Hà Nội
23°C / 22-25°C

Ngôi Từ đường thờ hai anh em ruột sống làm quan cùng triều, mất vang danh cùng thành phố ở Thái Bình

Thứ tư, 15:56 13/10/2021 | Xã hội

GiadinhNet – Một thành phố ở Thái Bình đã đặt tên phố mới và trường học mang tên cụ Quách Đình Bảo, và trước đó một phố mới được đặt tên cụ Quách Hữu Nghiêm – hai anh em ruột sống làm quan cùng triều, mất vang danh cùng thành phố.

Biết được điều đặc biệt quan trọng này, ai cũng sẽ về thắp hương ở nhà thờ họ mỗi năm một lầnBiết được điều đặc biệt quan trọng này, ai cũng sẽ về thắp hương ở nhà thờ họ mỗi năm một lần

GiadinhNet - Nhiều gia đình đã xao lãng chuyện thờ cúng ở nhà thờ họ, khiến tình thân tộc mai một. Mỗi năm ít nhất một lần các bố mẹ nên đưa con cháu về họp họ, để cúi chào tổ tiên, họ tộc... và nhớ về nguồn cội.

Vẻ vang dòng họ Quách

Mới đây tên cụ Quách Đình Bảo và một trường tiểu học được thành phố Thái Bình đặt tên. Trước đó tên cụ Quách Hữu Nghiêm (tên đệm khác của cụ Quách Đình Nghiêm) cũng đã thành một tên phố. Và ngày 9/9 âm lịch là Tết cửu trùng của cả dân tộc, cũng là ngày khánh tiệc Lễ hội đền Côn Giang ở 2 Di tích văn hóa lịch sử quốc gia là Từ đường họ Quách (còn gọi là Đền Thái Phúc), và Đền Cun (Côn Giang).

Lễ hội thu hút dân làng Thuyền Quan và dân cư quanh vùng tham dự, tưởng nhớ Danh nhân - Phúc thần là Quách Đình Bảo và Quách Hữu Nghiêm - hai anh em ruột tài cao, trí lớn, từng đỗ đầu khoa bảng, làm quan đồng triều (vua Lê Thánh Tông, Lê Hiến Tông thế kỷ XV) tới chức Thượng thư, Đô ngự sử, cùng lưu danh sử sách.

Ngôi Từ đường thờ hai anh em ruột sống làm quan cùng triều, mất vang danh cùng thành phố - Ảnh 1.

Bia Côn giang bi ký ghi công cụ Quách Hữu Nghiêm.

Ngôi Từ đường họ Quách (Đền Thái Phúc) đã hơn 500 tuổi tới nay kiến trúc vẫn được giữ nguyên như cũ. Đền xây dựng 2 tòa theo hình chữ nhị. Trong cung cấm lưu giữ và thờ tự 1 bức kháng gian cao 1,8m, dài 2m cổ (thời Nguyễn), cùng bài vị, mũ, áo quan của 2 cụ.

Có nhiều đồ quý khác được lưu giữ như bức đại tự "Thi lễ truyền gia" do vua Lê Thánh Tông tặng cụ Quách Đình Bảo - ghi danh và nhắc nhở con cháu đời sau kế tiếp đường khoa bảng.

Từ vụ các rapper "Ráp nhà làm" phải sám hối nhớ chuyện Vua sám hối - bài học chân lý làm người cho muôn đời sau Từ vụ các rapper 'Ráp nhà làm' phải sám hối nhớ chuyện Vua sám hối - bài học chân lý làm người cho muôn đời sau

GiadinhNet - Các rapper nhóm 'Ráp nhà làm' gây xôn xao với ca khúc xúc phạm Phật Giáo vừa đến Văn phòng Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam để xin lỗi. Nhưng từ câu chuyện này bỗng nhớ lịch sử Việt Nam từng có một ông vua sám hối vì phạm lỗi phá đạo chốn già lam.

