món phổ biến nhưng lại đòi hỏi người nấu chuẩn bị đầy đủ nguyên liệu và cầu kỳ trong chế biến. Bí quyết để chiếc nem được giòn rụm, phần nhân không ngấm dầu đó là các phần củ quả sau khi bào không được trộn tươi với phần nhân mà phải chần qua với nước sôi, sau đó mang đi vắt kiệt nước rồi mới mang đi trộn. Hay như món xào, món giò chả cũng đòi hỏi phải thật sự để tâm, yêu thích hương vị với từng món ăn mới có thể làm cho ngon, cho đúng được.
Trên mâm cỗ xưa mà bà Lâm chuẩn bị, nhiều người ấn tượng nhất với hương vị món xôi vò nức tiếng mà cô nấu. Hạt nếp được bà chắt chiu lựa chọn loại hảo hạng nhất, ngâm với nước trong thời gian kỹ khi đồ lên canh chuẩn thời gian mới cho ra từng nắm xôi dẻo, mềm. Đặc biệt, xôi vò bà Lâm có một hương thơm nhẹ nhàng nhưng đầy hấp dẫn, như gợi cho người ta về ký ức của Hà Nội những ngày bao cấp, những gói xôi nắm cơm vừng là niềm hạnh phúc nhỏ bé.

Món canh măng đặc trưng
Một điều mà bà Lâm rất trăn trở là một mai sau sẽ không còn người nối dõi gìn giữ tinh tuý hương vị mâm cỗ truyền thống. Vì vậy, trong những ngày thường, bà truyền dạy lại cho con cái trong nhà cách chế biến, cách bày biện. Bà sẵn sàng bỏ ra 3 tiếng để làm bát chim hầm, bên trong chú chim nhồi đầy ắp cốm mùa thu, hạt sen, nấm hương, ý dĩ thơm phức hay sẵn sàng dành 6 tiếng quấy không ngơi tay được nồi chè kho thơm lừng, để đến 15 hôm vẫn không hỏng.
Chính vì cái nhẫn nại, cái khéo léo ấy mà chẳng người con nào có thể quên đi được hương vị hấp dẫn của những món ăn quê hương. Với bà Lâm, mâm cỗ là mâm cơm, bữa ăn hàng ngày, nhưng cũng là mâm cơm đoàn viên, đoàn tụ người thân. Trên mâm cơm là tinh tuý ẩm thực, cũng chính là hồn cốt quê hương mong muốn con cháu gìn giữ về sau.
Món ngon ngày lạnh: Cách làm sạch bì lợn không còn bị hôi và gợi ý 2 món ngon ấm bụng dễ làm
Ăn - 3 giờ trướcGĐXH – Bì lợn là nguyên liệu rẻ tiền, làm được nhiều món ăn ngon tốt cho sức khỏe. Nhưng nếu sơ chế không kỹ, lông và tạp chất còn sót lại có thể gây hại cho hệ tiêu hóa. Dưới đây là hướng dẫn làm sạch bì lợn đúng cách và gợi ý hai món ngon dễ làm tại nhà.
Người bị bệnh này khi ăn hạt chia cần lưu ý những điều sau
Ăn - 12 giờ trướcGĐXH - Hạt chia là nguồn thực phẩm tự nhiên chứa nhiều omega-3, chất xơ, protein, canxi và chất chống oxy hóa. Dưới đây là nhóm người cần lưu ý trước khi dùng hạt chia để sử dụng an toàn và hiệu quả hơn.
Những hình ảnh món ăn đẹp mãn nhãn tại Liên hoan Văn hóa Ẩm thực Quốc tế 2025
Ăn - 23 giờ trướcGĐXH - Liên hoan Văn hóa Ẩm thực Quốc tế năm nay thu hút gần 20 nghìn lượt khách đến thăm quan, thưởng thức các món ăn đa dạng, đặc trưng của nhiều quốc gia.
Loại rau thả lẩu hải sản khiến bổ dưỡng hơn, thơm ngon khó cưỡng, ngăn ngừa hấp thu chất béo
Ăn - 1 ngày trướcGĐXH - Lẩu hải sản được nhiều người yêu thích, không chỉ bởi vị ngọt và giá trị dinh dưỡng của hải sản, mà còn bởi sự đa dạng của các nguyên liệu ăn kèm, trong đó có các loại rau.
Người suy thận nên ăn loại rau gì, củ gì?
Ăn - 1 ngày trướcGĐXH - Rau xanh luôn được coi là nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng và có lợi cho sức khỏe. Nhưng đối với bệnh nhân suy thận, việc tiêu thụ rau xanh phải là một lựa chọn an toàn.
Muốn bổ máu theo cách tự nhiên nên ăn gì? 4 món ngon dưới đây cực dễ làm, ngon miệng mà hỗ trợ bổ máu hiệu quả
Ăn - 1 ngày trướcGĐXH - Ngoài táo đỏ, ngải cứu, bạn còn có lựa chọn khác nếu muốn bổ máu một cách tự nhiên thông qua ăn uống.
Rau cải cúc mùa ngon nhất giúp ấm phổi và ngủ ngon trong ngày lạnh, lưu ngay cách chế biến để giữ trọn vị
Ăn - 2 ngày trướcGĐXH – Rau cải cúc đang vào mùa ngon nhất. Loại rau được ví như “vua hoàng đế”có đầy ở chợ Việt giúp làm ấm cơ thể, giảm ho, cải thiện giấc ngủ ngày lạnh… càng tốt hơn cho sức khỏe nếu biết cách chế biến trọn vị dưới đây.
Tưởng trà xanh là vua chống oxy hóa, ai ngờ loại lá 30.000đ/kg chợ Việt bán mới là quán quân
Ăn - 2 ngày trướcGĐXH - Loại rau này đang được nhiều nghiên cứu và chuyên gia dinh dưỡng đánh giá là có khả năng chống oxy hóa vượt trội hơn cả trà xanh.
Chỉ từ 25.000 đồng/bó, đặc sản 'sâm trong nước' của Ninh Bình chế biến đủ món ngon ngày lạnh, ăn là nghiền
Ăn - 2 ngày trướcGĐXH - Xuất hiện chỉ khoảng hơn tháng trong năm nhưng củ niễng Ninh Bình lại khiến dân sành ăn săn lùng mỗi mùa thu đông. Loại củ được ví “sâm trong nước” ấy dùng chế biến đủ món ngon ngày lạnh, ăn là nghiền với giá chỉ khoảng 25.000 – 50.000 đồng/bó.
Bí quyết chọn rau ăn lẩu mắm chuẩn vị miền Tây, giúp cân bằng dinh dưỡng
Ăn - 3 ngày trướcGĐXH - Lẩu mắm - món ăn trứ danh của miền Tây sẽ kém ngon nếu bạn không chọn được các loại rau ăn kèm phù hợp. Các loại rau ăn lẩu mắm giúp chống ngán, bổ sung chất xơ và cân bằng dinh dưỡng.
Luộc trứng dùng nước sôi hay nước lạnh đều sai bét, nhớ 5 điểm này, luộc xong chỉ chạm nhẹ là vỏ tự bong
Mẹo nấu nướngChỉ cần ghi nhớ những mẹo đơn giản dưới đây trứng luộc xong sẽ thơm ngon, lòng đỏ chín tới, không khô, quan trọng nhất là róc vỏ.


