Trà sữa: Thức uống triệu người mê, phủ sóng toàn cầu và hàng loạt bí mật ít người biết

Trà sữa là gì?

Trà sữa là thức uống được rất nhiều người ưa chuộng trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Vậy trà sữa là gì mà khiến cả thế giới gọi tên là đồ uống "quốc dân"?

Trà sữa là đồ uống được kết hợp giữa trà và sữa. Khi nhắc đến trà sữa ai cũng sẽ nghĩ tới những ly trà sữa mát lạnh với những hạt trân châu dẻo ngọt với muôn màu sắc bắt mắt.

Ngày nay, để phục vụ nhu cầu của khách hàng, trà sữa được sáng tạo, biến tấu theo nhiều cách khác nhau. Tuy nhiên những vị truyền thống vẫn được mọi người ưu ái lựa chọn.

Trà sữa có nguồn gốc từ đâu?

Trà sữa Đài Loan hay còn gọi là trà sữa trân châu, trà sữa, trà trân châu (tiếng Anh là bubble tea) bắt nguồn từ Đài Trung, Đài Loan (Trung Quốc) vào đầu thập niên 1980.

Thời bấy giờ trà sữa được yêu thích ở Đài Loan và du khách đến đây bị hút hồn bởi loại thức uống mới, lạ này. Mặc dù có hàng chục biến tấu nhưng cốt lõi của thức uống này là sự kết hợp của trà, sữa và trân châu.

Cuối thập niên 1990, trà sữa Đài Loan phổ biến ở đa số các thành phố Bắc Mỹ có nhiều người châu Á sinh sống. Đồ uống này được chú ý nhiều từ các phương tiện truyền thông đại chúng, cả trên sóng phát thanh quốc gia. Trà sữa Đài Loan đã lan rộng ra quốc tế thông qua các Khu phố người Hoa (Chinatowns) và các cộng đồng châu Á.

Sẽ không khó để tìm những cửa hàng bán trà sữa tại khắp các nước trên thế giới. Đến nay, trà sữa vẫn là một đồ uống yêu thích hàng ngày của hàng triệu người. Không những thế trà sữa trân châu đã vươn xa đến khắp nơi trên thế giới từ Châu Á, Châu ÚC, Châu Âu đến cả Châu Mỹ… dưới hình thức những quầy bán hàng nhỏ.

Ai là người đầu tiên sáng tạo ra trà sữa?

Không thể phủ nhận, trà sữa đã lan rộng và tạo ra cơn sốt ở nhiều quốc gia trên thế giới. Tuy nhiên, người đầu tiên sáng tạo ra thức uống này là ai vẫn còn vướng nhiều tranh cãi.

Năm 1986, doanh nhân Tu Tsong He quyết định bắt đầu một dự án kinh doanh mới theo xu hướng cửa hàng trà. Ông chia sẻ, khi đang đi chợ Yamuliao ở Đài Nam ông thấy fenyuan (hạt tròn làm từ khoai mì), một món ăn nhẹ truyền thống mà ông yêu thích từ nhỏ nên đã nảy ra ý tưởng thêm chúng vào trà xanh. 

Màu trắng của những viên fenyuan gần như trong suốt khi được pha cùng trà xanh vàng. Ông đã đặt tên nó là zhen zhu lu cha (trà xanh ngọc trai). Sau đó, ông thử cho những hạt khoai mì màu đen to hơn (được gọi là trân châu sau này) vào trà sữa, giúp thức uống có hương vị đa dạng và kết cấu dai giòn. Nó trở thành loại trà sữa trân châu truyền thống mà hầu hết người hâm mộ biết và yêu thích ngày nay. Cửa hàng trà sữa đầu tiên của ông, Hanlin, mở cửa vào tháng 10/1986.

Tuy nhiên, ông Tu Tsong He không phải là người duy nhất tuyên bố đã phát minh ra trà sữa trân châu. Lin Hsiu Hui, giám đốc sản phẩm của chuỗi trà sữa Chun Shui Tang cho biết, bà đã tạo ra ly trà sữa trân châu đầu tiên trong một cuộc họp vào năm 1988. Bà tình cờ bỏ những viên trân châu mà mình mang theo vào trà và uống. Mọi người trong cuộc họp đều yêu thích đồ uống này nên bà đã quyết định đưa nó ra thị trường và trà sữa nhanh chóng cháy hàng trong vòng một vài tháng. Nhân viên của Chun Shui Tang cũng khẳng định, công ty là nơi đầu tiên ra mắt trà sủi bọt bằng bình lắc cocktail.  