Khu Nhà truyền thống họ Quách còn lưu giữ được 5 sắc phong từ thời vua Tự Đức, Duy Tân, Khải Định tri ân công đức cụ Quách Hữu Nghiêm – cũng là nơi giáo dục cho con cháu đời đời về dòng họ hiển hách và truyền thống hiếu học của dòng họ, Những đồ phả của dòng họ Quách muốn hướng tới con cháu biết đến gia tộc vẻ vang họ Quách, lấy chữ Hiếu làm đầu, lấy chữ Trung làm trọng.

Ngôi Từ đường thờ hai anh em ruột sống làm quan cùng triều, mất vang danh cùng thành phố - Ảnh 3.

Từ đường thờ hai anh em ruột Quách Đình Bảo, Quách Hữu Nghiêm.

Cụ Quách Đình Bảo – Vị Tiến sỹ có công lớn với nước, với dân

Cụ Quách Đình Bảo đỗ Thám hoa khoa Quý Mùi, được bổ chức Trực học sĩ trong Viện Hàn lâm. Năm Quang Thuận (1457) kỳ thi Hội, cụ Bảo đỗ Thủ khoa (cùng thi có cụ Lương Thế Vinh đỗ thứ hai). Đến kỳ thi Đình, năm Quang Thuận thứ 4 (1463), có 4.400 người dự thi, đích thân vua Lê Thánh Tông ra đề "Đạo trị nước của các Vương" thì 44 người đỗ Tiến sĩ.

Người đời lúc đó có câu nói về tam khôi: Trạng nguyên Lương Thế Vinh/ Bảng nhãn Nguyễn Đức Trinh/ Thám hoa Quách Đình Bảo/ Thiên hạ cộng tri danh (Thiên hạ ai cũng biết tiếng). Vua Lê Thánh Tông rất vui mừng vì chọn được 3 nhân tài xuất chúng, nổi tiếng văn hay, chữ tốt nên cho thêu ba lá cờ, ban cho mỗi người một lá để vinh quy.

Ngôi Từ đường thờ hai anh em ruột sống làm quan cùng triều, mất vang danh cùng thành phố - Ảnh 4.

Con cháu họ Quách về dự Lễ hội...

Ngay sau đó, cụ Quách Đình Bảo được bổ nhậm chức Trung thư tỉnh, xong thăng Trung thư xá nhân, Công bộ cấp sự trung – Hàn lâm viện đại học sĩ… trải qua nhiều chức quan và thăng tới chức Ngự sử đài, Phó Đô ngự sử. Khi giữ chức Thượng thư Bộ Hình cụ Bảo đã góp phần hoàn chỉnh và cụ thể hoá luật Hồng Đức (bộ luật lớn, tiến bộ nhất trong hình luật các triều đại phong kiến).

Lịch sử ghi lại, hồi ấy đất kinh kỳ phồn hoa quý như vàng, dân phủ Phụng Thiên trong thành Thăng Long bị quan lại o ép đuổi đi để lấy đất bán lại giá cao cho người mới. Quan Ngự sử Quách Đình Bảo đã dâng biểu vạch tội bọn tham nhũng, xin vua xuống dụ quan lại phủ Phụng Thiên không được vô cớ đuổi dân, khiến dân kinh đô vô cùng biết ơn.

Tháng 9 năm Quý Mão (1483), cụ Bảo là Phó đô ngự sử, đã dâng biểu xin vua trừng trị bọn đại ác, đại nghịch, còn với tù thường tuỳ theo sự hối cải mà giảm hạn phạt, hạn tù, ân xá và được vua phê chuẩn.

Vua Lê Thánh Tông thấy cụ Bảo "hình luật tinh thông, làm việc quy củ, phân minh"… đã thăng chức Thượng Thư Bộ Lễ.

Cụ Quách Đình Bảo còn theo lệnh vua đưa người về khai điền, lập ấp tại vùng Yên Tiến (Ý Yên, Nam Định). Khi về trí sĩ cụ được phong chức Thái phó. 

