TS Văn học Trịnh Thu Tuyết nhận xét gì về đề thi Ngữ văn?
GiadinhNet - Theo TS. Trịnh Thu Tuyết (nguyên giáo viên Ngữ văn trường THPT Chu Văn An, Hà Nội), đề thi đảm bảo theo cấu trúc như mô hình đề từ 2017, ngữ liệu đề thi có dung lượng vừa phải phù hợp, có khả năng khơi gợi những suy nghĩ, xúc cảm mang giá trị nhân văn và có ý nghĩa thẩm mĩ sâu sắc cho học trò.
Dưới đây là phần nhận xét của TS. Trịnh Thu Tuyết về đề Ngữ văn Kỳ thi THPT Quốc gia 2019 sáng 25/6:
I. Đọc hiểu (3,0 điểm):
Các câu hỏi từ Nhận biết, thông hiểu, vận dụng và vận dụng cao hầu như không thay đổi từ nội dung, mức độ cho đến phạm vi kiến thức, kĩ năng… Câu hỏi 1: kiểm tra kiến thức về thể thơ đã lặp lại câu hỏi 1 của đề thi chính thức năm 2018. Nếu đối chiếu với đề thi tham khảo cho kì thi THPT quốc gia năm 2019, có thể thấy yêu cầu kiểm tra về kiến thức Tiếng Việt vẫn được lưu ý nhiều hơn so với kiểm tra khả năng suy nghĩ và cảm nhận về nội dung của ngữ liệu.
Có cảm giác về sự chênh trong mức độ khó và các tầng nghĩa cần hướng tới của các câu hỏi 2,3,4: nếu ở câu hỏi 2, sự thông hiểu chỉ dừng lại trong việc giải mã nội dung các dòng thơ tương đối hiển ngôn thì câu hỏi 3, khi yêu cầu học sinh phải chỉ ra hiệu quả của phép điệp trong 4 dòng thơ… có thể ít nhiều sẽ làm khó học trò bởi sự mơ hồ giữa 1 tầng nghĩa không hướng tới ý nghĩa của phần thông hiểu cũng như chủ đề sẽ hướng tới của phần nghị luận xã hội sau đó.

TS Trịnh Thu Tuyết - Nguyên giáo viên Ngữ văn Trường THPT Chu Văn An, Hà Nội.
Bởi 15 câu thơ được trích trong bài “Trước biển” thực chất tách thành 2 đoạn với 2 tầng nghĩa: 6 câu đầu là những cảm nhận về biển/9 câu thơ sau là thể hiện khát vọng của con người trong sự liên tưởng tới những chân trời xa rộng của biển khơi - cho nên sự thiếu đồng nhất trong việc hướng tới chủ đề âu cũng là điều khó tránh.
Chính vì thế các câu hỏi 1,2,3 không hoàn toàn mang chức năng là sự chuẩn bị, khai phá, khơi mở cho nội dung vận dụng cao trong câu 4 và vấn đề nghị luận trong phần Làm văn.

Đề thi Ngữ văn Kỳ thi THPT Quốc gia 2019.
Phần Làm văn (7,0 điểm):
Câu 1 (2.0 điểm): Đề bài đưa ra yêu cầu nghị luận về “sức mạnh ý chí của con người trong cuộc sống” - đây là vấn đề tương đối phù hợp với 9 câu thơ sau của ngữ liệu Đọc hiểu, cũng tương đối phù hợp với phần vận dụng cao trong câu hỏi 4 phần đọc hiểu - sự phù hợp ấy sẽ giúp cho học trò những nền tảng đầu tiên của suy nghĩ, cảm nhận trong quá trình nghị luận. Tuy nhiên, có một vấn đề cần quan tâm về sự diễn đạt cần chính xác hơn trong câu lệnh.
Sẽ hoàn toàn chính xác với yêu cầu của một đoạn văn nếu câu lệnh được thay đổi theo cách: “…viết một đoạn văn về sức mạnh của ý chí con người trong cuộc sống”. Với yêu cầu đó, vấn đề nghị luận sẽ không phải là “sức mạnh ý chí của con người” mà là “ý chí của con người”; và giới hạn vấn đề nghị luận trong đoạn văn sẽ là “sức mạnh” của ý chí con người - khía cạnh nghị luận này tương đương với ý nghĩa, vai trò… mà học sinh đã rất quen thuộc trong quá trình ôn luyện viết đoạn văn.
Câu 2 (5,0 điểm) - Câu Nghị luận văn học: Ngữ liệu nghị luận là phần mở đầu của đoạn trích “Ai đã đặt tên cho dòng song” - một đoạn văn đẹp, giàu chất thơ, thể hiện sinh động vẻ đẹp hung vĩ, thơ mộng, đắm say của dòng sông Hương nơi thượng nguồn; cũng thể hiện đồng thời những nét đặc sắc nhất trong phong cách nghệ thuật của nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường: tài hoa và trí tuệ, sâu sắc và tình tứ, hướng nội và đắm say… Đây là một ngữ liệu giúp khơi gợi những xúc cảm thẩm mĩ phong phú của học trò.
Yêu cầu nghị luận được thể hiện trong 2 ý của câu lệnh: Ý thứ nhất là cảm nhận về hình tượng sông Hương là một nội dung phù hợp, chính xác với ngữ liệu, cũng là yêu cầu thể hiện vấn đề trọng tâm cơ bản của toàn bộ bài bút kí.
Ý thứ hai, “nhận xét cách nhìn mang tính phát hiện về dòng sông của nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường” thực chất là yêu cầu học sinh phải chỉ ra được góc nhìn mang tính chất mới mẻ, độc đáo của nhà văn về dòng sông Hương của xứ Huế - bởi theo tâm thế của văn học nghệ thuật từ văn, thơ, nhạc, họa từ xưa đến nay luôn hình dung miêu tả về sông Hương chỉ với một “khuôn mặt kinh thành” của một dòng sông êm đềm, phẳng lặng, nhiều khi buồn bã, tự như không trôi chảy…
Và ngược dòng không gian, tìm hiểu vẻ đẹp của sông Hương nơi thượng nguồn chính là góc nhìn mới mẻ, độc đáo ấy của nhà văn giúp người đọc có thể khám phá những gương mặt khác, những vẻ đẹp khác của dòng sông, cũng giúp lí giải được “vẻ đẹp dịu dàng và trí tuệ” của dòng sông trong thành Huế. Và do đó, nếu diễn đạt trong câu lệnh là “góc nhìn mới về sông Hương” có lẽ sẽ chính xác hơn là cách nhìn mang tính “phát hiện”.
Quang Anh

