Những lưu ý về ẩm thực dưỡng sinh trong tiết khí Thu Phân để cơ thể luôn khỏe mạnh
GĐXH – Để cơ thể luôn khỏe mạnh, trong tiết Thu Phân mọi người cần lưu ý về ẩm thực dưỡng sinh dưới đây. Bởi trong tiết Thu Phân, khí khô bắt đầu bốc cao, sinh ra cảm giác háo nóng, chân tay nứt nẻ, phổi khí bị tổn hại.
Trong tiết Thu Phân, khí khô bắt đầu bốc cao, sinh ra cảm giác háo nóng, chân tay nứt nẻ, phổi khí bị tổn hại. Nguyên tắc dưỡng sinh trong tiết Thu Phân chủ yếu là cân bằng âm dương, chống lại hàn khí, đề phòng khô háo.
Theo đó, cần bổ sung nhiều các thực phẩm có tính mát, bình kết hợp với thực phẩm ấm, nóng để giữ cho cơ thể luôn hài hòa, không bị khí khô xâm chiếm, cũng không bị khí âm hàn lạnh chiếm đóng.

Ảnh minh họa
Các phương pháp dưỡng sinh trong Thu Phân cụ thể như sau:
- Chú trọng dưỡng âm:
Trong "Hoàng Đế nội kinh" – cuốn sách kinh điển của Đông y có nói, "Thu Đông dưỡng âm". Vào tiết Thu Phân, cần chú trọng bồi dưỡng phần âm trong cơ thể. Thu táo dễ làm tổn thương phổi, phổi âm chưa đủ, thể chất biến hư, thở khò khè, người mắc chứng ho mãn tính có xu thế tăng nhiều. Vậy nên "dưỡng âm" như thế nào? Có thể dùng các dược liệu tư âm nấu nước uống, như sa sâm, mạch đông, bách hợp…, có công hiệu tư âm dưỡng phế. Mặt khác, bởi vì phổi chủ da, lông nên phương pháp này cũng giúp trị da khô.
Sau tiết Thu Phân, nhiệt độ dần dần chuyển mát, người bệnh tật lâu dài, người già và trẻ em phải chú ý tránh gió lạnh, dựa vào thời tiết mặc thêm quần áo.
- Tránh dùng đảng sâm, hoàng kỳ:
Ẩm thực mùa Thu nên lấy thanh đạm làm chủ, như món canh xương củ cải xanh – đỏ (có thể cho thêm la hán quả và hạnh nhân) giúp thanh nhiệt giải độc, phòng ngừa táo tà xâm nhập. Tuy nhiên, chớ tùy tiện bồi bổ, không nên uống canh đảng sâm, hoàng kỳ… Vì mùa Thu mát mẻ thuộc cuối Hè về Thu, nếu nhiễm phong hàn, cảm cúm mà bồi bổ quá sớm sẽ ngoại cảm tồn nội, ảnh hưởng đến chức năng can phế làm tăng độ khó của việc chữa bệnh.

Mặt khác, khí hậu mùa Thu dần dần chuyển sang khô hanh, ánh nắng Mặt trời ít đi, nhiệt đồ từ từ giảm xuống, khiến cảm xúc con người có phần ưu tư, như câu "Thu phong Thu vũ sầu sát nhân" của Thu Cẩn. Do đó, lúc này mọi người nên duy trì tinh thần an bình, thu liễm thần khí, lấy khoan dung bình tĩnh thích ứng với trời Thu.
- Âm Dương ngũ hành chủ thâu:
Trong cơ thể con người, "thâu" có ý chỉ dương khí trong cơ thể sẽ dần dần thu liễm vào trong khi thời tiết lạnh đi. Vào mùa này nên cố gắng dậy sớm, buổi tối tốt nhất đi ngủ trước 10 giờ, đến sáng khi Mặt trời lên liền rời giường. Ngủ sớm để thuận theo âm tinh cất giữ, dùng dưỡng "thâu" khí. Dậy sớm nhằm thuận theo dương khí từ từ mạnh lên, khiến phế khí giãn ra. Bởi vậy, tốt nhất nên thu dương khí lại vào mùa thu để tránh dương khí bị tản ra bên ngoài, khi đến mùa Đông, thân thể người sẽ xuất hiện suy nhược.
- Âm dương điều hòa sinh sôi không ngừng:
Đại danh y Hoa Đà viết trong "Trung tàng kinh" rằng, cơ thể con người cũng giống như thiên nhiên, bất kể trong cơ thể âm khí quá thịnh hay là dương khí quá thịnh đều sẽ sinh ta bệnh tật. Muốn khỏe mạnh, âm dương điều hòa là việc quan trọng vô cùng.
