"Vá" lỗ hổng Luật Thuế thu nhập cá nhân
Giadinh.net - Những bất hợp lý trong việc giảm trừ gia cảnh, những khó khăn trong việc giải quyết bài toán “lách luật”, đều xuất phát từ chính các quy định của luật. Trong đó, hai yếu tố then chốt là mức thuế suất và giảm trừ gia cảnh.
> Luật Thuế thu nhập cá nhân sắp đi vào cuộc sống: Còn nhiều kẽ hở
Mức thuế suất quá cao
Theo biểu thuế suất lũy tiến, mức thuế suất thấp nhất là 5%, cao nhất là 35%. So với mặt bằng chung của thế giới thì mức thuế suất này không cao. Nhưng nếu xét đến sự khác biệt lớn về điều kiện kinh tế, thu nhập bình quân đầu người và đặc biệt là hệ thống an sinh xã hội của nước ta với các nước khác thì sự so sánh này khó có thể coi là hợp lý.
Thực tế ở nhiều nước cũng quy định thuế suất tối thiểu 5%, nhưng cũng có những nước chỉ có 1% . Chẳng hạn, Malaysia thu nhập đầu người hơn 2.000USD/năm, mức thuế suất cũng chỉ có 1%; Nhật Bản mức thu nhập đầu người hàng chục nghìn USD/năm nhưng cũng chỉ có 5%.
Mức thuế suất cao như vậy sẽ khó khuyến khích người dân tự nguyện kê khai, nộp thuế, thậm chí tìm mọi cách để “lách luật”, khai khống thu nhập. Chúng ta đã có bài học từ thuế nhà đất. Do mức thuế quy định quá cao, không những không khuyến khích người dân tham gia các giao dịch chính thức mà còn gây khó khăn cho việc quản lý đất đai và thị trường bất động sản. Mới đây Bộ Xây dựng đã phải có đề nghị hạ thấp mức thuế này.
Mặt khác, thuế suất thu nhập cao có thể là nguy cơ cản trở việc chính thức hoá các hoạt động kinh tế, một mục tiêu quan trọng mà nước ta đang hướng tới. Thay vì chuyển sang làm việc tại các khu vực kinh tế hiện đại, người dân lại muốn duy trì các cơ sở do mình làm chủ hoặc khai thấp tổng thu nhập đi.
Ở nước ta, thói quen chi tiêu bằng tiền mặt vẫn phổ biến, tính minh bạch trong các nguồn thu, chi tiêu còn thấp. Nếu không khuyến khích được người dân tham gia tự nguyện và tích cực thì việc cưỡng chế bằng các biện pháp hành chính rất khó.
Mức giảm trừ gia cảnh không hợp lý
Ngay từ quá trình thảo luận của Quốc hội, mức giảm trừ gia cảnh đã là một trong những vấn đề gây nhiều tranh cãi nhất. Gần đây, trước tình trạng lạm phát cao, nhiều người lại đặt ra vấn đề, mức giảm trừ cũ có quá thấp không? Có nên điều chỉnh để phù hợp với giá cả thực tế không? Những tranh cãi này đáng ra không nên có, bởi đã có sự nhầm lẫn giữa hai loại thuế, thuế đánh vào người có thu nhập cao và thuế thu nhập cá nhân.
Với thuế thu nhập cao, cần xác định ngưỡng thế nào là cao và cần có sự giảm trừ để đảm bảo một mức sống thoả đáng cho người nộp thuế trước khi san sẻ một phần thu nhập cho xã hội. Còn với thuế thu nhập cá nhân, cần được hiểu theo đúng nghĩa của nó là đánh vào thu nhập của mọi cá nhân. Nhưng thực tế ở các nước, người ta cũng không đánh thuế những người có thu nhập quá thấp, do tính toán số thuế thu được có thể không đủ bù chi phí bỏ ra để thu thuế.
