Dùng nước uống thảo dược phòng bệnh, nâng cao sức đề kháng mùa dịch có những kiêng kị sau
GiadinhNet – Thời tiết nắng nóng khiến cơ thể khó chịu nên nhu cầu bổ sung nước uống giải nhiệt tăng cao. Nước uống từ các cây cỏ thảo dược đều tốt, nâng cao sức đề kháng cho sức khỏe... nhưng có những kiêng kị cần phải biết.
Một số kiêng kị và tránh lạm dụng trong Đông y
Nhiều loại cây cỏ, thảo dược quanh nhà được dùng làm nước uống dân gian bổ dưỡng cho sức khỏe. Theo nghiên cứu hiện đại, các cây cỏ này đều có tác dụng giải nhiệt, kháng khuẩn, tiêu viêm, nâng cao sức đề kháng… ở các mức độ khác nhau, nhất là ở nông thôn.
Lý do cây cỏ được dùng làm nước giải khát trong dân gian là nó có lợi cho sức khỏe, không chứa hóa chất độc hại, rẻ tiền, cơ thể rất dễ chấp nhận. Thông dụng nhất là nước chè xanh, nước nụ/lá vối, nhân trần, la hán, nước chó đẻ răng cưa, rau má, chè vằng, nước mía, nước cỏ ngọt, nước râu ngô, nước cúc hoa, nước hoa hòe, nước quả dứa dại, nước mạch môn, nước đậu đen sao cháy, nước đủ các loại đậu, nước khổ qua, nước bí đao...
Tùy từng loại còn có các tác dụng riêng biệt như nước hoa cúc làm hạ huyết áp, nước hoa hòe làm bền vững thành mạch máu, nước râu ngô và dứa dại lợi tiểu và làm tan sỏi đường tiết niệu, nước mạch môn, rau má và đậu đen bảo hộ tế bào gan, nước nụ vối kích thích tiêu hóa... Có thể dùng độc vị, hoặc phối vài vị thành trà tam bảo, ngũ bảo, bát bảo rất thơm ngon, hấp dẫn, tăng hiệu quả thanh nhiệt, giải độc, mát gan, nâng cao sức khỏe... mỗi mùa dịch bệnh.

Nước nhân trần. Ảnh minh họa.
Y học hiện đại cũng có ăn kiêng (như người bị bệnh xơ gan kiêng ăn dầu, mỡ, bia rượu; người bị viêm loét dạ dày kiêng đồ cay chua; người bị tăng huyết áp kiêng ăn nhiều muối...).
Y học cổ truyền cũng có nhiều kiêng kị để nước uống, đồ ăn có tác dụng tốt hơn. Những kiêng kị tùy đặc điểm, tính chất thể bệnh, thể chất tuổi giới, mùa và thời tiết... mà kiêng kỵ cho hợp lý. Cơ bản là để có sức khỏe tốt cần giữ được cân bằng âm dương, hàn nhiệt. Nếu mất cân bằng sẽ gây bệnh tật cho cơ thể.
Dù là nước, thực phẩm cần chú ý 2 kiêng kị chính: Kiêng kỵ theo nghĩa hẹp là chỉ khi bị bệnh thì nên ăn kiêng loại thức ăn nào; Kiêng kị theo nghĩa rộng là ngoài kiêng ăn theo bệnh tật còn phải kiêng ăn theo tuổi tác, thể chất, khu vực sinh sống, điều kiện thời tiết… thì thảo dược mới phát huy tối đa hiệu quả cho sức khoẻ.
Nước mía. Ảnh minh họa.
- Không nên dùng lâu một loại nước mát (kể cả thực phẩm) vì dù bổ dưỡng cũng ảnh hưởng không tốt cho cơ thể.
- Không nên uống các loại nước mát quá nhiều vào buổi tối.
- Nếu thể chất thuộc hàn không nên dùng các loại thảo dược thanh nhiệt sẽ rất nguy hiểm, có thể gây tiêu chảy, mất tân dịch, chân âm hao tổn…
- Liều lượng vừa phải, tránh lạm dụng quá mức, đặc biệt đối với trẻ em, người già và những người tỳ vị hư yếu dễ bị lạnh bụng, đi lỏng. Nếu dùng cam thảo cho dễ uống thì tuyệt đối không dùng quá nhiều, thông thường mỗi ấm trà chỉ cho vài ba lát là dược.
- Người có bệnh huyết áp, tiểu đường, thận, bệnh lao phổi... hoặc phụ nữ đang có thai, nếu dùng hàng ngày, liên tục, phải hỏi ý kiến của bác sĩ chuyên khoa.