3 điều cần duy trì giữ âm dương trong cơ thể cân bằng
- Đầu tiên, chúng ta phải chú ý hàn nhiệt cân bằng. Hàn sẽ tổn thương dương, nhiệt sẽ tổn thương âm, do đó nếu chúng ta không thể duy trì hàn nhiệt cân bằng thì sẽ ảnh hưởng đến sự cân bằng âm dương trong cơ thể.
- Thứ hai chính là phải duy trì khí huyết cân đối. Bởi vì khí thuộc về dương, huyết thuộc về âm, nên phải duy trì khí huyết cân bằng.
- Thứ ba là phải chú ý táo thấp cân đối, tức là cân bằng tân dịch. Dịch chính là chất lỏng, huyết dịch. Bởi vì 70% cơ thể con người là nước, duy trì tân dịch cân đối, cũng là duy trì âm dương cân bằng.
Nếu âm cân bằng, dương khí kín kẽ vững chắc thì cơ thể tự nhiên khỏe mạnh, tinh thần tốt lên, cái này gọi là "Âm bình dương bí, tinh thần nãi chí".
Âm dương nếu mất cân bằng, bệnh tật liền bộc phát. Âm dương mất cân bằng nhẹ thì cơ thể sẽ có chút không khỏe, nặng hơn thì sẽ sinh bệnh, mà mất cân bằng nghiêm trọng thì thân thể chắc chắn mắc bệnh nặng.
Các bệnh thông thường, có tỉ lệ phát bệnh cao như cao huyết áp, bệnh động mạch vành, tiểu đường… đều có liên quan mật thiết tới âm dương mất cân bằng. Nếu âm dương phân tách, vỡ ra, như vậy sinh mạng liền kết thúc.
- Ăn ít chua cay, tăng cường nhuận táo:
Cuốn "Ẩm thực chính yếu" viết: Mùa Thu khí táo, nên ăn khi trời nhá nhem tối để nhuận táo. Do đó nên ăn những món ít chua, ít cay, ăn nhiều thực phẩm nhuận táo như hạt vừng. Mặt khác, cũng có thể dùng một lượng vừa phải thức ăn chua để trợ giúp tiêu hóa.
- Tăng cường vitamin vào khẩu phần ăn:
Thu Phân rất thích hợp ăn các loại rau củ chứa nhiều vitamin và khoáng chất có lợi cho sức khỏe như súp lơ, cà rốt, xà lách, bí đỏ, củ cải, mộc nhĩ, củ từ, khoai lang...
Nên ăn thịt vịt, thịt dê – những loại thịt có hàm lượng protein cao nhưng lượng mỡ thấp, tính ấm, giúp cơ thể chống lại âm khí ngày một tăng mạnh trong môi trường
- Ăn cua bể:
Vào mùa này, cua ghẹ thường béo ngậy, cho nên mọi người chớ quên thưởng thức món hải sản này để bồi bổ cốt tủy và thanh nhiệt cơ thể.
- Ăn rau dền dại:
Ở các vùng miền Nam Trung Quốc hiện vẫn duy trì một phong tục phổ biến mỗi khi bước vào mùa thu là người dân thường đi hái là dền hoang (Qiucai), loại cây mọc tự để nấu canh hoặc làm món súp để làm sạch ruột gan, nội tạng phòng tránh bệnh tật giúp cho thân thể khỏe mạnh.
- Thưởng thức các loại quả, hạt:
Vào tiết Thu Phân, các loại quả và hạt như ô liu, lê, đu đủ, hạt dẻ, đậu đỗ và hầu hết các loại cây đều bước vào giai đoạn tích trữ nhiều chất bổ dưỡng nhất. Đây cũng chính là thời điểm để thu hái và sử dụng những loại hạt quả này để thưởng thức.
- Món ăn dưỡng sinh tiết khí Thu Phân:
Nên: thực vật có tính chua, ngọt để nhuận phế lợi tim, dưỡng âm thanh nhiệt, thực phẩm có tính ấm, nhạt, tươi mới, ngó sen, thịt vịt, lê, hồng, cam, mộc nhĩ, bách hợp, ngân nhĩ, vừng, hạch đào, gạo nếp, mật ong, chế phẩm từ sữa.
Không nên: Thực vật lạnh, đồ ăn quá lạnh, quá nhạt, quá dính.
Món ăn dưỡng sinh: tôm nõn xào măng, cháo mộc nhĩ, ngó sen gạo nếp, cua viên, gà hầm hạt dẻ.