Nếu xét trên phương diện chi phí tiêu dùng, với mức giá cả hiện nay thì mức giảm trừ 4 triệu đồng/tháng cho bản thân người nộp thuế và 1,6 triệu đồng/tháng cho người phụ thuộc có thể là thấp. Với một cặp vợ chồng trẻ sống ở thành phố lớn, thu nhập 10 triệu đồng/tháng thì việc bỏ ra mấy trăm nghìn đóng thuế cũng có thể làm gia tăng gánh nặng chi phí.
Nhưng ngược lại, nếu hiểu luật thuế theo đúng nghĩa thuế đánh vào mọi cá nhân có thu nhập cá nhân thì mức giảm trừ gia cảnh hiện nay sẽ là quá cao, vì nó chỉ huy động được một số ít người tham gia đóng thuế.
Theo báo cáo của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, sau hơn 16 năm triển khai thực hiện Pháp lệnh thuế thu nhập đối với người có thu nhập cao, ngành thuế đang quản lý khoảng 300.000 người nộp thuế, trên tổng số khoảng 45 triệu lao động cả nước. Nếu tính theo phương pháp giảm trừ gia cảnh mới, số người này có thể sẽ ít đi vì hiện nay, đối tượng nộp thuế thu nhập cao là những người có thu nhập trên 5 triệu đồng một tháng và không được tính giảm trừ gia cảnh.
Trong trường hợp cộng thêm với khoảng 1,5 triệu người kinh doanh cá thể, chuyển từ nộp thuế thu nhập doanh nghiệp sang nộp thuế thu nhập cá nhân thì tổng số cũng chỉ khoảng 1,8 triệu người, chiếm 4% lao động, 2% dân số.
“Góp gió thành bão”
Với phương châm “góp gió thành bão”, vừa giảm mức thuế suất, vừa giảm mức giảm trừ gia cảnh, một mặt vẫn đảm bảo nguồn thu cho ngân sách, do huy động được nhiều người tham gia nộp thuế, vừa giảm gánh nặng chi phí cho từng cá nhân.
Mức thuế suất thấp sẽ khuyến khích người dân công khai hoá các khoản thu nhập, vì khi đó chi phí để lách luật, trốn thuế còn lớn hơn chi phí nộp thuế. Mặt khác, khi hạ thấp mức giảm trừ gia cảnh, sẽ có một lực lượng đông đảo người dân tham gia nghĩa vụ thuế, sẽ tạo nên tính cộng đồng cao trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế và mục tiêu tạo thói quen công khai thu nhập, thực hiện nghĩa vụ của xã hội cũng sẽ thuận lợi hơn rất nhiều.
Nhưng ngay ở các nước phát triển, số thuế thu nhập cá nhân thu được trên thực tế luôn ít hơn số thuế đáng phải thu, do để thu loại thuế này cần rất nhiều thông tin hỗ trợ.
Luật thuế thu nhập cá nhân luôn có những điểm méo, vì với những người có mức thu nhập vượt trội, bằng cách đánh thuế luỹ tiến, họ vẫn phải chịu mức thuế suất cao và vẫn sẽ tìm cách lách luật. Mặt khác, luôn có những cách, biến thu nhập thành những tài sản để trốn thuế. Trong trường hợp này thì thuế tài sản sẽ là một sự bổ sung cần thiết và hợp lý.
Đắc Kiên