- Người mắc một số bệnh mãn tính không lạm dụng nước mát, bởi ngoài công dụng giải khát, làm mát phế, vị, lợi tiểu, hỗ trợ hạ nhiệt, hạ áp, an thần, dễ chịu... nó có thể tương tác với một số tân dược làm giảm tác dụng của thuốc chính. Hoặc dùng nhiều, dùng lâu dài thuốc có chất lợi tiểu có thể làm mất cân bằng điện giải, tăng đào thải, kém hấp thu một số vi chất cần thiết cho cơ thể như Ca, K…
- Sau khi ăn đồ sống lạnh thì nên giảm lượng các loại nước uống này để tránh gây rối loạn tiêu hóa.
- Tốt nhất là nên mua đồ tươi về nấu nước uống, hoặc phơi sấy khô, bảo quản cẩn thận để dùng dần. Tránh mùa hàng bị ẩm mốc, để quá lâu vì đã mất hoạt chất có lợi.
Rất nhiều thảo dược quanh ta được dùng làm nước uống thơm ngon. Ảnh minh họa.
- Khi dùng nước uống thảo dược, kể cả dùng thuốc Đông y, món ăn dược thiện... cần kiêng ăn quá no, quá nhiều và không nên dùng khi đói.
- Kiêng ăn thiên lệch (không nên ăn quá nhiều một thứ). Kiêng các thức ăn biến chất, thiếu vệ sinh.
- Kiêng phối hợp thực phẩm với thực phẩm (như cá diếc kỵ gan lợn và kinh giới, thịt gà kỵ mận, thịt dê kỵ dấm và bí đỏ...). Hoặc kiêng khi phối hợp thuốc và thực phẩm (như dùng nước thảo dược có Thục địa thì kiêng ăn cà rốt, hành và hẹ; Uống nước có cam thảo thì kiêng ăn rau cải; Uống thuốc có Thiên môn thì kiêng ăn cá chép...).
- Rễ cỏ tranh có tính hàn, chủ trị các chứng như chảy máu cam, tiểu ra máu, bí tiểu... Nhưng người hư hỏa, phụ nữ mang thai không nên dùng.
- Nước lá dứa uống quá nhiều hằng ngày có thể gây hạ đường huyết;
- Cây thuốc dòi (bọ mắm) rất tốt chữa tiêu đờm, chữa ho, viêm họng/ phế quản, ho khan, tiêu viêm, thông tiểu, thông sữa… không dùng nhiều, đặc biệt phụ nữ có thai không nên dùng vì dễ gây sảy thai.
- Cây mía lau rất tốt để thanh nhiệt, hạ khí, trợ tỳ, kiện vị, tiêu đàm, trừ phiền, giải độc rượu, giải được các sức nóng của thuốc, họng sưng đau, hạ đường huyết, tân dịch bất túc, táo bón... Nhưng người ho do phong hàn (ho kèm đờm màu trắng) thì không nên dùng. Còn tuyệt đối tránh mía mốc, mía có mùi rượu vì ăn/uống có thể bị ngộ độc.
- Cây lá dứa dứa thơm (lá nếp) có thể ức chế tế bào ung thư vú. Nhưng dùng lượng lớn lá dứa hằng ngày có thể gây hạ đường huyết.
Ngoài những kiêng kị trên, còn có những kiêng kị theo thời tiết, bệnh, tuổi, thể chất... trong ăn uống hàng ngày như sau:
- Kiêng kị theo thời tiết: Mùa hạ dương khí vượng thịnh, thời tiết nóng bức nên kiêng các món tính nhiệt như thịt chó, thịt dê, ớt, hạt tiêu, gừng, quế, hồi...; Mùa đông lạnh giá kiêng các thức ăn có tính lạnh như cua, ốc, dưa hấu, dưa chuột, trai, hến...
- Kiêng kị theo thể chất: Người thể chất nhiệt kiêng các thức ăn quá cay nóng. Người thể hàn kiêng các thức ăn quá lạnh. Người đàm trệ kiêng đồ ăn thức uống quá béo bổ...
- Kiêng kị theo tuổi: Trẻ em nên kiêng đồ ăn thức uống sống lạnh vì dễ gây thương tổn tỳ vị, người già nên kiêng ăn thức ăn quá béo, quá ngọt hoặc quá mặn...
- Kiêng kị theo giới: Phụ nữ có thai nên kiêng các thức ăn có tính chất quá cay nóng, dễ kích thích hoặc quá sống lạnh, phụ nữ sau khi sinh con nên kiêng các thức ăn có tính lạnh...
