Hà Nội
23°C / 22-25°C

Chuyện lạ trong lễ cúng giao thừa của người Mường - trâu được ăn trước

Thứ năm, 11:03 11/02/2021 | Xã hội

GiadinhNet - Khác với người Kinh ăn tết 3 ngày, thì Tết của người dân tộc Mường diễn ra từ ngày 27 tháng Chạp. Nếu được chứng kiến bữa cơm cúng giao thừa của người Mường, hẳn ai cũng ngạc nhiên chuyện trâu được ăn trước.

Trong mâm cơm cúng đầu tiên của năm mới ở ngoài trời, người Mường bao giờ cũng cúng một con cá diếc và một cái bánh chay. Vật cúng lễ này, chúng tôi đã hỏi rất nhiều cụ cao niên của xã Thành Minh, xã Thành Công (huyện Thạch Thành, Thanh Hóa) nhưng không ai lý giải được. Chỉ biết từ khi sinh ra, cá diếc và bánh chay là món không thể thiếu trong lễ cúng ngoài trời. Thậm chí, nhiều gia đình không có điều kiện hoặc muốn lễ cúng giản tiện có thể chỉ cúng hai món này cũng gọi là đủ. Và một thủ tục ai cũng thấy lạ lùng nữa là sáng ra, lễ này được mang cho con trâu ăn trước.

Ông Lò Bá Minh, thôn Trường Châu, xã Thành Công, huyện Thạch Thành cho biết: "Vật lễ cúng thì không giải thích được, chỉ biết từ xưa ông bà để lại hai vật đó là không thể thiếu trong mâm cơm cúng ngoài trời. Còn cho trâu ăn trước là vì điểm này người Mường cũng quan niệm giống như người Kinh – "con trâu là đầu cơ nghiệp", cho con trâu ăn trước để con trâu đi làm. Và trâu có khỏe mạnh thì mới cày sâu tốt lúa, vụ mùa mới bội thu được".

Cũng theo ông Minh thì với người Mường, việc thờ cúng ngoài trời rất quan trọng nên trong những ngày Tết nhà ai cũng chuẩn bị cho mỗi thành viên trong gia đình một cây hương để cúng bản mệnh ngoài trời. Nên việc cúng kiếng đầu năm với người Mường vô cùng quan trọng và trang nghiêm nhưng cúng rất ấm cúng.

Để đón năm mới trước đó cả nhà phải gác lại những công việc khác tập trung dọn dọn nhà cửa, lau chùi đồ vật, đồ thờ cho sáng bóng để đón ông bà tổ tiên về ăn tết.

Chuyện lạ trong lễ cúng giao thừa của người Mường - trâu được ăn trước - Ảnh 2.

Người Mường thường cúng mỗi người đã khuất 1 mâm cơm ngày Tết

Tất cả các con cháu đều đi tạ mộ cùng tựu về nhà trưởng họ để ăn bữa cơm sum vầy, bàn bạc, hỏi han việc chuẩn bị Tết của mỗi nhà. Đây cũng là dịp để người già nói lại với con cháu trong gia đình về dòng giống, gia phả...

Người dân tộc Mường quan niệm, linh hồn người đã khuất chỉ về ăn Tết với con cháu trong 1 ngày 1 đêm nên các lễ vật được sắp xếp rất đầy đủ, thận trọng trong việc cúng lễ để tổ tiên về chứng giám. Theo đúng tục xưa thì mỗi người đã khuất sẽ được cúng một mâm cơm. Tục cúng thờ tổ tiên của người Mường là thờ đích danh chứ không thờ chung.

Mọi thức ngon, vật lạ đều được dồn trong bữa cơm này. Nếu nhà thịt lợn thì gia chủ bày nguyên cả chiếc thủ lợn, miệng ngậm đuôi lên ban thờ. Ban thờ chính cúng gia tiên của người Mường ngày Tết cũng giống nhiều dân tộc khác có đầy đủ các loại bánh, mứt, kẹo, hoa,trái cây, bánh chưng.

