"Lạnh người" đò khách ngang sông

Những chiếc thuyền sắt, thuyền nan cũ kỹ, vá víu chằng đụp, động cơ tậm tịt; những người cầm lái không giấy phép hành nghề, không đồ cứu hộ... vẫn ngày ngày chở khách qua sông. Phương tiện kém, tài “lậu”, bến “chui” tràn lan, tính mạng khách treo trên đầu con sóng... Đó là thực tế đò khách ngang sông ở Thanh Hóa.

 

Đò ngang “làm xiếc”

Chúng tôi đến khu vực bến đò xã Phú Sơn, huyện Quan Hóa, nơi mỗi ngày hàng chục chuyến đò qua lại, tập trung lưu lượng khách khá đông trong đó phần lớn là học sinh. Mặc dù, trên đò có trang bị áo phao cứu sinh nhưng chỉ treo lủng lẳng bên hông như một thứ “trang sức” chứ không thấy hành khách nào sử dụng đến. Hỏi việc này thì các chủ đò thản nhiên: “Áo phao chỉ dùng cho mùa mưa gió và lúc... công an kiểm tra”. Còn người đi đò không tự giác mặc áo phao do “ngại bẩn, nóng, chật chội, còn mất thời gian”. Như vậy, phao cứu sinh chỉ để đối phó với lực lượng chức năng chứ không phát huy được tác dụng thực sự.

Không ít học sinh các huyện miền núi Thanh Hóa hằng ngày vẫn phải đến trường trên những chuyến đò ngang không phép. Nhiều năm qua, đã có không ít tai nạn đò ngang mà chịu rủi ro lớn nhất là các em học sinh. Chị Liên, một cư dân của xã Trung Sơn, Quan Sơn cho biết: “Các con tôi vẫn đi học trên mấy con đò này. Sợ lắm, nhất là mùa nước lũ về nhưng không còn cách nào khác!” Có mặt tại các bến đò ở nhiều huyện như Quan Hóa, Lang Chánh, Ngọc Lặc, Cẩm Thủy, Yên Định, Vĩnh Lộc... ghi nhận chung của chúng tôi là hoạt động vận tải hành khách qua sông vẫn hết sức bát nháo, tùy tiện.

 

Chở khách qua sông tại bến đò Bông không có áo phao thường xuyên diễn ra. (Ảnh: LH)

Xuôi xuống các huyện đồng bằng như Yên Định, Vĩnh Lộc... điểm khác với miền núi lại chính là thái độ chủ quan, coi thường nguy hiểm của chủ đò. Mỗi ngày, các địa bàn này có hàng chục chuyến đò chở khách qua sông nhưng trên đò không hề có một chiếc áo phao cứu sinh nào.

Sáng 29/5, có mặt tại bến đò Bông (Vĩnh An, Vĩnh Lộc), lúc đò xuất bến chúng tôi đã được một phen thót tim. Chỉ một con đò nhỏ, trên đó có hàng chục khách với đủ loại phương tiện lộn xộn, người thì đứng giữ xe đạp, người ngồi vắt vẻo trên xe máy, mấy em nhỏ leo lên lan can nô đùa. Đoạn sông này có đến vài chục tàu hút cát, chưa kể ghe đánh cá thường xuyên qua lại, chỉ cần một va chạm nhỏ là có thể xảy ra tai nạn. Vậy nhưng, chúng tôi không hề thấy 2 nhân viên nhà đò nhắc nhở hành khách một câu nào. Không riêng bến đò này, thực trạng trên đang diễn ra ở nhiều bến đò khách ngang sông khác: Không an toàn, không tuân thủ tải trọng, không ai nhắc nhở khi hiểm nguy rình rập ngay trước mặt...

 

70% bến đò... “chui”

Ngoài bến đò tự phát, Thanh Hóa còn một số bến phà đang hoạt động “thiếu” đủ thứ, trong đó có cả sự thiếu kiểm soát của cơ quan chức năng. Cũng như đò, các phà đều thường xuyên chở quá tải nhưng lại thiếu trang bị áo phao cho khách, thiếu đèn báo hiệu, thiếu xuồng cứu hộ hoặc có cũng chỉ là để đối phó với đoàn kiểm tra...

