Tết bây giờ còn ai chờ Xuân Hinh (4): "Ông vua" băng đĩa hài một thời chính thức lên tiếng

Tết bây giờ còn ai chờ Xuân Hinh (3): Khi "xôi thịt" đè chết tiếng í a....

GiadinhNet - Khi thị trường hài miền Bắc bão hòa, sau đó là sự "lấn sân" của nhiều danh hài 3 miền trên sấn khấu phía Bắc, trên truyền hình, sự lên ngôi của hài nhảm, của khoe thân..., Xuân Hinh không còn là “món ăn” duy nhất được mong chờ mỗi dịp Tết đến xuân về.

“Xay lúa thì đừng ẵm em”

Sau khi Báo Gia đình & Xã hội đăng tải loạt bài "Tết bây giờ còn ai chờ Xuân Hinh", nghệ sĩ Xuân Hinh đã có những phản hồi thẳng thắn và tâm huyết về sự thay đổi của hề chèo, về thói quen thưởng thức nghệ thuật, cũng như tư duy hài của khán giả hiện nay.

Chia sẻ với PV Báo Gia đình & Xã hội về quá trình khai mở thị trường băng đĩa hài thời kỳ trước, Xuân Hinh cho biết, thời điểm năm 1988, sau tiết mục chèo “Cu Sứt” trong Festival Cười, 3 tháng liền sau đó anh diễn ở Cung Văn hóa Việt Xô mới “tạm” có tiền. Khi đã tạm có thu nhập, Xuân Hinh liền nghĩ đến việc hợp tác với những nghệ sĩ chơi để diễn và lưu giữ văn hóa dân tộc. Nhận thấy điểm mạnh là hài, Xuân Hinh “bắt tay” thị trường băng đĩa.

Nam danh hài chia sẻ: “Thời điểm đó chủ yếu là lấy thu bù chi vừa là vì đam mê nghệ thuật đồng thời lưu giữ lại những văn hóa truyền thống mà mình yêu thích. Những sản phẩm tôi thu lại từ những ngày xưa, chất lượng chưa tốt nhưng tôi đều giữ: chèo, quan họ, hát văn, hát xẩm, … tất cả đều là tiết mục mẫu mực, chỉn chu nhất do tôi bỏ tiền túi thực hiện và lưu giữ. Ngay cả những tác phẩm kinh điển cực kỳ hay của các cụ xưa “Hề Cu Sứt, Hề Mồi, Hề Gậy, Thầy đồ, … sau Xuân Hinh đâu còn mấy ai diễn nữa. Vậy nên mới nói mục đích ban đầu của tôi là lưu giữ chứ có nghĩ đâu là làm kinh tế và nổi tiếng. Tất cả là vì mình thích mà thôi”.

Cũng vì lý do đó mà Xuân Hinh duy tâm rằng anh được tiền nhân phù hộ: “Tôi nghĩ là do mình luôn cố gắng gìn giữ nhiều nét văn hóa của ngày xưa các cụ để lại nên được quý nhân phù trợ, ăn lộc các bậc tiền nhân”.

“Không kể đến chuyện giọng chèo hợp thời thì tôi còn được Giời thương, ban cho cái duyên nghề nên thời kỳ điểm ra băng đĩa bán chạy khủng khiếp. 7h sáng bắt đầu phát hành thì những nhà kinh doanh băng đĩa ở các tỉnh, thậm chí ở tận miền ngược Lạng Sơn, Lào Cai cũng đổ về Hà Nội và xếp hàng từ 12h đêm hôm trước. Họ đóng thùng to, thùng nhỏ chở về để bán. Mà lúc đó phát hành phải nhanh, bán vội vì không “chớp mắt” cái đã có đĩa lậu ngập tràn. Nhớ lại thì đó chính là động lực, lực hấp dẫn khiến tôi làm quên ngày quên đêm” - Xuân Hinh hồi tưởng.

Nói về sự “thức thời” chuyển hướng khi “tạm biệt” thị trường băng đĩa, đặc biệt “vắng” hẳn những sản phẩm hài riêng của Xuân Hinh, nghệ sĩ cho biết, bây giờ không thu xếp được thời gian để làm sản phẩm riêng nữa.

“Ngày xưa có 1 mình Xuân Hinh thì mới cố gắng ra sản phẩm vào ngày Tết, bây giờ nhiều người làm hài Tết quá nên Xuân Hinh lui. Lúc nào rảnh, có hứng thì tôi vẫn ra sản phẩm mới, kể cả tháng ba ngày tám cũng được, khán giả không xem ngay thì để dành Tết xem.

Vài năm gần đây, khán giả đổi gu, chỉ thích xem “tươi sống” - nghĩa là xem trực tiếp Xuân Hinh biểu diễn, nhìn ngó gầy - béo thế nào, già nhăn nheo hay còn tươi trẻ, rồi chụp hình check in, livestream, … Vì thế, thường các dịp Tết tôi nhận được nhiều lời mời khó từ chối. Bận như thế rồi làm gì còn thời gian đi quay hay làm sản phẩm riêng. Các cụ xưa nói rồi “xay lúa thì đừng ẵm em”, không thể “ôm” nhiều việc cùng một lúc. Mà thú thật bây giờ tôi thấy vui mỗi khi thấy cảnh bà con đang chờ đợi mình, đang khao khát xem mình diễn. Hào hứng lắm!”

“Hơn nữa, ngày xưa Xuân Hinh “lao” vào sản xuất, khoảng 7-8 năm nay tôi chỉ đi làm thuê cho các hãng thôi. Thế cho đỡ vất vả!” - Xuân Hinh hài hước chia sẻ.

“Xôi thịt” đè chết tiếng í a?

