Những lưu ý về ẩm thực dưỡng sinh trong tiết khí Thu Phân để cơ thể luôn khỏe mạnh
GĐXH – Để cơ thể luôn khỏe mạnh, trong tiết Thu Phân mọi người cần lưu ý về ẩm thực dưỡng sinh dưới đây. Bởi trong tiết Thu Phân, khí khô bắt đầu bốc cao, sinh ra cảm giác háo nóng, chân tay nứt nẻ, phổi khí bị tổn hại.
Trong tiết Thu Phân, khí khô bắt đầu bốc cao, sinh ra cảm giác háo nóng, chân tay nứt nẻ, phổi khí bị tổn hại. Nguyên tắc dưỡng sinh trong tiết Thu Phân chủ yếu là cân bằng âm dương, chống lại hàn khí, đề phòng khô háo.
Theo đó, cần bổ sung nhiều các thực phẩm có tính mát, bình kết hợp với thực phẩm ấm, nóng để giữ cho cơ thể luôn hài hòa, không bị khí khô xâm chiếm, cũng không bị khí âm hàn lạnh chiếm đóng.
Các phương pháp dưỡng sinh trong Thu Phân cụ thể như sau:
- Chú trọng dưỡng âm:
Trong "Hoàng Đế nội kinh" – cuốn sách kinh điển của Đông y có nói, "Thu Đông dưỡng âm". Vào tiết Thu Phân, cần chú trọng bồi dưỡng phần âm trong cơ thể. Thu táo dễ làm tổn thương phổi, phổi âm chưa đủ, thể chất biến hư, thở khò khè, người mắc chứng ho mãn tính có xu thế tăng nhiều. Vậy nên "dưỡng âm" như thế nào? Có thể dùng các dược liệu tư âm nấu nước uống, như sa sâm, mạch đông, bách hợp…, có công hiệu tư âm dưỡng phế. Mặt khác, bởi vì phổi chủ da, lông nên phương pháp này cũng giúp trị da khô.
Sau tiết Thu Phân, nhiệt độ dần dần chuyển mát, người bệnh tật lâu dài, người già và trẻ em phải chú ý tránh gió lạnh, dựa vào thời tiết mặc thêm quần áo.
- Tránh dùng đảng sâm, hoàng kỳ:
Ẩm thực mùa Thu nên lấy thanh đạm làm chủ, như món canh xương củ cải xanh – đỏ (có thể cho thêm la hán quả và hạnh nhân) giúp thanh nhiệt giải độc, phòng ngừa táo tà xâm nhập. Tuy nhiên, chớ tùy tiện bồi bổ, không nên uống canh đảng sâm, hoàng kỳ… Vì mùa Thu mát mẻ thuộc cuối Hè về Thu, nếu nhiễm phong hàn, cảm cúm mà bồi bổ quá sớm sẽ ngoại cảm tồn nội, ảnh hưởng đến chức năng can phế làm tăng độ khó của việc chữa bệnh.
Mặt khác, khí hậu mùa Thu dần dần chuyển sang khô hanh, ánh nắng Mặt trời ít đi, nhiệt đồ từ từ giảm xuống, khiến cảm xúc con người có phần ưu tư, như câu "Thu phong Thu vũ sầu sát nhân" của Thu Cẩn. Do đó, lúc này mọi người nên duy trì tinh thần an bình, thu liễm thần khí, lấy khoan dung bình tĩnh thích ứng với trời Thu.
- Âm Dương ngũ hành chủ thâu:
Trong cơ thể con người, "thâu" có ý chỉ dương khí trong cơ thể sẽ dần dần thu liễm vào trong khi thời tiết lạnh đi. Vào mùa này nên cố gắng dậy sớm, buổi tối tốt nhất đi ngủ trước 10 giờ, đến sáng khi Mặt trời lên liền rời giường. Ngủ sớm để thuận theo âm tinh cất giữ, dùng dưỡng "thâu" khí. Dậy sớm nhằm thuận theo dương khí từ từ mạnh lên, khiến phế khí giãn ra. Bởi vậy, tốt nhất nên thu dương khí lại vào mùa thu để tránh dương khí bị tản ra bên ngoài, khi đến mùa Đông, thân thể người sẽ xuất hiện suy nhược.
- Âm dương điều hòa sinh sôi không ngừng:
Đại danh y Hoa Đà viết trong "Trung tàng kinh" rằng, cơ thể con người cũng giống như thiên nhiên, bất kể trong cơ thể âm khí quá thịnh hay là dương khí quá thịnh đều sẽ sinh ta bệnh tật. Muốn khỏe mạnh, âm dương điều hòa là việc quan trọng vô cùng.
3 điều cần duy trì giữ âm dương trong cơ thể cân bằng
- Đầu tiên, chúng ta phải chú ý hàn nhiệt cân bằng. Hàn sẽ tổn thương dương, nhiệt sẽ tổn thương âm, do đó nếu chúng ta không thể duy trì hàn nhiệt cân bằng thì sẽ ảnh hưởng đến sự cân bằng âm dương trong cơ thể.
- Thứ hai chính là phải duy trì khí huyết cân đối. Bởi vì khí thuộc về dương, huyết thuộc về âm, nên phải duy trì khí huyết cân bằng.
