Đến làng Bát Tràng nghe người nghệ nhân hướng dẫn cách làm các món ăn trên mâm cỗ thắp hương truyền thống
GiadinhNet - Nghệ nhân Nguyễn Thị Lâm là một trong số những nghệ nhân giữ được bí quyết nấu mâm cỗ truyền thống. Nhiều khách du lịch tìm về địa chỉ nhà cô chỉ để được thưởng thức một bữa ăn mang hương vị truyền thống Hà Nội xưa.
Mâm cỗ Hà Nội xưa - Gìn giữ hương vị ẩm thực
Nấu mâm cỗ tuy không khó nhưng không hề dễ dàng. Trước khi trở thành nghệ nhân ẩm thực, cô Nguyễn Thị Lâm vốn là con dâu Hà Nội. Là tiểu thư của một gia đình khá giả ở phố cổ, sau này lại làm dâu trong gia đình có truyền thống, văn hoá xưa nên những giá trị tinh tuý của ẩm thực được bà tiếp nhận, gìn giữ và phát triển. Qua bàn tay bà Lâm, những nguyên liệu tưởng chừng đơn giản nhất, bình dị nhất cũng trở thành món ăn cầu kỳ, ngon miệng hơn trên mâm cơm.

Nghệ nhân Nguyễn Thị Lâm
Với bà, nấu ăn đã trở thành một niềm đam mê bất tận. Căn bếp trở thành sân khấu nơi người nghệ nhân trình diễn những buổi biểu diễn của mình. Bà kể, những món ăn truyền thống trên mâm cỗ thường phải chuẩn bị nấu nướng rất cầu kỳ, nguyên liệu có thể dùng từ những loại bình dị, gần gũi với đời sống hằng ngày nhưng nhất định phải tươi mới. Có những nguyên lệu đặc biệt, cần phải đặt mua ở những vùng nguyên liệu tươi thì mới có thể nấu ra mâm cỗ chất lượng. Trong những bữa cơm hàng ngày, bà vẫn thường đích thân xuống bếp chuẩn bị những mâm cơm theo phong cách truyền thống cho cả gia đình. Với bà, đó là cách để giữ gìn truyền thống và để con cháu tiếp nối những giá trị tốt đẹp của dân tộc.
Bà Lâm chia sẻ: "Các món ăn trong bữa cơm cổ truyền rất cầu kỳ nhưng tinh tế. Phải thật sự để tâm vào những món ăn, thổi hồn cho các nguyên liệu mới có thể làm ra món ăn có hương vị ấn tượng khiến người ta ăn một lần khó quên".

Những món ăn tưởng chừng đơn giản nhưng lại được chế biến rất cầu kỳ
Với những ai đã từng được thưởng thức bữa cơm truyền thống do chính bà Lâm chuẩn bị chắc chắn không thể quên được hương vị vừa giản dị, vừa quen thuộc gần gũi nhưng cũng rất đậm đà. Mỗi món ăn đều mang một hương vị riêng chuẩn mực mà hiếm có nhà hàng, quán ăn nào có thể chế biến đạt đúng độ "ngon" ấy. Bà kể, trong mâm cỗ xưa, những nguyên liệu tưởng đơn giản như muối, đường, nước mắm,…nếu biết tỷ lệ chuẩn và lựa chọn phù hợp cho từng món ăn sẽ làm nên hương vị rất đậm đà.
Mâm cỗ thắp hương truyền thống có gì?
Theo bà Lâm, trong quan niệm của người làng Bát Tràng, mâm cỗ thường được gọi là cỗ bát trân gồm có 6 bát và 8 đĩa thể hiện mong cầu tài lộc, thịnh vượng cho gia chủ. Với những tầng lớp gia đình bình dân, trong mâm cỗ thường có 4 bát và 4 đĩa thể hiện sự cảm tạ tứ phương và trời đất.
Trên mâm cỗ truyền thống, những món ăn quen thuộc lúc nào cũng có như xôi, gà luộc, nem, thịt luộc,… Các món xào có thể linh hoạt thay đổi theo mùa và theo khẩu vị của gia đình. Đặc biệt, với người làng Bát Tràng không thể thiếu món canh măng trong mâm cỗ. Nghệ nhân chia sẻ: "Canh măng đặc biệt phải có bí quyết riêng để làm mới đảm bảo thơm ngon được, chẳng hạn như việc luộc măng bằng nước mưa mới giúp nước canh trong vắt mà vẫn giữ được vị ngọt".

Mâm cỗ còn thể hiện tâm ý người chuẩn bị
Nem cũng là món phổ biến nhưng lại đòi hỏi người nấu chuẩn bị đầy đủ nguyên liệu và cầu kỳ trong chế biến. Bí quyết để chiếc nem được giòn rụm, phần nhân không ngấm dầu đó là các phần củ quả sau khi bào không được trộn tươi với phần nhân mà phải chần qua với nước sôi, sau đó mang đi vắt kiệt nước rồi mới mang đi trộn. Hay như món xào, món giò chả cũng đòi hỏi phải thật sự để tâm, yêu thích hương vị với từng món ăn mới có thể làm cho ngon, cho đúng được.
Trên mâm cỗ xưa mà bà Lâm chuẩn bị, nhiều người ấn tượng nhất với hương vị món xôi vò nức tiếng mà cô nấu. Hạt nếp được bà chắt chiu lựa chọn loại hảo hạng nhất, ngâm với nước trong thời gian kỹ khi đồ lên canh chuẩn thời gian mới cho ra từng nắm xôi dẻo, mềm. Đặc biệt, xôi vò bà Lâm có một hương thơm nhẹ nhàng nhưng đầy hấp dẫn, như gợi cho người ta về ký ức của Hà Nội những ngày bao cấp, những gói xôi nắm cơm vừng là niềm hạnh phúc nhỏ bé.