Nữ giám đốc 'giúp sức' chiếm đoạt hàng chục tỷ đồng
Pháp luật - 2 giờ trướcGĐXH - Trong vòng 3 tháng, Vân giúp sức cùng Hằng thực hiện 4 hợp đồng tín dụng, chiếm đoạt hơn 39 tỷ đồng của Ngân hàng VIB.

3 con giáp thường xuyên gây mâu thuẫn nơi công sở, làm việc chung khó yên ổn
Đời sống - 3 giờ trướcGĐXH - Có những con giáp lại mang trong mình tính cách nóng nảy, cố chấp, không dễ thỏa hiệp, dẫn đến mâu thuẫn với đồng nghiệp là điều khó tránh khỏi.

Khởi tố vụ án, tạm giữ hình sự 2 đối tượng lao xe vào Cảnh sát cơ động để điều tra về hành vi giết người
Pháp luật - 3 giờ trướcGĐXH - Cơ quan CSĐT Công an thành phố Hà Nội đã ra quyết định khởi tố vụ án và tạm giữ hình sự Nguyễn Bá Hoàng Nam (SN: 2007, HKTT: thôn Trung Oai, xã Phúc Thịnh, Hà Nội) và Nguyễn Văn Quân (SN: 2007, HKTT: thôn Nam Cường, xã Tiến Thắng, Hà Nội) để điều tra về hành vi giết người.

Người phụ nữ nhận lại 2 tỷ đồng sau khi chuyển khoản nhầm
Xã hội - 5 giờ trướcGĐXH - Chuyển nhầm 2 tỷ đồng vào tài khoản người lạ, một phụ nữ ở Hà Tĩnh may mắn được công an xác minh, hỗ trợ lấy lại.

Cuộc thi “Khám phá và sáng tạo trong Toán học 2025” nuôi dưỡng niềm đam mê khoa học cho học sinh
Giáo dục - 6 giờ trướcGĐXH – Ngày 22/8, Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên (ĐH Khoa học Tự nhiên, ĐHQGHN) đã tổ chức Cuộc thi “Khám phá và sáng tạo trong Toán học 2025”. Đây là sân chơi trí tuệ nhằm khuyến khích học sinh phát huy tinh thần tìm tòi, sáng tạo, đồng thời rèn luyện kỹ năng nghiên cứu khoa học ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường.

Đại học Bách khoa Hà Nội lấy điểm chuẩn cao nhất hơn 29 điểm
Giáo dục - 6 giờ trướcGĐXH - Đại học Bách khoa Hà Nội đã công bố điểm chuẩn xét tuyển đại học vào các chương trình đào tạo năm 2025. Mức điểm chuẩn cao nhất là 29,39 theo điểm thi tốt nghiệp THPT.

Công bố điểm chuẩn của Trường Đại học Y Dược năm 2025
Giáo dục - 6 giờ trướcGĐXH - Điểm chuẩn của Trường đại học Y Dược, Đại học Quốc gia Hà Nội năm 2025 lấy ở mức từ 19 đến 27,43 điểm. Ngành Y khoa là ngành cao điểm nhất.

Hỗ trợ sinh kế cho người thuộc dự án đấu tranh phòng, chống mua bán người và nô lệ thời hiện đại
Đời sống - 6 giờ trướcGĐXH - Những trường hợp thuộc dự án "Đấu tranh phòng, chống mua bán người và nô lệ thời hiện đại" được hỗ trợ xây dựng mô hình kinh doanh, chăn nuôi từ vốn tài trợ của Tổ chức World Vision International.

Trường Đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội công bố điểm chuẩn 2025
Giáo dục - 7 giờ trướcGĐXH - Chiều 22/8, Trường Đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội công bố điểm chuẩn 2025. Ngành Công nghệ thông tin cao nhất 28,19 điểm.

Áp thấp nhiệt đới gần biển Đông, gió giật cấp 9 và khả năng mạnh thành bão
Thời sự - 7 giờ trướcGĐXH - Theo cơ quan khí tượng, một áp thấp nhiệt đới đang hoạt động gần biển Đông. Khả năng áp thấp nhiệt đới này sẽ mạnh lên thành bão.

Tháng sinh Âm lịch của người càng sống tử tế càng được quý nhân phù trợ, tiền tài viên mãn
Đời sốngGĐXH - Theo tử vi, người sinh vào các tháng Âm lịch sau luôn được quý nhân nâng đỡ, càng sống tốt bụng thì cuộc đời càng suôn sẻ, thuận lợi và giàu sang.