Cuộc chiến sở hữu danh hiệu người đầu tiên tạo ra trà sữa trân châu diễn ra trong thời gian dài. Một vụ kiện tụng giữa 2 bên kéo dài 10 năm, từ năm 2009 đến năm 2019. Cuối cùng, tòa án quyết định trà sữa là một thức uống mà bất cứ ai hoặc cửa hàng nào đều có thể làm. Do đó, không cần thiết phải tranh luận ai là người đã tạo ra. 

Trà sữa có những thành phần nào?

- Trà: Được dùng để pha chế trà sữa thường là trà đen, trà xanh, trà ô long có chứa chất chống oxy hóa, có tác dụng tốt cho sức khỏe.

- Sữa: Để kích thích khẩu vị, giúp thức uống thêm thơm ngon và béo ngậy.

- Trân châu: Hạt trân châu được làm chủ yếu từ tinh bột lọc hoặc tinh bột sắn (chiếm khoảng 80% thành phần), đường cô đặc, hương liệu.

- Đường: Trong 1 ly trà sữa có thể chứa đến 50g đường.

- Các topping khác: Thạch, pudding trứng, kem phô mai, ca cao, kem tươi, bánh plan… Đây là những nguồn thực phẩm thường cho kèm vào trà sữa (tùy theo khẩu vị của từng người).

Trà sữa mang lại lợi ích gì cho sức khỏe?

Thành phần chính trong trà sữa là trà. Vì vậy, việc uống trà mỗi ngày rất tốt cho cơ thể, giúp loại bỏ độc tố, hỗ trợ chống lão hóa và ngăn ngừa ung thư. Các nhà khoa học cũng chứng minh, trà giúp hỗ trợ tăng cường trí nhớ, chống béo phì và có tác dụng làm đẹp da...

Với các loại trà khác nhau sẽ mang lại những lợi ích tuyệt vời đi kèm, như trà xanh matcha sẽ giúp bạn thanh lọc cơ thể, lợi tiểu, hỗ trợ loại bỏ các chất độc hại bám vào thành ruột ra khỏi cơ thể. 

Các thiamine trong trà xanh đã được chứng minh có tác dụng làm dịu bớt căng thẳng thần kinh. Trong trà xanh cũng có rất nhiều khoáng chất và các loại vitamin như: A, B, D, E… giúp tăng cường thể lực từ bên trong. 

Tuy nhiên, điều kiện đi kèm là trà phải được pha theo tiêu chuẩn, định mức rõ ràng để vẫn giữ lại hương lẫn chất dinh dưỡng có trong nó.

2 lợi ích khi uống trà sữa

Hạ huyết áp

Trà sữa trà xanh là một loại thức uống tốt cho người mắc bệnh huyết áp. Khi sử dụng trà sữa có thành phần trà xanh, chỉ số huyết áp sẽ giảm xuống đồng thời các cholesterol xấu cũng giảm theo. Đây là lý do uống trà sữa có thể hỗ trợ ngăn ngừa một số bệnh tim mạch và đột quỵ.

Giảm nguy cơ ung thư

Trong thành phần của trà xanh có chứa chất chống oxy hóa giúp ngăn ngừa các gốc tự do gây hại. Đồng thời trà xanh còn làm giảm nguy cơ ung thư gan, ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt hay ung thư trực tràng, do thành phần selen có bên trong. Tuy nhiên không phải công thức trà sữa nào cũng xuất hiện trà xanh nên công dụng này có thể thay đổi nếu công thức pha chế thay đổi.

Một số loại trà sữa nổi tiếng trên thế giới

Trà sữa Đài Loan

Trà sữa Đài Loan là loại trà sữa nổi tiếng nhất ở Việt Nam. Về cơ bản loại đồ uống này cũng chỉ có trà và sữa. Thế nhưng có một điểm khác biệt hoàn toàn so với những loại trà sữa khác. Đó là trà sữa Đài Loan có hạt trân châu (boba), thế nên loại trà này còn được gọi là trà sữa trân châu.

Trà sữa Thái

Ở Việt Nam thì trà sữa Thái có lẽ chỉ đứng sau trà sữa Đài Loan về mức độ nổi tiếng. Có rất nhiều món ăn Thái du nhập vào Việt Nam. Việc này nhờ vào lượng khách người Việt đến thăm thú xứ sở chùa Vàng hàng năm rất đông. Nhu cầu đối với ẩm thực Thái ở Việt Nam cũng nhờ đó mà tăng mạnh. Và trà sữa Thái cũng nhờ vậy mà xuất hiện trong nhiều menu nhà hàng Thái ở Việt Nam.