Chuyện lạ trong lễ cúng giao thừa của người Mường - trâu được ăn trước - Ảnh 3.

Khi ăn cỗ các cao niên sẽ được ngồi ăn ở mâm giữa khu vực trang trọng nhất của ngôi nhà.

Nếu gia đình nào làm giản tiện cũng phải bày ra ba mâm cỗ: một mâm thờ bố mẹ, một mâm thờ ông bà, một mâm thờ cụ kỵ. Nhưng đũa bát phải lấy cho đến đủ số người đã khuất, không bày bát đũa theo cách tượng trưng của người Kinh. Và ban thờ trong ngày tết cũng không được thiếu 2 cây mía.

Bà Ma Thị Bình, xã Thành Minh, huyện Thạch Thành chia sẻ: "Trong ngày Tết nhất định không được thiếu 2 cây mía. Bởi đó là cây gậy của ông bà, ông vải không được phép quên, thiếu mà phải chọn bằng được hai cây mía đẹp, đều nhau, còn nhiều rễ để buộc vào hai bên ban thờ".

Chuyện lạ trong lễ cúng giao thừa của người Mường - trâu được ăn trước - Ảnh 4.

Bữa cơm đầu tiên của nhà trưởng họ trong năm mới thường rất đông vui, có sự tham dự của đông đủ con cháu trong nhà.

Ngoài ra, việc trưng bày cây mía với người Mường còn là biểu tượng của sự giao hòa trời - đất, kết nối hai thế giới âm - dương. Lá tượng trưng cho mây, trời, gốc rễ tượng cho nguồn cội, gia đình. Những dóng mía là những nấc thang nối đất với trời, âm với dương dẫn đón linh hồn tổ tiên từ trên trời trở về hạ giới sum vầy cùng cháu trong ngày tết. Vì vậy, cây mía là lễ vật tuyệt đối không được phép thiếu trong dịp đón tết Nguyên đán của người Mường.

Trong suốt các ngày tết ban thờ của người dân tộc Mường luôn đỏ rực hương để tiếp đãi ông bà tổ tiên. Hình thức cúng bái không quá cầu kỳ nhưng nghi lễ thờ cúng tổ tiên là tất cả tấm lòng, sự trân trọng của con cháu đối với ông bà tổ tiên mỗi dịp Tết đến, xuân về. Bởi vậy, trong nhịp sống hiện đại, phong tục thờ tổ tiên của người Mường vẫn là nét đẹp văn hóa được lưu truyền mãi.

Hà An

Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
Thái Nguyên: Bắt nhóm thanh thiếu niên chặn người đi đường cướp tài sản

Thái Nguyên: Bắt nhóm thanh thiếu niên chặn người đi đường cướp tài sản

Pháp luật - 3 phút trước

GĐXH - Mới đây, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Thái Nguyên đã ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố 4 bị can về tội cướp tài sản. Đáng chú ý là 4 đối tượng này đều chưa đủ 18 tuổi.

Báo tin vi phạm giao thông, người dân có thể được nhận 5 triệu đồng

Báo tin vi phạm giao thông, người dân có thể được nhận 5 triệu đồng

Đời sống - 1 giờ trước

GĐXH - Bộ Công an đã công bố dự thảo Thông tư quy định chi hỗ trợ cá nhân, tổ chức cung cấp thông tin phản ánh hành vi vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông. Trường hợp người dân báo tin vi phạm giao thông có thể nhận được 5 triệu đồng.

Nghệ An: Dai dẳng bài toán thiếu giáo viên

Nghệ An: Dai dẳng bài toán thiếu giáo viên

Giáo dục - 1 giờ trước

GĐXH - Trước năm học mới, nhiều trường học ở Nghệ An thiếu giáo viên, khiến việc sắp xếp kế hoạch dạy học gặp khó. Việc điều chuyển giáo viên giữa các trường cũng khó khăn hơn do quy mô trường lớp trong xã đã thu hẹp.

