Đến làng Bát Tràng nghe người nghệ nhân hướng dẫn cách làm các món ăn trên mâm cỗ thắp hương truyền thống
GiadinhNet - Nghệ nhân Nguyễn Thị Lâm là một trong số những nghệ nhân giữ được bí quyết nấu mâm cỗ truyền thống. Nhiều khách du lịch tìm về địa chỉ nhà cô chỉ để được thưởng thức một bữa ăn mang hương vị truyền thống Hà Nội xưa.
Mâm cỗ Hà Nội xưa - Gìn giữ hương vị ẩm thực
Nấu mâm cỗ tuy không khó nhưng không hề dễ dàng. Trước khi trở thành nghệ nhân ẩm thực, cô Nguyễn Thị Lâm vốn là con dâu Hà Nội. Là tiểu thư của một gia đình khá giả ở phố cổ, sau này lại làm dâu trong gia đình có truyền thống, văn hoá xưa nên những giá trị tinh tuý của ẩm thực được bà tiếp nhận, gìn giữ và phát triển. Qua bàn tay bà Lâm, những nguyên liệu tưởng chừng đơn giản nhất, bình dị nhất cũng trở thành món ăn cầu kỳ, ngon miệng hơn trên mâm cơm.

Nghệ nhân Nguyễn Thị Lâm
Với bà, nấu ăn đã trở thành một niềm đam mê bất tận. Căn bếp trở thành sân khấu nơi người nghệ nhân trình diễn những buổi biểu diễn của mình. Bà kể, những món ăn truyền thống trên mâm cỗ thường phải chuẩn bị nấu nướng rất cầu kỳ, nguyên liệu có thể dùng từ những loại bình dị, gần gũi với đời sống hằng ngày nhưng nhất định phải tươi mới. Có những nguyên lệu đặc biệt, cần phải đặt mua ở những vùng nguyên liệu tươi thì mới có thể nấu ra mâm cỗ chất lượng. Trong những bữa cơm hàng ngày, bà vẫn thường đích thân xuống bếp chuẩn bị những mâm cơm theo phong cách truyền thống cho cả gia đình. Với bà, đó là cách để giữ gìn truyền thống và để con cháu tiếp nối những giá trị tốt đẹp của dân tộc.
Bà Lâm chia sẻ: "Các món ăn trong bữa cơm cổ truyền rất cầu kỳ nhưng tinh tế. Phải thật sự để tâm vào những món ăn, thổi hồn cho các nguyên liệu mới có thể làm ra món ăn có hương vị ấn tượng khiến người ta ăn một lần khó quên".

Những món ăn tưởng chừng đơn giản nhưng lại được chế biến rất cầu kỳ
Với những ai đã từng được thưởng thức bữa cơm truyền thống do chính bà Lâm chuẩn bị chắc chắn không thể quên được hương vị vừa giản dị, vừa quen thuộc gần gũi nhưng cũng rất đậm đà. Mỗi món ăn đều mang một hương vị riêng chuẩn mực mà hiếm có nhà hàng, quán ăn nào có thể chế biến đạt đúng độ "ngon" ấy. Bà kể, trong mâm cỗ xưa, những nguyên liệu tưởng đơn giản như muối, đường, nước mắm,…nếu biết tỷ lệ chuẩn và lựa chọn phù hợp cho từng món ăn sẽ làm nên hương vị rất đậm đà.
Mâm cỗ thắp hương truyền thống có gì?
Theo bà Lâm, trong quan niệm của người làng Bát Tràng, mâm cỗ thường được gọi là cỗ bát trân gồm có 6 bát và 8 đĩa thể hiện mong cầu tài lộc, thịnh vượng cho gia chủ. Với những tầng lớp gia đình bình dân, trong mâm cỗ thường có 4 bát và 4 đĩa thể hiện sự cảm tạ tứ phương và trời đất.