Không ai rõ trà sữa Thái ra đời bằng cách nào. Có một giả thuyết là loại trà sữa này được phát minh bởi những người hầu ở hoàng cung. Việc uống trà bắt đầu xuất hiện trong giới hoàng gia Thái Lan vào khoảng cuối thế kỷ 19. Lúc này Thái Lan đã và đang đón nhận văn hoá phương Tây một cách cởi mở.

Trà sữa Hong Kong

Một trong những nét nổi bật nhất trong văn hoá ẩm thực đường phố của Hong Kong đó chính là trà sữa (yeet lai cha). Loại trà đen hay hồng trà đậm đà kết hợp với sữa đặc không đường là một phần không thể thiếu của rất nhiều người Hong Kong từ hơn 6 thập kỷ qua.

Hiện nay thì trà sữa Hong Kong là thức uống của mọi giới và mọi lứa tuổi. Loại trà sữa truyền thống là sự kết hợp giữa trà đen và sữa đặc không đường. Người uống sẽ tự thêm đường tuỳ theo sở thích. Còn một loại nữa là kết hợp giữa trà và sữa đặc có đường.

Trà sữa Chai (Ấn Độ)

Trà sữa Chai hay Masala Chai là loại trà nổi tiếng của đất nước Ấn Độ. Nền ẩm thực của Ấn Độ luôn gắn liền với việc sử dụng các loại gia vị khác nhau. Và trà sữa Chai cũng không là ngoại lệ. Loại trà này trà sự kết hợp của loại trà đen trứ danh Assam hoặc Darjeeling của đất nước này, cùng với sữa tươi và các loại thảo mộc khác nhau.

Trà sữa Mông Cổ (Suutei Tsai)

Đa phần những loại trà sữa nổi tiếng nhất hiện nay đều chịu ảnh hưởng của văn hoá trà của Anh. Nhưng có một loại trà sữa ra đời từ trước khi người Anh bắt đầu làm quen với trà. Đó là trà sữa Mông Cổ hay còn gọi là Suutei Tsai.

Trà sữa mông Cổ là sự kết hợp của trà xanh, nước, sữa và muối. Trong văn hoá xưa của Mông Cổ thì nước là thứ linh thiêng. Nên họ hạn chế uống nước trực tiếp. Mà thay vào đó là sữa hay các chế phẩm từ sữa như trà sữa hay rượu sữa.

Các thương hiệu trà sữa được nhiều người yêu thích nhất?

Sharetea

Sharetea xuất phát từ Đài Loan vào năm 1992. Đến nay, trải qua hơn 30 năm, nó không chỉ thống trị ở thị trường Đài Bắc mà còn tạo được vị thế ở các thị trường khó tính như Châu Âu, Singapore… Trà đen và trà sữa trân châu là hai hương vị tạo nên tên tuổi của Sharetea. Nếu bạn đã thưởng thức hai loại này rồi thì chắc chắn sẽ ghiền.

Chatime

Thương hiệu Chatime hoạt động từ năm 2005. Hãng trà sữa này đã chứng tỏ khả năng mở rộng thần tốc khi có mặt tại hơn 2.500 địa điểm trên 38 quốc gia. Đây cũng là thương hiệu trà sữa đầu tiên ở Đài Loan được nhận giải thưởng Thương hiệu của năm (Brand of the Year), sánh ngang với các nhãn hàng F&B nổi tiếng khác như Coca Cola, McDonald’s, BreadTalk… Nhắc đến Chatime, người tiêu dùng sẽ nghĩ ngay đến trà sữa trân châu truyền thống đậm đà với hương cam chanh (citrus), cam bergamot và bổ sung thêm sữa tươi hoặc sữa yến mạch. 

Coco Fresh

Coco Fresh cũng là một "ông lớn" trong thị trường trà sữa. Bên cạnh hương vị trân châu truyền thống, hãng còn có món trà trái cây tươi độc lạ thu hút khách hàng. Dù nguồn gốc của trà sữa Coco Fresh ra đời sau Sharetea nhưng sức ảnh hưởng của thương hiệu này trên thị trường thì không hề kém cạnh. Đến nay, Coco Fresh đã có hơn 4500 cửa hàng trên khắp các châu lục.