Cụ mất (1/7 âm lịch năm 1508, thọ 76 tuổi), dân làng lập đền thờ cụ Quách Đình Bảo như vị Thành hoàng làng. Vua phong cụ làm Phúc thần làng Phúc Khê và ban đất xây lăng mộ.

Ngôi Từ đường thờ hai anh em ruột sống làm quan cùng triều, mất vang danh cùng thành phố - Ảnh 5.

.... và dâng hương

Cụ Quách Hữu Nghiêm – đi sứ làm rạng danh nước Việt

Cụ Quách Hữu Nghiêm sinh năm Nhâm Tuất (1442), đỗ Tiến sĩ khoa Bính Tuất (1466), sau anh trai Quách Đình Bảo 3 năm (lúc đó cụ 22 tuổi). Năm 1466, đời vua Lê Thánh Tông cụ thi đỗ Hoàng giáp, được bổ làm quan ở Hàn lâm viện, rồi Tả thị lang bộ Lễ, Phó Đô ngự sử, quan Ngự sử đài, rồi được thăng Thái thường tự khanh.

Sử gia Phan Huy Chú nhận xét ông là "Nhà ngoại giao đầy mưu chước chính trị". Lịch sử thời vua Lê Thánh Tông và Lê Hiến Tông ghi: "Việc ngoại giao với triều Minh khôn khéo, mềm dẻo về sách lược, cứng rắn về nguyên tắc".

Năm Nhâm Tuất 1502, cụ Quách Hữu Nghiêm làm Chánh sứ sang nhà Minh, với cớ tạ ơn mũ áo để duy trì quan hệ ngoại giao mềm dẻo. Cụ tỏ ra là một nhà ngoại giao xuất sắc. Chuyến đi sứ này Đoàn sứ bộ được đón tiếp trọng thể, kết quả tốt đẹp chưa từng có trong lịch sử bang giao Việt Nam - Trung Quốc.

Năm 1503 trên đường về thăm quê, tới bến Côn Giang cụ Quách Hữu Nghiêm không ốm mà mất, nhằm ngày 9/9 năm Quý Hợi (1503), hưởng thọ 62 tuổi. Vua Lê Hiến Tông vô cùng thương xót, sắc phong cho cụ là "Thượng Đẳng Thần", ban chỉ dụ xây Đền Côn Giang thờ tại làng Thuyền Quan (nay là xã Thái Hà, huyện Thái Thụy, Thái Bình), và 50 mẫu ruộng để bốn mùa hương khói tế lễ. Cụ còn được dân lập đền thờ tại xã Thái Tân (Thái Thụy, Thái Bình) và tại Hoàng Mai (Quỳnh Lưu, Nghệ An).

Ngôi Từ đường thờ hai anh em ruột sống làm quan cùng triều, mất vang danh cùng thành phố - Ảnh 6.

Phố mang tên cụ Quách Hữu Nghiêm.

Hai anh em đều đỗ Tiến sĩ, được khắc tên vào bia Tiến sĩ ở Văn Miếu Quốc Tử Giám

Điểm thú vị là anh trưởng Quách Đình Bảo và em út Quách Hữu Nghiêm đều đỗ Tiến sĩ, được khắc tên vào bia Tiến sĩ ở Văn Miếu Quốc Tử Giám, rồi cùng làm quan ở những vị trí tương đương đồng triều. Cụ Quách Đình Bảo từng làm đến Thượng thư tam Bộ (bộ Lễ, bộ Hình và bộ Lại). 

Cụ Quách Hữu Nghiêm nối gót anh y như thế. Cả hai cụ đều trải qua chức Đô Ngự Sử (chức quan được quyền can gián vua, vạch tội triều thần làm sai), có công phát triển văn hóa, giáo dục (làm bia Văn Miếu, tăng học bổng cho sĩ tử, chấm thi...), ngoại giao (làm Chánh sứ sang triều Minh toàn quân mệnh, tráng quốc uy, làm rạng non sông), quân sự.

