Giải quyết di chứng càng chậm, nguy cơ bị tật vì bỏng càng cao
GiadinhNet - Nhiều bố mẹ thấy con lành vết bỏng đã yên tâm đưa về nhà mà không biết rằng những sẹo bỏng, nhất là sẹo ở cổ - cằm, vùng vận động cần phẫu thuật sớm, hoặc tập vật lý trị liệu đúng cách để tránh di chứng bỏng.

Bác sĩ khám chữa cho một bệnh nhân bỏng. Ảnh: TL
Biến dạng hàm mặt, vùng vận động… vì sẹo bỏng
Bé Đ. V. H (ở Hà Nam) năm nay đã 4 tuổi, bé bị bỏng nước sôi hơn hai năm trước và đã lành vết thương. Nhưng chỗ ghép da vùng vận động ở hông cứ trở trời là bị đau, ngứa. Những khối sẹo lồi lõm thành cục đen sì làm bé khó vận động, nhất là khi đi ngoài bà vẫn phải bế vì bé không thể ngồi được bình thường. Nhà quá nghèo nên gia đình không lo được cho bé trở lại bệnh viện phẫu thuật tạo hình để có thể vận động bình thường.
Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn (Hà Nội) từng phẫu thuật tạo hình cho thiếu nữ 17 tuổi ở Thanh Hóa, bị biến dạng khuôn mặt, cổ và xương hàm dưới do khi 3 tuổi đã bị bỏng do cháy khăn quàng cổ. Cái sẹo bỏng khiến lớn lên cô không thể vận động cổ bình thường, còn bị co kéo, biến dạng ở xương hàm dưới và khuôn mặt. Các bác sĩ Bệnh viện Xanh Pôn phải dùng kỹ thuật tạo vạt da cân thượng đòn mới giải phóng được cái cổ bình thường cho cô.
Mới đây, cũng tại Bệnh viện Xanh Pôn, ê kíp phẫu thuật tạo hình do GS Trần Thiết Sơn (Bệnh viện Xanh Pôn) đã mổ thành công cho cô bé 4 tuổi, bị sẹo di chứng bỏng lửa từ khi 1 tuổi ở vùng cổ. Sẹo gây dính vùng cổ cằm, khiến cô bé không thể ngửa cổ được. Các bác sĩ đã hội chẩn kỹ để đưa ra phương pháp tối ưu và hai ê kíp đầu ngành về gây mê (Bệnh viện Việt Đức) và phẫu thuật tạo hình (Bệnh viện Xanh Pôn) đã tham gia ca mổ khó này rất thành công.
“Bỏng càng sâu, nguy cơ di chứng càng cao, ảnh hưởng đến sự liên kết mô, dễ gây phản ứng quá phát của cơ thể trong quá trình lành sẹo, dẫn đến một vùng sẹo xấu, xơ cứng, dẫn tới những di chứng không mong muốn”, TS.BS Phạm Trịnh Quốc Khanh, Trưởng khoa Bỏng - Tạo hình thẩm mỹ BV Trưng Vương (TP Hồ Chí Minh) giải thích. Nếu sẹo ở bàn tay khiến các ngón dính và co quắp vào bên trong. Sẹo ở ngực, nách khiến cánh tay dính hẳn vào người. Sẹo ở đầu gối bên nào sẽ co rút bên đó… Do vùng sẹo không lớn lên theo sự phát triển chung ở cơ thể, dần dần gây chèn ép các cơ quan xung quanh, cơ bắp teo tóp, hình dáng xương cũng bị ảnh hưởng…
Không chỉ bỏng, mà nhiều người bị tai nạn giao thông, tai nạn trong sinh hoạt… với những vết thương sâu không may ở vùng liên quan đến vận động (như các khớp chân, tay, vai…) sau khi sẹo đã lành sẽ xuất hiện hiện tượng co rút. Càng để tình trạng co kéo, mất hay giảm chức năng kéo dài, thì việc phẫu thuật, tập vật lý trị liệu giải phóng vùng vận động đó càng tốn thời gian, công sức nhiều hơn bởi sẹo co rút làm cơ, xương khớp cũng bị ảnh hưởng… không thể vận động tốt như bình thường.
Phẫu thuật tạo hình cần làm trước tuổi đi học hay dậy thì