Người lao động lại sắp nghỉ lễ dài 4 ngày?

Người lao động lại sắp nghỉ lễ dài 4 ngày?

Đời sống - 1 giờ trước

GĐXH - Tết Dương lịch 2026 sắp tới, cán bộ, công chức, viên chức và người lao động có thể được nghỉ kéo dài đến 4 ngày.

3 con giáp hứng mưa tài lộc từ hôm nay

3 con giáp hứng mưa tài lộc từ hôm nay

Đời sống - 1 giờ trước

GĐXH – Dự báo tử vi tuần mới của 12 con giáp đến 14/9/2025, chuyên gia phong thủy Nguyễn Song Hà cho biết, 3 con giáp dưới đây sẽ hứng mưa tài lộc.

Tháng sinh Âm lịch của người có cuộc đời đẹp như mơ: Càng lớn tuổi càng thịnh vượng

Tháng sinh Âm lịch của người có cuộc đời đẹp như mơ: Càng lớn tuổi càng thịnh vượng

Đời sống - 3 giờ trước

GĐXH - Những người sinh vào các tháng Âm lịch này sinh ra đã mang theo phúc khí, được ban tặng sự thông minh, kiên định và may mắn đặc biệt.

Hai ứng viên phó giáo sư trẻ nhất Việt Nam 2025 là ai?

Hai ứng viên phó giáo sư trẻ nhất Việt Nam 2025 là ai?

Giáo dục - 5 giờ trước

Tiến sĩ Đỗ Quang Lộc và tiến sĩ Nguyễn Hà Thanh, cùng sinh năm 1992 là hai ứng viên phó giáo sư trẻ nhất Việt Nam năm 2025.

Vụ thiếu tá công an bị tấn công tử vong: Vợ mang thai 8 tháng, con thơ ngơ ngác chờ cha

Vụ thiếu tá công an bị tấn công tử vong: Vợ mang thai 8 tháng, con thơ ngơ ngác chờ cha

Pháp luật - 5 giờ trước

Liên quan đến vụ việc một cán bộ Công an xã Xuân Lộc (Đắk Lắk) bị tấn công, hy sinh trong lúc làm nhiệm vụ, ông Lê Đông Quân - Chủ tịch UBND xã Xuân Lộc -cho biết, Thiếu tá Nguyễn Đông Cánh có hoàn cảnh gia đình đặc biệt éo le.

Tin sáng 9/9: Xử phạt xe tải đi vào làn sát dải phân cách 2 tuyến cao tốc ở miền Bắc; bắt khẩn cấp 4 người trong vụ ẩu đả liên quan nghệ sĩ và YouTuber ở TP.HCM

Tin sáng 9/9: Xử phạt xe tải đi vào làn sát dải phân cách 2 tuyến cao tốc ở miền Bắc; bắt khẩn cấp 4 người trong vụ ẩu đả liên quan nghệ sĩ và YouTuber ở TP.HCM

Xã hội - 5 giờ trước

GĐXH - Cục CSGT (Bộ Công an) sẽ triển khai giai đoạn 2 của phương án phân làn, tổ chức giao thông mới từ ngày 15/9. Điều tra vụ ẩu đả liên quan nghệ sĩ và YouTuber ở TPHCM đăng tải gây xôn xao trên mạng xã hội, công an đã bắt 4 người về hành vi gây rối trật tự công cộng.

Người dân Hà Tĩnh kịp thời giải cứu cá heo mắc cạn

Người dân Hà Tĩnh kịp thời giải cứu cá heo mắc cạn

Xã hội - 5 giờ trước

GĐXH - Phát hiện con cá heo bị mắc cạn, người dân Hà Tĩnh cùng nhau giải cứu, hỗ trợ cá về với biển khơi.

Top