Tranh cãi việc cháu nội vua Mèo muốn đóng cửa dinh thự họ Vương

Choáng ngợp trước biệt phủ 150 tỷ rộng hàng ngàn m² của "Vua Mèo" ở Hà Giang

Ông Vương Duy Bảo, cháu nội vua Mèo Vương Chí Thành cho biết: Dự kiến ngày 15/6 tới sẽ tạm đóng cửa khu dinh thự vua Mèo tại thung lũng Sà Phìn, huyện Đồng Văn. Lý do ông Bảo đưa ra là 2 hai năm nay, chính quyền không đầu tư tu sửa khiến khu dinh thự xuống cấp và chưa xây dựng được quy chế quản lý khu di tích.

“Tại cuộc họp với Sở VH-TT&DL tỉnh Hà Giang ngày 21/5, tôi đã thông báo nếu tỉnh không xây dựng quy chế quản lý khu di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia nhà họ Vương thì chúng tôi sẽ tự quản lý. Để chuẩn bị cho việc này, con cháu trong gia tộc họ Vương sẽ tạm đóng cửa khu di tích, không tiếp nhận khách tham quan. Khu dinh thự sẽ mở cửa trở lại khi chính quyền và con cháu họ Vương đạt được sự thống nhất về phân chia nguồn lợi từ thu phí tham quan”, ông Vương Duy Bảo khẳng định.

Dinh nhà Vương nằm trong thung lũng Sà Phìn với diện tích 3000m2 được xây dựng trong vòng 8 năm và tiêu tốn 150 vạn đồng bạc trắng Đông Dương tương đương 150 tỷ đồng tiền Việt lúc bấy giờ. Ảnh: Huế Nguyễn

Trước đó, ngày 31/5, Sở VH,TT&DL tỉnh Hà Giang đã gửi văn bản đến các ông Vương Duy Bảo và Vương Quỳnh Sèo, là đại diện hậu duệ họ Vương đề nghị nghiên cứu, tham gia xây dựng quy chế quản lý khu dinh thự. Đại diện Sở VH-TT&DL tỉnh Hà Giang khẳng định, việc xây dựng quy định về quản lý, sử dụng nguồn thu từ phí tham quan di tích sẽ mời đại diện con cháu họ Vương làm việc, bàn bạc cụ thể, thống nhất, sau đó sẽ trình cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Hồi đáp công văn của Sở VH-TT&DL tỉnh Hà Giang, ngày 5/6, ông Vương Duy Bảo khẳng định đến 15/6 tới, nếu không hoàn thiện quy chế quản lý khu dinh thự họ Vương thì ông sẽ tự quản lý. Ông Bảo cho rằng, sau khi được cấp sổ đỏ khu dinh thự, ông có quyền sở hữu, sử dụng và định đoạt vì những quyền này được pháp luật bảo vệ.

Nhà Vương được xây dựng bằng nguyên liệu đá xanh, gỗ thông và ngói đất nung. Ngôi nhà được chia thành tiền dinh, trung dinh và hậu dinh với 4 nhà ngang, 6 nhà dọc. Tất cả đều được dựng 2 tầng, với tổng cộng 64 buồng. Ảnh: Trinh Moon

Diễn biến mới nhất, đại diện chính quyền tỉnh Hà Giang đã “chốt” lịch làm việc với đại diện gia tộc họ Vương vào ngày 13/6 tới. Tại buổi làm việc này mọi vấn đề kiến nghị liên quan phải được làm rõ.

“Giữa gia tộc họ Vương và tỉnh Hà Giang cần thống nhất được 3 vấn đề. Thứ nhất là trách nhiệm của cơ quan Nhà nước với dinh thự vì đây là di tích quốc gia. Thứ đến là trách nhiệm của dòng họ Vương cùng với Nhà nước trong việc bảo vệ và phát huy giá trị khu di tích. Cuối cùng là việc phân chia quyền lợi từ bán vé tham quan giữa cơ quan Nhà nước với họ Vương”, ông Bảo nhấn mạnh.

Những chân cột nhà bằng quả cầu đá, hình quả anh túc. Tương truyền, những thợ giỏi nhất ở Vân Nam thời đó chạm khắc rồi dùng bạc trắng mài cho bóng chân cột nhà, thành màu đồng thau cho giống quả anh túc khô. Ảnh: Thủy Trần

Bàn về tính pháp lý, luật sư Trần Anh Dũng (Đoàn Luật sư Hà Nội) phân tích, việc ông Bảo và những người thừa kế hợp pháp dinh thự họ Vương có quyền thoả thuận nhận tiền phân chia nguồn lợi từ bán vé.

Còn chuyện ông Bảo tuyên bố “đóng cửa” dinh thự, luật sư Trần Anh Dũng nói rằng hành động đó của ông Vương Duy Bảo là không đúng. Luật sư dẫn Điều 14, 15 Luật Di sản “chủ sở hữu lần bên quản lý đều phải tạo điều kiện thuận lợi cho tổ chức, cá nhân tham quan, du lịch, nghiên cứu di sản văn hoá”.