Sẹo bỏng gây co rút các ngón tay.
Theo TS. BS Phạm Thị Việt Dung (Khoa Phẫu thuật tạo hình, Bệnh viện Xanh Pôn), sẹo bỏng thường chiếm diện tích rộng nên di chứng ảnh hưởng lớn, nhất là trẻ em. Nguyên nhân là mọi vùng cơ thể của trẻ em đều tăng trưởng theo thời gian, nhưng tổ chức xơ sẹo thì không phát triển thêm, không có tính đàn hồi.
Theo các bác sĩ, các vết bỏng ở cổ thường ảnh hưởng đến chức năng và thẩm mỹ của vùng này, mức độ nhẹ là sẹo cứng, dày và ngứa. Nặng hơn là hạn chế vận động và co kéo cằm cổ, giảm hay mất khả năng ngậm kín miệng. Đã có những trường hợp trẻ bị bỏng từ nhỏ ở vùng mặt, cổ đã dẫn tới tình trạng cổ vẹo một bên, dính vào ngực, không thể xoay trở, cột sống cổ bị ảnh hưởng nặng, hai bên vai phát triển không đồng đều, các cơ quan trên mặt như mắt, miệng… cũng bị xô lệch do co kéo. Để lâu toàn bộ xương hàm dưới biến dạng nặng nề, khớp cắn bị đảo ngược và răng hàm dưới bị chìa ra phía trước. Nhiều trường hợp da mi dưới bị kéo trễ đến mức bệnh nhân không thể nhắm mắt, gây viêm giác mạc hay kết mạc mãn tính. Tư thế gập cổ kéo dài còn gây biến dạng và thoái hoá đốt sống cổ.
Khi trẻ đến tuổi dậy thì, các biến dạng của mặt càng nặng nề khi xương sọ -mặt bị tổn thương. Trẻ còn bị rối loạn tâm lý, biểu hiện là mặc cảm và tự ti, không thích đi học hay ngại giao tiếp. Sự khó khăn trong động tác quay cổ, ăn uống khiến trẻ dễ bị suy dinh dưỡng.
Gần đây, kỹ thuật vi phẫu, giãn da, chuyển vạt tổ chức kế cận đã cho phép phẫu thuật sớm và hiệu quả hơn cho bệnh nhân bị sẹo bỏng cổ. Nguyên tắc chung là giải phóng và cắt bỏ toàn bộ sẹo bệnh lý ở cổ, sau đó dùng các vạt da có chất lượng cao về mặt thẩm mỹ để tái tạo hình dáng của cổ. Các di chứng ở vùng sọ mặt sẽ được giải quyết lần lượt trong những lần phẫu thuật tiếp theo.
Sự hỗ trợ của vật lý trị liệu góp phần rút ngắn thời gian nằm viện trong các trường hợp bỏng. Nếu được chỉ định hỗ trợ và can thiệp sớm với các tư thế tốt và nẹp trợ giúp, sẽ giúp bệnh nhi giảm thiểu tình trạng co rút và biến dạng. Giải quyết di chứng càng chậm trễ, nguy cơ “gánh” tật vận động vì bỏng càng cao, bởi đòi hỏi phẫu thuật phức tạp, thời gian tập vật lý trị liệu dài lâu và còn để lại nguy cơ mắc các bệnh lý cơ xương khớp về sau khi bệnh nhân ngày một lớn tuổi.
Vì vậy, để phòng ngừa di chứng của sẹo bỏng ở cổ và các vùng vận động của trẻ em cổ ở trẻ em, ngoài điều trị tích cực các vết thương bỏng ngay từ giai đoạn cấp cứu, khi bắt đầu chuyển sang giai đoạn liền sẹo, ngoài điều trị hàng ngày, bố mẹ trẻ cần nghe tư vấn của bác sĩ hướng dẫn xem nên dùng các biện pháp massage, hay vật lý trị liệu như thế nào để làm mềm sẹo.
Các bác sĩ khuyên rằng, việc phẫu thuật tạo hình cần được thực hiện trước tuổi đi học, hay trước tuổi dậy thì – đó là cách duy nhất có hiệu quả để tránh những biến dạng của vùng mặt cổ, các vùng vận đông khác về sau. Việc phẫu thuật sớm cũng ít tốn kém và đơn giản hơn so với những trường hợp đã có các di chứng muộn.
Uyển Hương

Loại rau ở chợ Việt nhiều sắt hơn thịt bò, chuyên gia Mỹ đánh giá bổ bậc nhất: Giúp kiểm soát đường huyết và thải độc gan hiệu quả
Bệnh thường gặp - 1 giờ trướcGĐXH - Cải bó xôi với hàm lượng chất dinh dưỡng phong phú, được nhiều chuyên gia dinh dưỡng đánh giá cao.