Trời đêm Hà Nội rực sáng với 6 trận địa pháo hoa tầm cao mừng 80 năm Quốc khánh 2/9
Xã hội - 2 giờ trướcTối 2/9, bầu trời Hà Nội rực sáng với pháo hoa tầm cao tại nhiều địa điểm. Hàng vạn người dân và du khách cùng theo dõi, tạo nên bầu không khí lễ hội tưng bừng, hoành tráng.

Người dân ùn ùn đổ về Hà Nội trong chiều 2/9
Xã hội - 4 giờ trướcChiều tối 2/9 (ngày cuối cùng của dịp nghỉ lễ 4 ngày), người dân ở khắp nơi trở lại Hà Nội làm việc khiến giao thông ở một số trục đường cửa ngõ ùn ứ.

Người dân TP.HCM 'đội mưa' chờ xem pháo hoa mừng Quốc khánh 2/9
Xã hội - 4 giờ trướcDù mưa lớn kéo dài từ chiều, hàng nghìn người dân TP.HCM và du khách vẫn xếp hàng chờ được chiêm ngưỡng màn pháo hoa rực rỡ mừng đại lễ Quốc khánh 2/9.

Nhìn lại hình ảnh tuyệt đẹp của những chiếc xe tăng, thiết giáp tham gia diễu binh, diễu hành
Xã hội - 4 giờ trướcTại phố Cửa Bắc, ngay từ trưa 1/9, nhiều người dân đã "cắm chốt", quyết tâm phải xem bằng được khối khí tài gồm xe tăng, xe thiết giáp di chuyển về hướng Quảng trường Ba Đình.

Nghệ An: Cờ đỏ sao vàng rực rỡ tại các cơ sở tôn giáo mừng Quốc khánh 2/9
Đời sống - 6 giờ trướcGĐXH - Những ngày này, khắp các con đường, xóm đạo ở Nghệ An ngập tràn sắc đỏ sao vàng, hòa cùng niềm vui của cả nước kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9.

Hà Nội: Người dân phấn khởi nhận quà ngày Tết Độc lập
Xã hội - 6 giờ trướcNhững ngày qua, UBND các phường trên địa bàn thành phố Hà Nội đã đồng loạt chi trả quà tặng nhân dịp 80 năm Quốc khánh cho nhân dân.

Dòng người muôn phương về quê Bác trong ngày Quốc khánh
Xã hội - 7 giờ trướcNgày Quốc khánh 2/9, hàng ngàn người dân khắp mọi miền đất nước hành hương về Khu di tích Quốc gia đặc biệt Kim Liên (xã Nam Đàn, Nghệ An) để dâng hương, tưởng nhớ công lao to lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Bất ngờ với giao thông Hà Nội ngày cuối nghỉ lễ Quốc khánh 2/9
Xã hội - 7 giờ trướcChiều 2/9, ngày cuối nghỉ lễ Quốc khánh, giao thông Hà Nội bất ngờ thông thoáng, không ùn tắc như dự đoán, các tuyến cửa ngõ và đường nội đô cơ bản ổn định.

Hàng nghìn người 'ken đặc' bờ sông Hương xem đua ghe ngày Quốc khánh
Thời sự - 8 giờ trướcGĐXH - Giải đua ghe truyền thống TP Huế lần thứ 36 diễn ra trong ngày Quốc khánh 2/9 thu hút hàng nghìn người dân đến theo dõi, cổ vũ.

Khối Báo chí cách mạng Việt Nam diễu hành mừng 80 năm Quốc khánh 2/9
Xã hội - 9 giờ trướcGần 200 cán bộ, phóng viên, sinh viên đã vinh dự thay mặt cho hàng nghìn nhà báo trong cả nước tham gia diễu hành tại Lễ kỷ niệm 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa XHCN Việt Nam.

Sau ngày Quốc khánh 2/9, những con giáp này đón ‘mưa’ tài lộc, niềm vui ngập tràn
Đời sốngGĐXh – Chuyên gia phong thủy Nguyễn Song Hà cho biết, đây là những con giáp đón nhiều niềm vui, tài lộc từ sau ngày Quốc khánh 2/9. Mọi người có thể tham khảo.