Chia sẻ về câu hỏi trong bài viết số 2 “Tết bây giờ còn ai chờ Xuân Hinh (2): Hết thời hay... thức thời?” danh hài đánh giá: “Điều này thì ai cũng nhận ra thôi. Thị trường bây giờ mấy ai còn dùng băng đĩa nữa, thay vào đó là vô vàn các trang trực tuyến: Youtube, mạng xã hội Facebook, … Mỗi thời mỗi khác. Giờ khán giả chuộng những thứ “free” chứ ít ai bỏ tiền, xếp hàng như xưa”.

Tuy nhiên một thực tế, cũng chính sự “dễ dãi” của thị trường và nhu cầu chọn “món” của khán giả mà nhiều năm gần đây, hài Tết đang bị lên án, không còn giữ được sự trong sáng của tiếng cười. Thị trường giải trí Tết bị các nhà sản xuất “lợi dụng” kinh doanh, đưa khán giả đi qua những “sốc, sếch” dung tục, đến nhảm nhí. Trong khi đó, để ý trong cách sản phẩm hài của Xuân Hinh, hình ảnh người phụ nữ chủ yếu là Xuân Hinh đóng, hoặc có chăng họ đều xuất hiện rất kín đáo mà vẫn hấp dẫn được khán giả.

Xuân Hinh cười: “Gu của Xuân Hinh là thích dịu dàng, những lấp ló yếm đào gây sự tò mò, thu hút, muốn khám phá. Nhưng cũng không vì thế mà đánh giá tất cả hài Tết hiện nay không ra gì. Mặc dù, các chương trình hài Tết hiện nay tôi chưa xem sản phẩm nào vì bận quá, không có thời gian theo dõi nhưng tôi tin rằng, mỗi tác phẩm đều là sự cống hiến hết mình của các nghệ sĩ và nhà sản xuất”.

Nhấn mạnh câu chuyện hài Tết khi “xôi thịt” đè chết tiếng í a, Xuân Hinh thẳng thắn chia sẻ: “Thời trước khán giả phải bỏ tiền để mua băng đĩa, mọi thứ sẽ cần chỉn chu hơn. Còn hiện tại, khán giả đang “ăn” miễn phí những món giải trí. Mà công ty sản xuất hài Tết 99% là tư nhân, bỏ tiền túi ra làm hoặc kêu gọi tài trợ, vì thế ưu tiên hàng đầu là thu hồi lại vốn. Nhưng dù có thế thì khán giả cũng nên hiểu nhà sản xuất hay nghệ sĩ đều cố gắng hết mình, dốc hết khả năng để diễn sao cho hay, sao cho đạt để “kéo” khán giả trở thành “khách hàng” thân thuộc.

Cái sự xem “free” có một hệ lụy đó là ai cũng có thể sản xuất hài, hài nào cũng có và không “ràng buộc” khán giả. Ngày xưa bỏ tiền ra mua băng đĩa, có khi kiếm khắp nơi mới mua được, dù không hay khán giả cũng cố mà xem vi tiếc tiền mà. Còn bây giờ hay thì người ta theo dõi, dở thì sẵn sàng tẩy chay. Họ hoàn toàn có quyền lựa chọn. Nhà sản xuất bị khán giả từ chối, phim bị tẩy chay thì nghệ sĩ sẽ không nhận được lời mời vào năm sau. Vậy nên nghệ sĩ nào, diễn viên nào cũng đang làm tốt nhất có thể, đặc biệt nghệ sĩ trẻ càng cần cố gắng hơn để không bị đào thải. Và các nhà sản xuất chắc chắn sẽ biết tự điều chỉnh. Tôi hoàn toàn cảm thông!

Ngay cả tôi diễn mấy trăm tác phẩm, những Hề Mồi, Hề Gậy, Cu Sứt, … thừa nhận là hay thật nhưng bên cạnh đó cũng có tác phẩm hay vừa hoặc chưa hay. Đến giờ tôi vẫn nói tác phẩm hay nhất, tự hào nhất của Xuân Hinh là gia đình và 2 đứa con”.

Xuân Hinh cũng nhấn mạnh việc “ươm mầm” tài năng trẻ, mong thế hệ sau phát triển: “Con hơn cha là nhà có phúc/ Đời sau hơn đời trước là đất nước vinh quang. Tôi được ăn lộc tiền nhân nên còn sức khỏe phải trả nợ tiền nhân. Sắp tới tôi cũng mong muốn đầu tư ít nhiều để xây dựng 1 khu lưu giữ văn hóa, hồn cốt dân tộc. Đồng thời tại đó sẽ mở lớp đào tạo cho những bạn trẻ có hoàn cảnh khó khăn, cho các cháu cái nghề. Lúc đó Xuân Hinh lui hẳn về đứng lớp dạy các cháu chứ như bây giờ là vẫn đang phải đi diễn đấy!”

An Khánh

Tết bây giờ còn ai chờ Xuân Hinh (2): Hết thời hay... thức thời?

GiadinhNet - Thời đại cách mạng công nghiệp 4.0 cộng với sự hội nhập văn hóa khiến tư duy hài của người Việt cũng thay đổi, vội vã và “ăn xổi” hơn xưa. Sự vắng bóng của Xuân Hinh là do không còn phù hợp với sản phẩm mang tính “thời vụ” hay đã thực sự hết thời?

Tết bây giờ còn ai chờ Xuân Hinh (1): Từ chiếu chèo đến "ông vua băng đĩa"

GiadinhNet - Suốt những năm cuối thập niên 90, Xuân Hinh là cái tên thống trị cả thị trường hài đất Bắc. Mỗi khi Tết đến Xuân về, người ta hỏi nhau đã mua đĩa hài Tết Xuân Hinh chưa...