Quickly

Đúng như tên gọi, thương hiệu Đài Loan – Quickly đã nhanh chóng đưa những ly trà sữa của họ tới hơn 2.000 địa điểm khác nhau trên toàn cầu. Việt Nam là quốc gia thứ 16 mà thương hiệu này triển khai nhượng quyền kinh doanh trà sữa trân châu, theo sau các thị trường lớn như châu Âu, Bắc Mỹ, Úc, Nhật Bản, Hàn Quốc… Khác với các đối thủ trong danh sách, các cửa hàng của Quickly tập hợp cả trải nghiệm ăn và uống tại chỗ với thực đơn phục vụ cả trà sữa lẫn thức ăn nhanh. Ngoài ra, công thức làm nên thương hiệu Quickly là trà sữa bột sắn dây truyền thống. 

Ten Ren

Với lịch sử 70 năm (thành lập năm 1953), Ten Ren là một trong những thương hiệu trà lâu đời nhất của Đài Loan. Không chỉ đóng vai trò là nhà bán lẻ, Ten Ren còn là nhà sản xuất trà thượng hạng với 5 nhà máy và hơn 2.000 cửa hàng trên toàn thế giới. Hoạt động theo triết lý kết hợp hài hòa giữa yếu tố truyền thống và hiện đại, Ten Ren được xem là thương hiệu mang nghệ thuật thưởng trà Đài Loan đúng nghĩa cùng các loại trà ngon nhất đến với người tiêu dùng toàn cầu. Nếu bạn đang tìm một case study điển hình trong ngành công nghiệp trà sữa hay phát triển hương liệu trà sữa, Ten Ren chính là thương hiệu đáng tham khảo nhất. 

Gong Cha

Gong Cha là thương hiệu vô cùng quen thuộc với người Việt Nam. Nguồn gốc của trà sữa Gong Cha là từ Đài Loan. Cửa hàng đầu tiên của hãng được thành lập ở Đài Bắc vào năm 2006. Sau đó, đến năm 2014 nó được du nhập vào Việt Nam.

Đến nay, bạn có thể dễ dàng tìm kiếm thương hiệu này ở bất cứ nơi đâu, từ thành phố lớn như Hà Nội, Hồ Chí Minh đến các tỉnh nhỏ như Bắc Ninh, Bắc Giang… Hương vị ngon nhất bạn nên thử của Gong Cha đó là trà ủ lạnh với lớp bọt milk foam béo ngậy.

Tiger Sugar

Ra đời vào năm 2017, Tiger Sugar là thương hiệu vẫn còn trẻ. Tuy nhiên, hãng trà sữa đến từ Đài Loan này lại có tốc độ tăng trưởng ấn tượng khi sở hữu hơn 40 cửa hàng trên toàn thế giới chỉ trong vòng 4 năm và con số này vẫn đang tiếp tục tăng lên từng ngày. Kể từ lần đầu tiên xuất hiện trên thị trường, thương hiệu này đã tạo ra một cơn sốt về thức uống mới lạ có tên là "sữa tươi trân châu đường hổ". Các dòng thức uống được làm từ đường nâu chính là ‘signature’ của thương hiệu này. 

Koi Thé (Trà sữa Koi)

Một trong những thương hiệu thành công chinh phục giới trẻ Việt Nam phải nhắc đến đó là The Koi. Nguồn gốc của trà sữa The Koi là từ Singapore. Thương hiệu này có công thức pha chế độc đáo, các topping đa dạng mà bạn khó có thể tìm thấy ở những hãng khác. Một trong những vị best seller của hãng đó là siêu phẩm Matcha Latte.

Trà sữa Heytea

Lần đầu tiên được thành lập tại tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc, Heytea có lẽ là chuỗi cửa hàng trà sữa trân châu nổi tiếng nhất giới trong vòng 1 thiên niên kỷ ở nước này. Heytea nổi tiếng với việc thêm phô mai mặn, kem vào các loại trà trái cây tươi của mình.

Sau khi mở rộng sang Singapore, Heytea cũng đã cập bến Hồng Kông vào cuối năm 2018. Năm 2019, HEYTEA đã có mặt ở Hà Nội của Việt Nam.

Trà sữa The Alley

Đến từ Đài Loan, chuỗi trà sữa trân châu The Alley (Lu Jiao Xiang) nổi tiếng với món trà sữa trân châu đường nâu. Đến nay, sau gần 10 năm thành lập, thương hiệu trà đã xâm chiếm các châu lục khác nhau, với mạng lưới cửa hàng mở ở Châu Á, Bắc Mỹ và hơn thế nữa. Bất kể ở Tokyo hay Hồng Kông, bạn luôn có thể tìm thấy một hàng dài bên ngoài các địa điểm của The Alley. Trà sữa The Alley cũng đã có mặt tại Việt Nam và cũng là một trong những thương hiệu được nhiều người ưa chuộng

Trà sữa Biju

Nếu bạn sống ở  London (Anh)  và cần mua trà sủi bọt, Biju  là nơi bạn nên đến. Từ đồ uống sữa khoai môn đến Trà sữa Ô long nướng yêu thích (có vị ngon thần thánh khi phủ bột sắn). Tất cả đồ uống Biju đều được pha chế bằng sữa hữu cơ và trà mới pha, các thành phần nhân tạo bị loại bỏ.