Kết quả kiểm tra mới đây của Thanh tra Sở GTVT Thanh Hóa đã cho thấy hàng loạt những con số đáng lo ngại. Trong tổng số 126 bến đò khách ngang sông ở tỉnh này, hiện chỉ có hơn 40 bến được cơ quan chức năng cấp giấy phép. Khoảng 50% số đò và người điều khiển đò ngang được cấp giấy phép, bằng lái, nhưng hầu hết phương tiện đều không được đăng kiểm chất lượng. Đó là chưa nói, tại các huyện miền núi, 100% bến đò và người lái đò không có giấy phép mở bến, không có chứng chỉ hành nghề dù ở những địa bàn này lượng khách lại rất lớn và chủ yếu là học sinh. Điển hình như huyện Ngọc Lặc có 10 bến, huyện Thạch Thành có 6 bến thì hoàn toàn là tự phát, các đò không đăng kiểm an toàn kỹ thuật và người điều khiển không có bằng lái. Một số địa bàn “khá” hơn như huyện Cẩm Thủy có 14 bến thì đến 12 bến không có phép; huyện Yên Định có 8 bến thì 6... “chui”!

Cơ quan chức năng khẳng định, nguyên nhân của tình trạng trên là do chính quyền địa phương chưa có biện pháp nghiêm ngặt để quản lý bến đò, phương tiện và người điều khiển đò ngang một cách hữu hiệu. Thêm vào đó, hầu hết các chủ bến đò, chủ đò ở các huyện miền núi Thanh Hóa đều có trình độ văn hóa thấp, không đủ các điều kiện để được cấp giấy phép hoạt động. Đặc biệt, nhận thức về an toàn giao thông đường thủy của nhiều người cũng như sự quan tâm của các cấp chính quyền địa phương nhiều nơi còn hạn chế. Song, do nhu cầu đi lại qua sông của người dân địa phương nên các đò ngang dù vi phạm vẫn đàng hoàng hoạt động hàng ngày.

Vậy nên, dù lực lượng chức năng đã có thông báo nhắc nhở chủ đò cho dân mặc áo phao khi qua sông cũng như cấm chở quá tải nhưng các chủ đò vẫn vi phạm. Thậm chí nhiều chủ đò còn cho vợ, con mình cầm láy thay, trong khi những người lái thay đều không có kinh nghiệm, tay nghề.

 

Đừng “bắt cóc bỏ đĩa”!

Trao đổi với PV Báo GĐ&XH, ông Đinh Quang Trung, Trưởng phòng quản lý giao thông, Sở GTVT Thanh Hóa cho biết: “Tất cả các bến đò Sở đã giao cho huyện quản lý. Huyện có nhiệm vụ kiểm tra, giám sát hoạt động của các bến đò, làm hồ sơ, xác minh, quyết định cấp phép là Sở. Vì vậy, nếu phát hiện các bến đò ngang hoạt động trái phép chúng tôi sẽ kiên quyết xử lý và đình chỉ hoạt động. Đồng thời, tăng cường công tác tuyên truyền giáo dục cho những người làm nghề sông nước để họ nhận thức được tầm quan trọng của việc bảo đảm an toàn giao thông”.  

Đại diện cơ quan chức năng nói thế nhưng trên thực tế, mọi việc diễn ra hoàn toàn khác. Cơ quan chức năng cấp tỉnh, huyện có kiểm tra, nhắc nhở, xử phạt các chủ bến đò, phương tiện và người lái, song sau xử phạt đâu lại... vào đó. Bến “chui” vẫn cứ hoạt động, đò ngang quá tải vẫn cứ đầy, khách qua sông vẫn chẳng ai được mặc áo phao, được sử dụng các phương tiện cứu hộ... Các biện pháp “kiểm soát” vẫn chỉ là “bắt cóc bỏ đĩa”. Nếu các cấp, các ngành ở Thanh Hóa không sớm có biện pháp kịp thời thì với tình trạng này, khi mùa mưa bão đến, những hiểm họa đò ngang là nguy cơ khó tránh.

 

Lê Hường