Món ngon ngày lạnh: Cách làm sạch bì lợn không còn bị hôi và gợi ý 2 món ngon ấm bụng dễ làm
Ăn - 7 giờ trướcGĐXH – Bì lợn là nguyên liệu rẻ tiền, làm được nhiều món ăn ngon tốt cho sức khỏe. Nhưng nếu sơ chế không kỹ, lông và tạp chất còn sót lại có thể gây hại cho hệ tiêu hóa. Dưới đây là hướng dẫn làm sạch bì lợn đúng cách và gợi ý hai món ngon dễ làm tại nhà.
Người bị bệnh này khi ăn hạt chia cần lưu ý những điều sau
Ăn - 16 giờ trướcGĐXH - Hạt chia là nguồn thực phẩm tự nhiên chứa nhiều omega-3, chất xơ, protein, canxi và chất chống oxy hóa. Dưới đây là nhóm người cần lưu ý trước khi dùng hạt chia để sử dụng an toàn và hiệu quả hơn.
Những hình ảnh món ăn đẹp mãn nhãn tại Liên hoan Văn hóa Ẩm thực Quốc tế 2025
Ăn - 1 ngày trướcGĐXH - Liên hoan Văn hóa Ẩm thực Quốc tế năm nay thu hút gần 20 nghìn lượt khách đến thăm quan, thưởng thức các món ăn đa dạng, đặc trưng của nhiều quốc gia.
Loại rau thả lẩu hải sản khiến bổ dưỡng hơn, thơm ngon khó cưỡng, ngăn ngừa hấp thu chất béo
Ăn - 1 ngày trướcGĐXH - Lẩu hải sản được nhiều người yêu thích, không chỉ bởi vị ngọt và giá trị dinh dưỡng của hải sản, mà còn bởi sự đa dạng của các nguyên liệu ăn kèm, trong đó có các loại rau.
Người suy thận nên ăn loại rau gì, củ gì?
Ăn - 1 ngày trướcGĐXH - Rau xanh luôn được coi là nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng và có lợi cho sức khỏe. Nhưng đối với bệnh nhân suy thận, việc tiêu thụ rau xanh phải là một lựa chọn an toàn.
Muốn bổ máu theo cách tự nhiên nên ăn gì? 4 món ngon dưới đây cực dễ làm, ngon miệng mà hỗ trợ bổ máu hiệu quả
Ăn - 1 ngày trướcGĐXH - Ngoài táo đỏ, ngải cứu, bạn còn có lựa chọn khác nếu muốn bổ máu một cách tự nhiên thông qua ăn uống.
Rau cải cúc mùa ngon nhất giúp ấm phổi và ngủ ngon trong ngày lạnh, lưu ngay cách chế biến để giữ trọn vị
Ăn - 2 ngày trướcGĐXH – Rau cải cúc đang vào mùa ngon nhất. Loại rau được ví như “vua hoàng đế”có đầy ở chợ Việt giúp làm ấm cơ thể, giảm ho, cải thiện giấc ngủ ngày lạnh… càng tốt hơn cho sức khỏe nếu biết cách chế biến trọn vị dưới đây.
Tưởng trà xanh là vua chống oxy hóa, ai ngờ loại lá 30.000đ/kg chợ Việt bán mới là quán quân
Ăn - 2 ngày trướcGĐXH - Loại rau này đang được nhiều nghiên cứu và chuyên gia dinh dưỡng đánh giá là có khả năng chống oxy hóa vượt trội hơn cả trà xanh.
Chỉ từ 25.000 đồng/bó, đặc sản 'sâm trong nước' của Ninh Bình chế biến đủ món ngon ngày lạnh, ăn là nghiền
Ăn - 2 ngày trướcGĐXH - Xuất hiện chỉ khoảng hơn tháng trong năm nhưng củ niễng Ninh Bình lại khiến dân sành ăn săn lùng mỗi mùa thu đông. Loại củ được ví “sâm trong nước” ấy dùng chế biến đủ món ngon ngày lạnh, ăn là nghiền với giá chỉ khoảng 25.000 – 50.000 đồng/bó.
Bí quyết chọn rau ăn lẩu mắm chuẩn vị miền Tây, giúp cân bằng dinh dưỡng
Ăn - 3 ngày trướcGĐXH - Lẩu mắm - món ăn trứ danh của miền Tây sẽ kém ngon nếu bạn không chọn được các loại rau ăn kèm phù hợp. Các loại rau ăn lẩu mắm giúp chống ngán, bổ sung chất xơ và cân bằng dinh dưỡng.
Luộc trứng dùng nước sôi hay nước lạnh đều sai bét, nhớ 5 điểm này, luộc xong chỉ chạm nhẹ là vỏ tự bong
Mẹo nấu nướngChỉ cần ghi nhớ những mẹo đơn giản dưới đây trứng luộc xong sẽ thơm ngon, lòng đỏ chín tới, không khô, quan trọng nhất là róc vỏ.