Trà sữa YiFang

YiFang là một hãng trà sữa có nguồn gốc từ Đài Loan. YiFang không chỉ được biết đến với hương vị trái cây (một số được pha chế với những lát cam, chanh dây và táo) mà còn bởi trà sữa đậm đà pha trộn với trân châu đường nâu nổi tiếng của thương hiệu được nấu trong cửa hàng hàng ngày.

Happy Lemon

Happy Lemon đã mở cửa hàng đầu tiên tại Thượng Hải (Trung Quốc) vào năm 2006, rất lâu trước khi cơn sốt trà lan rộng khắp thế giới. Các loại trà phô mai muối của quán là một trong những loại trà phổ biến nhất trong thực đơn 

R&B

R&B tiếp tục là thương hiệu trà sữa Đài Loan nổi tiếng không chỉ ở Việt Nam mà còn trên cả thế giới. Dù nhiều thương hiệu nổi tiếng ngày càng đông đảo nhưng R&B vẫn có được lượng lớn khách hàng của riêng mình nhờ vào hương vị thơm ngon, độc đáo.

Trà sữa R&B đều rất đa dạng, có đến hơn 40 hương vị nước uống cùng nhiều loại topping đa dạng, độc đáo, mang đến cho khách hàng các loại đồ uống thơm ngon và đảm bảo được an toàn, dinh dưỡng.

Tocotoco

Tocotoco là thương hiệu trà sữa Việt Nam, được ra mắt khách hàng vào năm 2013. Kể từ khi ra mắt đến nay, trà sữa Tocotoco luôn được khách hàng ưa chuộng bởi sự tươi ngon, an toàn sức khỏe và nhiều giá trị dinh dưỡng.

Điểm ấn tượng của Tocotoco là ở sự đa dạng trong thực đơn. Đến với thương hiệu trà sữa này, bạn sẽ tìm kiếm được nhiều dòng nước uống khác nhau như trà sữa, trà trái cây, macchiato, đá xay,… Tất tần tật đều được chế biến từ những nguyên liệu an toàn, bổ dưỡng.

Bobapop

Ra mắt ở thị trường Việt Nam đầu tiên vào năm 2013, Bobapop nhanh chóng được nhiều khách hàng yêu thích bởi hương vị trà sữa Latte độc đáo, mới lạ và hấp dẫn. Đến nay, thương hiệu trà sữa Đài Loan nổi tiếng này vẫn được yêu thích và tin tưởng.

Menu của Bobapop cũng rất đa dạng, từ trà sữa thơm ngọt, cho đến trà trái cây tươi mát, trà sủi bọt, kem tuyết,… tất tần tật đều mang đến cho khách hàng những loại nước uống hấp dẫn và đảm bảo giá trị dinh dưỡng.

Phúc Long

Phúc long là một trong các hãng trà sữa nổi tiếng ở Việt Nam, được tạo ra với đầy sự tự hào của người Việt. Hiện nay, thương hiệu này không chỉ được ưa chuộng ở Việt Nam, mà còn đang lấn sân sang cả thị trường quốc tế.

Ở Phúc Long, khách hàng không những yêu thích những tách cà phê đậm đà, thơm ngon, mà họ còn bị lôi cuốn bởi các loại trà sữa độc đáo. Hương vị trà sữa của Phúc Long chính là vị sữa béo thơm ngon kết hợp cùng mùi trà dịu nhẹ, hơi chát,… cực kỳ hấp dẫn và thu hút.

Ding Tea

Nếu bạn đang tìm kiếm các hãng trà sữa ở Việt Nam mang hương vị độc đáo, cân bằng được vị trà và vị sữa, thì Ding Tea là sự lựa chọn hàng đầu. Đây là một trong các hãng trà sữa nổi tiếng thế giới được nhiều người ưa chuộng bởi độ thơm ngon khó cưỡng.

Thực đơn tại Ding Tea cực kỳ đa dạng, đáp ứng đủ mọi nhu cầu của khách hàng về loại nước uống độc đáo, hấp dẫn. Nếu không chuộng vị thơm dịu của trà sữa, bạn hoàn toàn có thể lựa chọn các loại uống tươi mát khác để thay thế, nổi bật như cà phê, latte, trà trái cây,…