Trên mâm cỗ truyền thống, những món ăn quen thuộc lúc nào cũng có như xôi, gà luộc, nem, thịt luộc,… Các món xào có thể linh hoạt thay đổi theo mùa và theo khẩu vị của gia đình. Đặc biệt, với người làng Bát Tràng không thể thiếu món canh măng trong mâm cỗ. Nghệ nhân chia sẻ: "Canh măng đặc biệt phải có bí quyết riêng để làm mới đảm bảo thơm ngon được, chẳng hạn như việc luộc măng bằng nước mưa mới giúp nước canh trong vắt mà vẫn giữ được vị ngọt".

Mâm cỗ còn thể hiện tâm ý người chuẩn bị
Nem cũng là món phổ biến nhưng lại đòi hỏi người nấu chuẩn bị đầy đủ nguyên liệu và cầu kỳ trong chế biến. Bí quyết để chiếc nem được giòn rụm, phần nhân không ngấm dầu đó là các phần củ quả sau khi bào không được trộn tươi với phần nhân mà phải chần qua với nước sôi, sau đó mang đi vắt kiệt nước rồi mới mang đi trộn. Hay như món xào, món giò chả cũng đòi hỏi phải thật sự để tâm, yêu thích hương vị với từng món ăn mới có thể làm cho ngon, cho đúng được.
Trên mâm cỗ xưa mà bà Lâm chuẩn bị, nhiều người ấn tượng nhất với hương vị món xôi vò nức tiếng mà cô nấu. Hạt nếp được bà chắt chiu lựa chọn loại hảo hạng nhất, ngâm với nước trong thời gian kỹ khi đồ lên canh chuẩn thời gian mới cho ra từng nắm xôi dẻo, mềm. Đặc biệt, xôi vò bà Lâm có một hương thơm nhẹ nhàng nhưng đầy hấp dẫn, như gợi cho người ta về ký ức của Hà Nội những ngày bao cấp, những gói xôi nắm cơm vừng là niềm hạnh phúc nhỏ bé.

Món canh măng đặc trưng
Một điều mà bà Lâm rất trăn trở là một mai sau sẽ không còn người nối dõi gìn giữ tinh tuý hương vị mâm cỗ truyền thống. Vì vậy, trong những ngày thường, bà truyền dạy lại cho con cái trong nhà cách chế biến, cách bày biện. Bà sẵn sàng bỏ ra 3 tiếng để làm bát chim hầm, bên trong chú chim nhồi đầy ắp cốm mùa thu, hạt sen, nấm hương, ý dĩ thơm phức hay sẵn sàng dành 6 tiếng quấy không ngơi tay được nồi chè kho thơm lừng, để đến 15 hôm vẫn không hỏng.
Chính vì cái nhẫn nại, cái khéo léo ấy mà chẳng người con nào có thể quên đi được hương vị hấp dẫn của những món ăn quê hương. Với bà Lâm, mâm cỗ là mâm cơm, bữa ăn hàng ngày, nhưng cũng là mâm cơm đoàn viên, đoàn tụ người thân. Trên mâm cơm là tinh tuý ẩm thực, cũng chính là hồn cốt quê hương mong muốn con cháu gìn giữ về sau.
Mì ramen vỉa hè: Đặc sản Nhật Bản hút khách giữa mùa đông Hà Nội có gì đặc biệt?
Ăn - 5 giờ trướcGĐXH – Với giá chỉ 59.000 đồng, thực khách sẽ được thưởng thức hương vị độc đáo và hấp dẫn của món mì ramen đang hot hiện nay. Đặc sản Nhật Bản nóng hổi giữa tiết trời lạnh này có gì đặc biệt mà hút các tín đồ ẩm thực?
Loại rau dân dã có thành phần hỗ trợ ức chế sự phát triển của tế bào ung thư, chế biến được nhiều món ngon
Ăn - 8 giờ trướcGĐXH - Với hàm lượng vitamin, chất chống oxy hóa và khoáng chất dồi dào, loại rau này mang lại nhiều lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe, đặc biệt nhiều nghiên cứu cho thấy, sulforaphane có trong loại rau này có khả năng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư, đặc biệt là ung thư vú, phổi và ruột kết.