Món canh măng đặc trưng
Một điều mà bà Lâm rất trăn trở là một mai sau sẽ không còn người nối dõi gìn giữ tinh tuý hương vị mâm cỗ truyền thống. Vì vậy, trong những ngày thường, bà truyền dạy lại cho con cái trong nhà cách chế biến, cách bày biện. Bà sẵn sàng bỏ ra 3 tiếng để làm bát chim hầm, bên trong chú chim nhồi đầy ắp cốm mùa thu, hạt sen, nấm hương, ý dĩ thơm phức hay sẵn sàng dành 6 tiếng quấy không ngơi tay được nồi chè kho thơm lừng, để đến 15 hôm vẫn không hỏng.
Chính vì cái nhẫn nại, cái khéo léo ấy mà chẳng người con nào có thể quên đi được hương vị hấp dẫn của những món ăn quê hương. Với bà Lâm, mâm cỗ là mâm cơm, bữa ăn hàng ngày, nhưng cũng là mâm cơm đoàn viên, đoàn tụ người thân. Trên mâm cơm là tinh tuý ẩm thực, cũng chính là hồn cốt quê hương mong muốn con cháu gìn giữ về sau.

Làm món hấp 'siêu tốc' với 3 nguyên liệu có đầy ngoài chợ: Dùng làm món giảm cân hoặc ăn với cơm đều tuyệt ngon
Ăn - 4 giờ trướcMón ăn này thích hợp cho những người muốn ăn uống nhẹ nhàng, muốn giảm cân lành mạnh mà còn rất ngon miệng.

3 món ngon dễ nấu cùng trứng gà: Đều có hương vị "hết chỗ chê", dùng ăn sáng - trưa - tối đều hợp
Ăn - 4 giờ trước3 món ăn từ trứng gà này không chỉ chế biến đơn giản mà còn mang lại hương vị thơm ngon, bổ dưỡng cho bữa ăn gia đình bạn.

Mít kho rau răm thơm ngon, đậm đà cho bữa cơm gia đình
Ăn - 5 giờ trướcGĐXH - Mít kho rau răm là một món ăn dân dã, dễ nấu với hương vị đậm đà, siêu bắt cơm khiến ai ăn rồi đều không thể quên được.

Đây mới là cách làm món đậu phụ hấp rau răm siêu lạ, dân dã, ngon khó tả
Ăn - 22 giờ trướcGĐXH - Đậu phụ hấp rau răm món ăn dân dã nhưng lại thơm ngon khó cưỡng. Bài viết dưới đây mách bạn công thức nấu món hấp này siêu dễ làm.

Món hấp này chỉ dùng 2 nguyên liệu, thời gian nấu chỉ 10-15 phút mà ngon miệng lại tốt để giảm cân, giữ dáng
Ăn - 1 ngày trướcKhi 2 món hấp này hoàn thành, bạn sẽ thấy hương vị thơm ngon từ các nguyên liệu quen thuộc đời thường như được nâng tầm.

Mách bạn cách làm gà kho rau răm thơm ngon đơn giản, cực lạ miệng
Ăn - 1 ngày trướcGĐXH - Những món ăn từ gà luôn thường thấy trong mâm cơm của gia đình Việt với đa dạng cách chế biến khác nhau. Bài viết sau đây sẽ mách bạn công thức nấu món gà kho rau răm cực đơn giản, lạ miệng.

Loại rau mọc hoang ven đường nhưng giúp thanh lọc gan, giảm mỡ máu cực hiệu quả
Ăn - 1 ngày trướcGĐXH - Trong khi nhiều người tốn tiền triệu mỗi tháng để tìm đến những loại thực phẩm chức năng đắt đỏ nhằm “giải độc gan”, “giảm mỡ máu”, thì một loại rau mọc hoang ven đường – tưởng chừng chẳng mấy ai để ý – lại mang trong mình công dụng tuyệt vời ấy. Loại rau này chính là rau má.

Hãy thử ngay món ăn này: Làm trong chốc lát mà nguyên liệu rẻ, hương vị lại cực ngon
Ăn - 1 ngày trướcVào những ngày bận rộn, ít có thời gian nấu ăn bạn có thể làm ngay món này cho gia đình thưởng thức hoặc dùng cho bữa sáng cũng mau lẹ, đủ năng lượng.

Món rau rẻ bèo mà gây nghiện cả mùa hè: Thanh mát, đẹp mắt, cả nhà ăn sạch veo!
Ăn - 2 ngày trướcMón ăn tưởng đơn giản mà gây thương nhớ nhất hè trên mâm cơm Việt không thể thiếu đó chính là rau muống luộc.

Mẹo rang đậu phộng không dùng dầu mà vẫn giòn bùi, thơm lâu
Ăn - 2 ngày trướcGĐXH - Không cần dầu, không cần cầu kỳ, chỉ với một chút mẹo nhỏ và khéo léo trong cách rang, bạn đã có thể làm ra mẻ đậu phộng giòn rụm, thơm bùi như ngoài hàng. Hãy thử áp dụng mẹo này cho bữa cơm gia đình thêm trọn vẹn!

Tranh thủ đang mùa quả mận chín, làm ngay món mận ‘ngon bá cháy’ này
Mẹo nấu nướngGĐXH – Với vài bước dưới đây bạn có thể tranh thủ đang mùa mận chín để làm món mận ‘ngon bá cháy’ này cho cả nhà thưởng thức.