Tags:
Ngôi Từ đường thờ hai anh em ruột sống làm quan cùng triều, mất vang danh cùng thành phố ở Thái Bình
GiadinhNet – Một thành phố ở Thái Bình đã đặt tên phố mới và trường học mang tên cụ Quách Đình Bảo, và trước đó một phố mới được đặt tên cụ Quách Hữu Nghiêm – hai anh em ruột sống làm quan cùng triều, mất vang danh cùng thành phố.
Vẻ vang dòng họ Quách
Mới đây tên cụ Quách Đình Bảo và một trường tiểu học được thành phố Thái Bình đặt tên. Trước đó tên cụ Quách Hữu Nghiêm (tên đệm khác của cụ Quách Đình Nghiêm) cũng đã thành một tên phố. Và ngày 9/9 âm lịch là Tết cửu trùng của cả dân tộc, cũng là ngày khánh tiệc Lễ hội đền Côn Giang ở 2 Di tích văn hóa lịch sử quốc gia là Từ đường họ Quách (còn gọi là Đền Thái Phúc), và Đền Cun (Côn Giang).
Lễ hội thu hút dân làng Thuyền Quan và dân cư quanh vùng tham dự, tưởng nhớ Danh nhân - Phúc thần là Quách Đình Bảo và Quách Hữu Nghiêm - hai anh em ruột tài cao, trí lớn, từng đỗ đầu khoa bảng, làm quan đồng triều (vua Lê Thánh Tông, Lê Hiến Tông thế kỷ XV) tới chức Thượng thư, Đô ngự sử, cùng lưu danh sử sách.
Bia Côn giang bi ký ghi công cụ Quách Hữu Nghiêm.
Ngôi Từ đường họ Quách (Đền Thái Phúc) đã hơn 500 tuổi tới nay kiến trúc vẫn được giữ nguyên như cũ. Đền xây dựng 2 tòa theo hình chữ nhị. Trong cung cấm lưu giữ và thờ tự 1 bức kháng gian cao 1,8m, dài 2m cổ (thời Nguyễn), cùng bài vị, mũ, áo quan của 2 cụ.
Có nhiều đồ quý khác được lưu giữ như bức đại tự "Thi lễ truyền gia" do vua Lê Thánh Tông tặng cụ Quách Đình Bảo - ghi danh và nhắc nhở con cháu đời sau kế tiếp đường khoa bảng.
Khu Nhà truyền thống họ Quách còn lưu giữ được 5 sắc phong từ thời vua Tự Đức, Duy Tân, Khải Định tri ân công đức cụ Quách Hữu Nghiêm – cũng là nơi giáo dục cho con cháu đời đời về dòng họ hiển hách và truyền thống hiếu học của dòng họ, Những đồ phả của dòng họ Quách muốn hướng tới con cháu biết đến gia tộc vẻ vang họ Quách, lấy chữ Hiếu làm đầu, lấy chữ Trung làm trọng.
Từ đường thờ hai anh em ruột Quách Đình Bảo, Quách Hữu Nghiêm.
Cụ Quách Đình Bảo – Vị Tiến sỹ có công lớn với nước, với dân
Cụ Quách Đình Bảo đỗ Thám hoa khoa Quý Mùi, được bổ chức Trực học sĩ trong Viện Hàn lâm. Năm Quang Thuận (1457) kỳ thi Hội, cụ Bảo đỗ Thủ khoa (cùng thi có cụ Lương Thế Vinh đỗ thứ hai). Đến kỳ thi Đình, năm Quang Thuận thứ 4 (1463), có 4.400 người dự thi, đích thân vua Lê Thánh Tông ra đề "Đạo trị nước của các Vương" thì 44 người đỗ Tiến sĩ.
Người đời lúc đó có câu nói về tam khôi: Trạng nguyên Lương Thế Vinh/ Bảng nhãn Nguyễn Đức Trinh/ Thám hoa Quách Đình Bảo/ Thiên hạ cộng tri danh (Thiên hạ ai cũng biết tiếng). Vua Lê Thánh Tông rất vui mừng vì chọn được 3 nhân tài xuất chúng, nổi tiếng văn hay, chữ tốt nên cho thêu ba lá cờ, ban cho mỗi người một lá để vinh quy.
Con cháu họ Quách về dự Lễ hội...