- Kiêng kị theo bệnh: Người bị viêm loét dạ dày tá tràng và viêm đại tràng mạn tính thể Tỳ vị hư hàn nên kiêng ăn đồ sống lạnh; Người bị liệt dương thể âm hư, người hay bị mụn nhọt nên kiêng các thực phẩm có tính cay nóng như thịt chó, thịt dê, gừng, tỏi, rượu trắng...;
Ths. BS Hoàng Khánh Toàn
Cụ bà 96 tuổi vẫn quyết tâm chiến thắng ung thư
Sống khỏe - 3 phút trước96 tuổi mắc ung thư dạ dày, cụ bà vẫn quyết tâm lên bàn mổ để chữa bệnh tới cùng và ca phẫu thuât thành công đã vượt xa kỳ vọng của gia đình.
Uống nhầm dầu đèn, bé 2 tuổi ở Hà Nội suy hô hấp do gia đình xử lý sai cách
Mẹ và bé - 53 phút trướcGĐXH - Việc cố gắng móc họng để gây nôn cho trẻ uống nhầm dầu đèn thắp hương khiến bé hít sặc dầu vào phổi, dẫn đến tình trạng nặng hơn.
Bé 3 tuổi ở Quảng Trị bị kim chọc tủy kẹt trong đường thở
Y tế - 2 giờ trướcTrong lúc làm răng, bé 3 tuổi không may bị sặc kim chọc tủy vào đường thở. Trong tình huống vừa nguy hiểm vừa khó, các bác sĩ đã khẩn trương gắp thành công dị vật cho bệnh nhi.
Người có thận suy yếu, gan kiệt quệ thường có đặc điểm này ở chân: Nếu không có thì xin chúc mừng!
Sống khỏe - 3 giờ trướcCác chuyên gia y tế cảnh báo rằng những thay đổi bất thường ở chân và bàn chân có thể là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề tim mạch, bệnh lý gan hoặc thận.
Chuyên gia tiết lộ mối liên hệ giữa ăn thịt và sống thọ 100 tuổi
Sống khỏe - 6 giờ trướcChuyên gia Dan Buettner chia sẻ điều ông gọi là “sự thật” về tác động của ăn thịt đến tuổi thọ sau khi nghiên cứu những vùng có nhiều người sống lâu 100 tuổi.
Cúm A nên ăn gì và không nên ăn gì để nhanh khỏi?
Sống khỏe - 6 giờ trướcGĐXH - Với những trường hợp gặp biến chứng khi bị cúm A, bệnh nhân thường có biểu hiện sốt cao, khó thở, tím tái và nếu không điều trị sớm có thể dẫn đến tử vong.
24 giờ chạy đua sinh tử: Cứu sống 5 bệnh nhân từ tạng của người đàn ông trẻ
Y tế - 9 giờ trướcNgười đàn ông 35 tuổi ở Cần Thơ chết não sau tai nạn, trái tim và gan của anh được vận chuyển vượt hơn 2.000km từ Cần Thơ ra Hà Nội, kịp hồi sinh các bệnh nhân nguy kịch.
Uống mật ong vào buổi sáng: Không cần cầu kỳ, đây là cách pha giúp thải độc, giảm ho và viêm họng hiệu quả nhất
Sống khỏe - 9 giờ trướcGĐXH - Một ly mật ong pha cùng nước ấm uống vào buổi sáng giúp thanh lọc cơ thể, tăng cường hệ miễn dịch và ngừa bệnh hiệu quả.
5 loại tinh bột càng ăn càng eo thon: bí kíp đánh bay mỡ bụng ít ai ngờ
Sống khỏe - 20 giờ trướcGĐXH - Ai bảo ăn tinh bột là béo? Chỉ là bạn chưa chọn đúng loại thôi. Có những loại tinh bột giúp no lâu, giữ năng lượng mà vẫn hỗ trợ đốt mỡ bụng cực tốt. Nếu bạn đang tìm cách siết vòng eo nhưng vẫn muốn ăn ngon, đây chính là danh sách bạn không thể bỏ qua.
Hạt vi nhựa tàn phá cơ thể ra sao? Đây là 4 nguy cơ đáng sợ
Sống khỏe - 21 giờ trướcGĐXH - Hạt vi nhựa khi thâm nhập vào cơ thể có thể phá vỡ hormone và gây ra các bệnh mãn tính.
Cách loại bỏ hạt vi nhựa trong thực phẩm, người Việt nên làm càng sớm càng tốt
Bệnh thường gặpGĐXH - Có 3 cách hạn chế hạt vi nhựa người Việt nên áp dụng, đó là: Hạn chế sử dụng bao bì nhựa dùng 1 lần; lựa chọn thực phẩm, nước uống có nguồn gốc rõ ràng và có chế độ ăn uống hợp lý, sinh hoạt điều độ.