Ngôi Từ đường thờ hai anh em ruột sống làm quan cùng triều, mất vang danh cùng thành phố - Ảnh 8.

Đoàn rước kiệu lễ hội.

Thái Phúc - vùng đất địa linh nhân kiệt sinh ra hai anh em ruột văn võ song toàn, đỗ đầu khoa bảng, sống làm quan đồng triều lưu danh sử sách, mất được lập đền thờ, nay vinh danh tên phố, tên trường ở quê hương. Đây cũng là cái nôi văn hóa văn nghệ, mỗi năm tới ngày giỗ Tổ con cháu họ Quách và cư dân dâng những bài tế lễ quan, những làn điệu múa, điệu chèo... - nét văn hóa tinh thần, ý nghĩa tâm linh làm phong phú đời sống cho cộng đồng, góp phần giáo dục con cháu về truyền thống yêu quê hương đất nước, đạo lý "uống nước nhớ nguồn" để:

"Ngàn thu sau rạng rỡ non sông

Muôn dặm tới huy hoàng cẩm tú

Đền thờ Quách tộc lại nức tiếng tố linh

Đất Thái Bình ắt tăng phần cẩm tú

Con cháu Quách tộc mang nhiều vinh dự"

(Hào khí Quách tộc - Chúc văn dâng tại Đền - Từ đường Thái Phúc năm Kỷ Hợi 2019).

Đền thờ - Từ đường và khu lăng mộ của cụ Quách Đình Bảo (thôn Phúc Tiền, xã Thái Phúc, huyện Thái Thụy) là nơi thờ hai anh em danh nhân; Đền Côn Giang thờ cụ Quách Hữu Nghiêm (xã Thái Hà, huyện Thái Thụy, thế kỷ thứ XV) đều được xếp hạng Di tích Lịch sử Văn hoá cấp quốc gia (năm 1989);

Từ đường họ Quách còn lưu giữ bức đại tự ghi bốn chữ "Thi lễ truyền gia", do vua Lê Thánh Tông ban tặng.

Đền Côn Giang được con dân tại địa phương tôn sùng thờ cúng, xin lộc học hành và thi cử.

Năm 2010-2011, ông Quách Tuấn Ngọc chủ trì cùng con cháu họ Quách đã tu bổ, tôn tạo Đền Côn Giang. Năm 2014, Đền Côn Giang được Nhà nước cho đại trùng tu giai đoạn 1.

Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
5 con giáp bứt tốc mạnh mẽ từ tháng 7, cuối năm trả hết nợ nần, đón Tết dư dả

5 con giáp bứt tốc mạnh mẽ từ tháng 7, cuối năm trả hết nợ nần, đón Tết dư dả

Đời sống - 1 giờ trước

GĐXH - Trong 12 con giáp, có 3 con giáp được dự đoán sẽ tỏa sáng rực rỡ từ tháng 7, hứa hẹn những đột phá sự nghiệp và bứt phá tài chính.

CSGT mở đường, cứu tài xế xe tải đột quỵ trên cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ

CSGT mở đường, cứu tài xế xe tải đột quỵ trên cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ

Đời sống - 1 giờ trước

GĐXH - Sáng 5/7, phát hiện tài xế xe tải bị đột quỵ, bất tỉnh trong cabin trên cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ, lực lượng cảnh sát giao thông đã mở đường đưa nạn nhân tới bệnh viện cấp cứu.

4 điểm mới về làm sổ đỏ từ ngày 1/7/2025, người dân cần nắm rõ

4 điểm mới về làm sổ đỏ từ ngày 1/7/2025, người dân cần nắm rõ

Đời sống - 4 giờ trước

GĐXH - Từ ngày 1/7/2025, nhiều quy định mới liên quan đến việc cấp sổ đỏ chính thức có hiệu lực. Dưới đây là các thông tin cụ thể người dân có thể tham khảo.