Đông hanh hao, cúm rình rập: 4 món nấu siêu đơn giản giúp tăng miễn dịch tự nhiên cho cả nhà
Ăn - 17 giờ trướcTiết trời sang đông, không khí hanh khô cũng là lúc các đợt cúm bắt đầu "ghé thăm". Ăn gì để tăng đề kháng, giữ sức khỏe cho cả nhà? Đây là 4 món nóng hổi cực hợp mùa, giúp cơ thể ấm lên, dễ chịu và khỏe khoắn hơn.
Loại rau có công dụng đặc biệt hỗ trợ ngừa ung thư, bán đầy chợ Việt và 10+ món ngon chế biến cho mâm cơm gia đình
Ăn - 1 ngày trướcGĐXH - Luteolin, một flavonoid có trong loại rau này, được chứng minh có khả năng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư và làm tăng hiệu quả của các phương pháp điều trị hóa chất.
Loại cá được ví như "gà nước" do thịt trắng: Người Mỹ cực yêu thích, chợ Việt bán rẻ, sẵn quanh năm
Ăn - 1 ngày trướcNhiều loại cá vừa rẻ vừa ngon dễ mua mà nhiều người chưa hề biết.
Quán phở 20k/bát ngon, bổ, rẻ hy hữu ở Hà Nội, khách ra vào nườm nượp
Ăn - 1 ngày trướcGĐXH – Quán phở 20k/bát đặc biệt này đã trở nên thân quen đối với cả dãy phố Minh Khai (quận Hai Bà Trưng cũ), Hà Nội, quen thuộc với người dân các làng Mai Động, Hoàng Mai quanh đó, cũng là nơi ăn tối chuẩn ngon, bổ, rẻ cho cánh xe ôm, sinh viên và khách qua đường.
Từ nay mỗi khi ăn phở, kể cả phụ nữ cũng muốn gọi ăn thêm nhiều hành lá
Ăn - 1 ngày trướcGĐXH - Hành lá - một loại rau gia vị nam giới thích ăn nhưng phụ nữ và trẻ nhỏ thường ngó lơ, không ngờ có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhất là giúp ngừa nguy cơ ung thư.
Đặc sản phố núi, có mùi thum thủm, ai ăn được là cực ghiền luôn
Ăn - 1 ngày trướcNhìn thôi thì món ăn này có vẻ ngoài kém hấp dẫn, nhưng đặc sản này lại có mùi vị đặc biệt không quen dễ e dè, còn ăn được là cực ghiền.
Món ăn này nhanh gọn, cực kỳ hợp ăn trong bữa cơm mùa đông: Chỉ cần đun nhỏ lửa 15 phút mà thơm mềm tuyệt hảo
Ăn - 2 ngày trướcThao tác làm món ăn này cực kỳ đơn giản, chỉ trong khoảng thời gian ngắn là bạn đã có thể thưởng thức một món và đậm đà hương vị.
Cho 2 quả trứng vào trộn với bột mì, cán mỏng và cắt thành từng dải...: Món ngon khiến cả gia đình phấn khích ăn sạch trong nháy mắt
Ăn - 2 ngày trướcNguyên liệu để làm món ăn vặt này cực đơn giản, sẵn có trong bếp, bạn chỉ việc trộn nhanh và đem chiên trong nháy mắt là xong mà thơm ngon, giòn bùi vô cùng!
6 món canh ngon giúp giảm béo, ăn thay cơm tối mà không bị đói, rất tốt cho mùa đông
ĂnGĐXH - Thời tiết se lạnh, ăn một bát canh nóng để làm ấm cơ thể sẽ là sự lựa chọn rất hợp lý. Tuy nhiên bạn, nếu bạn đang bị thừa cân, bạn có thể ăn các món canh đủ chất dinh dưỡng, giúp giảm cân dưới đây thay cho bữa tối.