Ngay sau đó, cụ Quách Đình Bảo được bổ nhậm chức Trung thư tỉnh, xong thăng Trung thư xá nhân, Công bộ cấp sự trung – Hàn lâm viện đại học sĩ… trải qua nhiều chức quan và thăng tới chức Ngự sử đài, Phó Đô ngự sử. Khi giữ chức Thượng thư Bộ Hình cụ Bảo đã góp phần hoàn chỉnh và cụ thể hoá luật Hồng Đức (bộ luật lớn, tiến bộ nhất trong hình luật các triều đại phong kiến).
Lịch sử ghi lại, hồi ấy đất kinh kỳ phồn hoa quý như vàng, dân phủ Phụng Thiên trong thành Thăng Long bị quan lại o ép đuổi đi để lấy đất bán lại giá cao cho người mới. Quan Ngự sử Quách Đình Bảo đã dâng biểu vạch tội bọn tham nhũng, xin vua xuống dụ quan lại phủ Phụng Thiên không được vô cớ đuổi dân, khiến dân kinh đô vô cùng biết ơn.
Tháng 9 năm Quý Mão (1483), cụ Bảo là Phó đô ngự sử, đã dâng biểu xin vua trừng trị bọn đại ác, đại nghịch, còn với tù thường tuỳ theo sự hối cải mà giảm hạn phạt, hạn tù, ân xá và được vua phê chuẩn.
Vua Lê Thánh Tông thấy cụ Bảo "hình luật tinh thông, làm việc quy củ, phân minh"… đã thăng chức Thượng Thư Bộ Lễ.
Cụ Quách Đình Bảo còn theo lệnh vua đưa người về khai điền, lập ấp tại vùng Yên Tiến (Ý Yên, Nam Định). Khi về trí sĩ cụ được phong chức Thái phó.
Cụ mất (1/7 âm lịch năm 1508, thọ 76 tuổi), dân làng lập đền thờ cụ Quách Đình Bảo như vị Thành hoàng làng. Vua phong cụ làm Phúc thần làng Phúc Khê và ban đất xây lăng mộ.
.... và dâng hương
Cụ Quách Hữu Nghiêm – đi sứ làm rạng danh nước Việt
Cụ Quách Hữu Nghiêm sinh năm Nhâm Tuất (1442), đỗ Tiến sĩ khoa Bính Tuất (1466), sau anh trai Quách Đình Bảo 3 năm (lúc đó cụ 22 tuổi). Năm 1466, đời vua Lê Thánh Tông cụ thi đỗ Hoàng giáp, được bổ làm quan ở Hàn lâm viện, rồi Tả thị lang bộ Lễ, Phó Đô ngự sử, quan Ngự sử đài, rồi được thăng Thái thường tự khanh.
Sử gia Phan Huy Chú nhận xét ông là "Nhà ngoại giao đầy mưu chước chính trị". Lịch sử thời vua Lê Thánh Tông và Lê Hiến Tông ghi: "Việc ngoại giao với triều Minh khôn khéo, mềm dẻo về sách lược, cứng rắn về nguyên tắc".
Năm Nhâm Tuất 1502, cụ Quách Hữu Nghiêm làm Chánh sứ sang nhà Minh, với cớ tạ ơn mũ áo để duy trì quan hệ ngoại giao mềm dẻo. Cụ tỏ ra là một nhà ngoại giao xuất sắc. Chuyến đi sứ này Đoàn sứ bộ được đón tiếp trọng thể, kết quả tốt đẹp chưa từng có trong lịch sử bang giao Việt Nam - Trung Quốc.
Năm 1503 trên đường về thăm quê, tới bến Côn Giang cụ Quách Hữu Nghiêm không ốm mà mất, nhằm ngày 9/9 năm Quý Hợi (1503), hưởng thọ 62 tuổi. Vua Lê Hiến Tông vô cùng thương xót, sắc phong cho cụ là "Thượng Đẳng Thần", ban chỉ dụ xây Đền Côn Giang thờ tại làng Thuyền Quan (nay là xã Thái Hà, huyện Thái Thụy, Thái Bình), và 50 mẫu ruộng để bốn mùa hương khói tế lễ. Cụ còn được dân lập đền thờ tại xã Thái Tân (Thái Thụy, Thái Bình) và tại Hoàng Mai (Quỳnh Lưu, Nghệ An).
Phố mang tên cụ Quách Hữu Nghiêm.