Bổ sung gì để khỏe khi giao mùa? Những thực phẩm 'vàng' giúp tăng sức đề kháng cực nhanh
Bệnh thường gặp - 6 giờ trướcGĐXH - Giao mùa, cơ thể dễ mệt mỏi và bệnh vặt. Chỉ cần bổ sung những thực phẩm giàu dưỡng chất này, sức đề kháng của bạn sẽ được ‘nâng cấp’ ngay lập tức.

Đột ngột đau đầu trong lúc đang quét nhà, người phụ nữ 48 tuổi đi khám phát hiện vỡ túi phình động mạch não
Bệnh thường gặp - 18 giờ trướcGĐXH - Người phụ nữ bị vỡ túi phình động mạch não nhập viện với biểu hiện đau đầu dữ dội mà không có dấu hiệu báo trước, cũng không giống bất kỳ cảm giác nào chị từng trải qua.

Người phụ nữ 40 tuổi bị cường giáp nhập viện nguy kịch thừa nhận một sai lầm nhiều người Việt mắc phải
Bệnh thường gặp - 20 giờ trướcGĐXH - Nghĩ bệnh cường giáp đã được kiểm soát tốt nên người bệnh ngưng thuốc và bỏ tái khám. Sau một năm bị biến chứng đe dọa vào cơn bão giáp, nguy hiểm tính mạng.

5 loại quả ăn cả vỏ còn bổ hơn cả ruột
Sống khỏe - 20 giờ trướcGĐXH - Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng vỏ của nhiều loại trái cây chứa hàm lượng chất chống oxy hóa cao hơn so với phần ruột.

Bộ Y tế chỉ đạo khẩn xử lý sự cố y khoa khiến bé trai 13 tháng tuổi ở Tây Ninh tử vong
Y tế - 21 giờ trướcNgày 18/8, Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế) đã có văn bản gửi Sở Y tế Tây Ninh về việc xử lý sự cố y khoa nghiêm trọng tại BVĐK Tây Ninh.

Người đàn ông 56 tuổi do dai dẳng suốt 1 năm không khỏi, đi khám phát hiện 'thủ phạm' bất ngờ
Bệnh thường gặp - 22 giờ trướcGĐXH - "Thủ phạm” khiến người bệnh ho dai dẳng chính là hạt sapoche mắc kẹt trong phế quản mà ông không hề hay biết.

Thời tiết 'dở dở ương ương' và những căn bệnh rình rập mỗi khi giao mùa
Bệnh thường gặp - 1 ngày trướcGĐXH - Đừng lơ là khi thời tiết đổi mùa, loạt bệnh thường gặp sau có thể “ghé thăm” bất cứ lúc nào nếu bạn không biết cách phòng tránh.

3 cách dùng mỡ lợn hiệu quả, ai được ăn nhiều nhất?
Sống khỏe - 1 ngày trướcTheo các chuyên gia dinh dưỡng, việc sử dụng mỡ lợn đúng cách sẽ mang lại lợi ích rất tốt cho sức khỏe, giúp các món ăn ngon hơn.

Không chỉ do di truyền: Ung thư vú đang gia tăng vì 5 thói quen này, bạn đã biết chưa?
Bệnh thường gặp - 1 ngày trướcGĐXH - Ung thư vú là căn bệnh ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ. Phát hiện sớm và thay đổi lối sống có thể giúp phòng ngừa và điều trị hiệu quả.

Không chỉ do di truyền: Ung thư vú đang gia tăng vì 5 thói quen này, bạn đã biết chưa?
Bệnh thường gặpGĐXH - Ung thư vú là căn bệnh ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ. Phát hiện sớm và thay đổi lối sống có thể giúp phòng ngừa và điều trị hiệu quả.