Nét độc đáo của ngôi nhà là các phiến đá nhỏ được kè chặt khít với nhau không cần chất kết dính. Ảnh: Hoang Thang

Trong khi đó, luật sư Trương Anh Tú (Chủ tịch Công ty TAT Law firm) nhận định, việc gia tộc họ Vương dự kiến đóng cửa toà dinh thự vua Mèo trên cao nguyên đá Đồng Văn không phù hợp với quy định pháp luật. Với bất động sản không phải là di tích thì chủ sở hữu có quyền quyết định tuyệt đối. Nhưng dinh thự vua Mèo là di sản văn hoá do tư nhân sở hữu nên đồng thời bị ràng buộc bởi các quy định của Luật Di sản văn hóa. Vì vậy, việc mở hay đóng cửa di tích này không hoàn toàn phụ thuộc vào ý chí chủ quan của người sở hữu là con cháu vua Mèo.

Tuy nhiên, luật sư Trương Anh Tú cho biết thêm, việc nộp tất cả phí tham quan di tích vào ngân sách sau khi đã trừ các chi phí khác là chưa phù hợp. Một phần nguồn lợi thu được cần được chia cho hậu duệ vua Mèo. Con cháu vua Mèo cũng phải biết rằng những lần tu sửa di tích trước đây do Nhà nước chi tiền. Vì vậy, các bên đều cần có thiện chí mới giải quyết hài hoà được câu chuyện.

Tất cả con cháu, các bà vợ, người hầu và quân lính đều có phòng nhỏ riêng biệt. Mùa đông đã có phòng sưởi, mùa hè có bể bơi. Ảnh: Dương Đình Thành

Trao đổi bên hành lang Quốc hội về vấn đề này, đại biểu Hồ Thị Minh (Ủy viên Hội đồng Dân tộc của Quốc hội) cho hay: “Dinh thự vua Mèo là tài sản là của dòng họ nhưng nó lại là di tích quốc gia nên cần có sự bảo tồn và đặt dưới sự quản lý của nhà nước.

Quyết định đóng cửa có lẽ là chưa đúng nhưng cần có sự trao đổi giữa dòng họ với chính quyền địa phương để vừa khai thác được mà vẫn có điều kiện để giữ gìn trùng tu, bảo vệ. Sở Văn hóa - thể thao và du lịch Hà Giang cần phải có quy định rõ ràng để dòng họ thấy rằng có sự chia sẻ phần lợi ích giữa gia đình và dòng họ”.

Kho thuốc phiện, nơi vẫn còn lưu giữ nhiều hiện vật liên quan đến thuốc phiện.

Đại biểu Phạm Tất Thắng, Phó Chủ nhiệm ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội cũng bày tỏ, di tích lịch sử dinh thự vua Mèo có tính chất khá đặc biệt bởi nó gắn liền với một dòng họ, với lịch sử dân tộc.

“Cần có sự hài hòa giữa yêu cầu quản lý, yêu cầu của xã hội, cộng đồng với yêu cầu của chủ sở hữu. Phía cơ quan quản lý phải tạo điều kiện cần thiết để vừa có thể trùng tu, phát huy được di tích, đáp ứng nhu cầu tham quan của cộng đồng. Phía dòng họ, về mặt pháp lý thì đang là chủ sở hữu”, đại biểu Phạm Tất Thắng nêu.

Hai chòi gác bằng đá đều có lỗ châu mai. Đứng từ đây có thể quan sát tứ phía, dễ dàng phát hiện và chiến đấu khi có kẻ xâm nhập. Ảnh: Trinh Moon

Tuy nhiên, theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Thanh thiếu niên Nhi đồng của Quốc hội, họ không phải là chủ sở hữu bình thường mà là chủ sở hữu của một tài sản văn hóa tinh thần của địa phương, cộng đồng, đất nước. Do đó, ông Vương Duy Bảo nói riêng và dòng họ Vương nói chung cần thể hiện trách nhiệm với cộng đồng thông qua việc bảo tồn, phát huy di tích này cho thật tốt.

“Nếu tiếp cận từ 2 hướng như vậy, gia đình họ Vương đề nghị phân chia nguồn thu được từ vé tham quan cũng là hợp lý. Cơ quan quản lý cần quan tâm tới đề xuất của gia đình họ Vương để vừa bảo tồn vừa phát huy được di tích”, đại biểu Phạm Tất Thắng nhấn mạnh.

Dinh thự vua Mèo đã trở thành điểm du lịch thu hút mọi du khách khi đến Hà Giang. Ảnh: Mai Anh Nguyễn

Nói về vấn đề trên, Bộ Văn hóa - thể thao và du lịch cho rằng, mọi di tích lịch sử của dân tộc Việt Nam đều phải được quảng bá, dinh thự vua Mèo cũng không ngoại lệ. Đại diện bộ này cũng cho biết bộ đang tính sẽ có buổi làm việc với Sở Văn hóa - thể thao và du lịch Hà Giang để bàn bạc giải quyết dứt điểm câu chuyện này.

Nhóm PV