Hai anh em đều đỗ Tiến sĩ, được khắc tên vào bia Tiến sĩ ở Văn Miếu Quốc Tử Giám
Điểm thú vị là anh trưởng Quách Đình Bảo và em út Quách Hữu Nghiêm đều đỗ Tiến sĩ, được khắc tên vào bia Tiến sĩ ở Văn Miếu Quốc Tử Giám, rồi cùng làm quan ở những vị trí tương đương đồng triều. Cụ Quách Đình Bảo từng làm đến Thượng thư tam Bộ (bộ Lễ, bộ Hình và bộ Lại).
Cụ Quách Hữu Nghiêm nối gót anh y như thế. Cả hai cụ đều trải qua chức Đô Ngự Sử (chức quan được quyền can gián vua, vạch tội triều thần làm sai), có công phát triển văn hóa, giáo dục (làm bia Văn Miếu, tăng học bổng cho sĩ tử, chấm thi...), ngoại giao (làm Chánh sứ sang triều Minh toàn quân mệnh, tráng quốc uy, làm rạng non sông), quân sự.
Đoàn rước kiệu lễ hội.
Thái Phúc - vùng đất địa linh nhân kiệt sinh ra hai anh em ruột văn võ song toàn, đỗ đầu khoa bảng, sống làm quan đồng triều lưu danh sử sách, mất được lập đền thờ, nay vinh danh tên phố, tên trường ở quê hương. Đây cũng là cái nôi văn hóa văn nghệ, mỗi năm tới ngày giỗ Tổ con cháu họ Quách và cư dân dâng những bài tế lễ quan, những làn điệu múa, điệu chèo... - nét văn hóa tinh thần, ý nghĩa tâm linh làm phong phú đời sống cho cộng đồng, góp phần giáo dục con cháu về truyền thống yêu quê hương đất nước, đạo lý "uống nước nhớ nguồn" để:
"Ngàn thu sau rạng rỡ non sông
Muôn dặm tới huy hoàng cẩm tú
Đền thờ Quách tộc lại nức tiếng tố linh
Đất Thái Bình ắt tăng phần cẩm tú
Con cháu Quách tộc mang nhiều vinh dự"
(Hào khí Quách tộc - Chúc văn dâng tại Đền - Từ đường Thái Phúc năm Kỷ Hợi 2019).
Đền thờ - Từ đường và khu lăng mộ của cụ Quách Đình Bảo (thôn Phúc Tiền, xã Thái Phúc, huyện Thái Thụy) là nơi thờ hai anh em danh nhân; Đền Côn Giang thờ cụ Quách Hữu Nghiêm (xã Thái Hà, huyện Thái Thụy, thế kỷ thứ XV) đều được xếp hạng Di tích Lịch sử Văn hoá cấp quốc gia (năm 1989);
Từ đường họ Quách còn lưu giữ bức đại tự ghi bốn chữ "Thi lễ truyền gia", do vua Lê Thánh Tông ban tặng.
Đền Côn Giang được con dân tại địa phương tôn sùng thờ cúng, xin lộc học hành và thi cử.
Năm 2010-2011, ông Quách Tuấn Ngọc chủ trì cùng con cháu họ Quách đã tu bổ, tôn tạo Đền Côn Giang. Năm 2014, Đền Côn Giang được Nhà nước cho đại trùng tu giai đoạn 1.
Bình luận (0)
Ý kiến của bạn
Tin liên quan
Cụ bà 76 tuổi suýt mất hơn 2 tỷ đồng vì cuộc gọi giả báo 'con gặp nạn'
Pháp luật - 40 phút trướcGĐXH - Cụ bà 76 tuổi mang hơn 2 tỷ đồng đến ngân hàng yêu cầu chuyển gấp “cứu con bị tai nạn”, nhân viên nghi có dấu hiệu bị lừa đảo nên trình báo công an, kịp thời ngăn chặn.
Bị phạt đến 10 triệu đồng khi dùng thẻ căn cước sai quy định, thông tin ai cũng nên biết để không mất tiền oan
Đời sống - 42 phút trướcGĐXH - Từ ngày 15/12/2025, sử dụng thẻ căn cước sai mục đích có thể bị xử phạt rất nặng.
Chi tiết lịch nghỉ Tết Dương lịch 2026 sắp tới
Thời sự - 43 phút trướcGĐXH - Dưới đây là lịch nghỉ Tết Dương lịch năm 2026, công chức, viên chức, người lao động tham khảo.