Hành động bất thường của tài xế ô tô khi gặp tổ CSGT

Hành động bất thường của tài xế ô tô khi gặp tổ CSGT

Pháp luật - 5 giờ trước

GĐXH - Trước hiệu lệnh dừng xe của Tổ công tác của Trạm CSGT Quang Trung, tài xế Kiên không chấp hành mà tiếp tục cho phương tiện di chuyển, liên tục đánh lái sang hai bên nhằm không cho cơ quan chức năng vượt, thậm chí còn làm đổ xe của Tổ công tác.

Thiếu nữ 14 tuổi ‘bẻ lái’ cực gắt khiến kẻ giả danh CSGT mất hút

Thiếu nữ 14 tuổi ‘bẻ lái’ cực gắt khiến kẻ giả danh CSGT mất hút

Đời sống - 6 giờ trước

Cú 'bẻ lái' khiến kẻ tự xưng CSGT để lừa đảo 'đứng hình' chính là câu nói cực gắt của thiếu nữ: 'Người chỉ huy sau lưng chú đang cầm roi điện đấy'.

Đăng ký xe, cấp biển số xe được thực hiện như thế nào sau ngày 1/7/2025?

Đăng ký xe, cấp biển số xe được thực hiện như thế nào sau ngày 1/7/2025?

Đời sống - 6 giờ trước

GĐXH - Theo Thông tư số 51/2025/TT-BCA, từ ngày 1/7/2025, quy trình đăng ký xe và cấp biển số xe có nhiều điểm mới đáng chú ý. Người dân cần thực hiện các thủ tục, quy trình thế nào để đăng ký xe, cấp biển số xe diễn ra thuận lợi?

Nữ sinh đa tài với hành trình chinh phục đỉnh cao tranh biện và nghệ thuật

Nữ sinh đa tài với hành trình chinh phục đỉnh cao tranh biện và nghệ thuật

Giáo dục - 6 giờ trước

GĐXH - Vừa qua, MC nhí Đỗ Quyên đã vinh dự giành được thành tích ấn tượng tại giải tranh biện Vietnamese Scholars Debating Championship 2025. Đây là một trong những giải đấu uy tín hàng đầu dành cho học sinh yêu thích tranh biện học thuật bằng tiếng Anh trên cả nước.

Tin sáng 5/7: Dùng máy bay không người lái cứu 2 cháu bé mắc kẹt giữa dòng lũ; cảnh giác chiêu trò lừa đảo lợi dụng việc sáp nhập các đơn vị hành chính

Tin sáng 5/7: Dùng máy bay không người lái cứu 2 cháu bé mắc kẹt giữa dòng lũ; cảnh giác chiêu trò lừa đảo lợi dụng việc sáp nhập các đơn vị hành chính

Xã hội - 7 giờ trước

GĐXH - Người đàn ông ở Gia Lai xác nhận dùng máy bay không người lái giải cứu 2 cháu nhỏ mắc kẹt giữa dòng nước lũ; lợi dụng chủ trương sắp xếp, sáp nhập các đơn vị hành chính, nhiều đối tượng xấu đã dựng lên nhiều kịch bản lừa đảo.

Bộ máy chính quyền 2 cấp ở Thái Nguyên bắt đầu vận hành trơn tru, hiệu quả

Bộ máy chính quyền 2 cấp ở Thái Nguyên bắt đầu vận hành trơn tru, hiệu quả

Thời sự - 19 giờ trước

GĐXH - Sau khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, các xã sau hợp nhất tại tỉnh Thái Nguyên đã bước đầu vận hành thông suốt, đảm bảo phục vụ người dân chu đáo, hiệu quả.

Những con giáp là thiên tài kinh doanh bẩm sinh, "rót tiền" vào đâu thắng lớn ở đó

Những con giáp là thiên tài kinh doanh bẩm sinh, "rót tiền" vào đâu thắng lớn ở đó

Đời sống - 22 giờ trước

GĐXH - Những con giáp này sinh ra đã có thiên phú trong lĩnh vực kiếm tiền, một khi đã lấn sân kinh doanh là sẽ càng ngày càng làm ăn phát đạt.

Top