Đón chờ Lễ trao giải Báo chí toàn quốc về phòng, chống HIV/AIDS sắp diễn ra ngày 10/12 tới
Thời sự - 54 phút trướcChỉ còn ít ngày nữa, Lễ trao giải Báo chí toàn quốc về phòng, chống HIV/AIDS - sự kiện do Bộ Y tế chủ trì, Cục Phòng bệnh phối hợp cùng Báo Sức khỏe & Đời sống tổ chức sẽ chính thức diễn ra tại Cung Văn hóa Lao động Hữu nghị Việt Xô vào lúc 20h00 ngày 10/12/2025.
Hàng trăm tác phẩm dự Giải Báo chí HIV/AIDS: Bức tranh toàn cảnh sinh động về công cuộc phòng, chống HIV
Thời sự - 1 giờ trước'Giải Báo chí toàn quốc về phòng, chống HIV/AIDS' ghi dấu ấn mạnh mẽ khi thu hút hàng trăm tác phẩm gửi về, cho thấy sức lan tỏa của chủ đề HIV/AIDS trong đời sống xã hội cũng như sự quan tâm, tâm huyết của đội ngũ những người làm báo đối với công cuộc phòng, chống dịch bệnh này.
Xác định nguyên nhân ban đầu vụ “hố tử thần” xuất hiện ở trung tâm Đà Nẵng
Thời sự - 2 giờ trướcGĐXH - Liên quan vụ “hố tử thần” xuất hiện ở trung tâm Đà Nẵng, Sở Xây dựng thành phố thông tin nguyên nhân ban đầu dẫn đến vụ sụt lún.
Số cuối ngày sinh Âm lịch của người sống tinh tế và biết yêu bản thân
Đời sống - 2 giờ trướcGĐXH - Theo tử vi, chỉ cần nhìn vào số cuối của ngày sinh Âm lịch, ta có thể phần nào cảm nhận được phong thái sống của những người biết tìm niềm vui, nuôi dưỡng hạnh phúc và luôn trân trọng từng khoảnh khắc.
Vinasoy lan tỏa tình yêu môi trường với cuộc thi 'Chiếc vỏ xinh kỳ diệu'
Xã hội - 3 giờ trướcCó người từng nói, trí tưởng tượng của trẻ thơ giống như ánh sáng trong một căn phòng tối: không ai biết nó sẽ chạm vào đâu trước, nhưng nơi nào được chạm tới, nơi đó bỗng trở nên sống động. Có người từng nói, trí tưởng tượng của trẻ thơ giống như ánh sáng trong một căn phòng tối: không ai biết nó sẽ chạm vào đâu trước, nhưng nơi nào được chạm tới, nơi đó bỗng trở nên sống động.
Hướng dẫn chi tiết cách lấy ý kiến nhận xét của chi ủy, chi bộ đối với đảng viên thực hiện nhiệm vụ nơi cư trú trên Cổng Dịch vụ công Quốc gia
Đời sống - 3 giờ trướcGĐXH - Thành ủy Hà Nội đã chính thức thí điểm triển khai đồng loạt các thủ tục về Đảng trên Cổng Dịch vụ công quốc gia. Riêng thủ tục lấy ý kiến nhận xét của chi ủy, chi bộ nơi cư trú đối với đảng viên đã giúp quy trình lấy ý kiến rút ngắn thời gian.
Cưa bom lấy 90kg thuốc nổ đem bán, nhóm đối tượng lĩnh án
Pháp luật - 5 giờ trướcGĐXH - Công an tỉnh Quảng Ngãi đã khởi tố bị can và bắt tạm giam đối với 3 đối tượng về hành vi mua bán trái phép vật liệu nổ.
Xe ô tô gặp nạn khi đi qua dự án trọng điểm 370 tỷ của thành phố Hà Nội, người dân bức xúc
Thời sựGĐXH - Thiếu rào chắn, không biển cảnh báo khi đào xới sâu ngay sát lối dân sinh, đoạn đường quy hoạch nối từ chung cư Gelexia Riverside đến Vành đai 3 (đoạn qua khu đô thị Gamuda Gardens) đang trở thành nỗi ám ảnh của người dân tại phường Hoàng Mai. Một xe taxi gặp tai nạn trong đêm 18/11 cho thấy mức độ nguy hiểm của công trình này.