- Thứ ba là phải chú ý táo thấp cân đối, tức là cân bằng tân dịch. Dịch chính là chất lỏng, huyết dịch. Bởi vì 70% cơ thể con người là nước, duy trì tân dịch cân đối, cũng là duy trì âm dương cân bằng.
Nếu âm cân bằng, dương khí kín kẽ vững chắc thì cơ thể tự nhiên khỏe mạnh, tinh thần tốt lên, cái này gọi là "Âm bình dương bí, tinh thần nãi chí".
Âm dương nếu mất cân bằng, bệnh tật liền bộc phát. Âm dương mất cân bằng nhẹ thì cơ thể sẽ có chút không khỏe, nặng hơn thì sẽ sinh bệnh, mà mất cân bằng nghiêm trọng thì thân thể chắc chắn mắc bệnh nặng.
Các bệnh thông thường, có tỉ lệ phát bệnh cao như cao huyết áp, bệnh động mạch vành, tiểu đường… đều có liên quan mật thiết tới âm dương mất cân bằng. Nếu âm dương phân tách, vỡ ra, như vậy sinh mạng liền kết thúc.
- Ăn ít chua cay, tăng cường nhuận táo:
Cuốn "Ẩm thực chính yếu" viết: Mùa Thu khí táo, nên ăn khi trời nhá nhem tối để nhuận táo. Do đó nên ăn những món ít chua, ít cay, ăn nhiều thực phẩm nhuận táo như hạt vừng. Mặt khác, cũng có thể dùng một lượng vừa phải thức ăn chua để trợ giúp tiêu hóa.
- Tăng cường vitamin vào khẩu phần ăn:
Thu Phân rất thích hợp ăn các loại rau củ chứa nhiều vitamin và khoáng chất có lợi cho sức khỏe như súp lơ, cà rốt, xà lách, bí đỏ, củ cải, mộc nhĩ, củ từ, khoai lang...
Nên ăn thịt vịt, thịt dê – những loại thịt có hàm lượng protein cao nhưng lượng mỡ thấp, tính ấm, giúp cơ thể chống lại âm khí ngày một tăng mạnh trong môi trường
- Ăn cua bể:
Vào mùa này, cua ghẹ thường béo ngậy, cho nên mọi người chớ quên thưởng thức món hải sản này để bồi bổ cốt tủy và thanh nhiệt cơ thể.
- Ăn rau dền dại:
Ở các vùng miền Nam Trung Quốc hiện vẫn duy trì một phong tục phổ biến mỗi khi bước vào mùa thu là người dân thường đi hái là dền hoang (Qiucai), loại cây mọc tự để nấu canh hoặc làm món súp để làm sạch ruột gan, nội tạng phòng tránh bệnh tật giúp cho thân thể khỏe mạnh.
- Thưởng thức các loại quả, hạt:
Vào tiết Thu Phân, các loại quả và hạt như ô liu, lê, đu đủ, hạt dẻ, đậu đỗ và hầu hết các loại cây đều bước vào giai đoạn tích trữ nhiều chất bổ dưỡng nhất. Đây cũng chính là thời điểm để thu hái và sử dụng những loại hạt quả này để thưởng thức.
- Món ăn dưỡng sinh tiết khí Thu Phân:
Nên: thực vật có tính chua, ngọt để nhuận phế lợi tim, dưỡng âm thanh nhiệt, thực phẩm có tính ấm, nhạt, tươi mới, ngó sen, thịt vịt, lê, hồng, cam, mộc nhĩ, bách hợp, ngân nhĩ, vừng, hạch đào, gạo nếp, mật ong, chế phẩm từ sữa.
Không nên: Thực vật lạnh, đồ ăn quá lạnh, quá nhạt, quá dính.
Món ăn dưỡng sinh: tôm nõn xào măng, cháo mộc nhĩ, ngó sen gạo nếp, cua viên, gà hầm hạt dẻ.
Loại củ mùi khó chịu ở Việt Nam nhiều người không thích, ở Nhật lại là thần dược, tốt cho người tiểu đường và chế biến nhiều món ngon
Ăn - 4 giờ trướcGĐXH – Nhiều người có thể không thích hành tây vì chúng có mùi hăng, khó ăn. Tuy nhiên, loại củ này lại là nguyên liệu để chế biến nhiều món ngon và được đánh giá bổ ngang nhân sâm, giúp kiểm soát tốt. Bạn có thể tham khảo cách chế biến dưới đây để tận dụng giá trị.
Món ăn 'chỉ có tại Việt Nam' khiến anh Tây khen nức nở nhưng vẫn đọc sai tên, dân mạng phải giúp sửa gấp
Ăn - 7 giờ trướcCó lẽ món ăn này không phổ biến ở nhiều nước khác nên anh Tây mới có sự nhầm lẫn như vậy.
Tìm thấy hợp chất chống ung thư trong loại gia vị người Việt thường dùng
Ăn - 10 giờ trướcGĐXH - Loại củ có vị cay nồng này đang được nghiên cứu về vai trò của nó trong việc giảm nguy cơ mắc các bệnh ung thư như: ung thư vú, dạ dày, vòm họng, thực quản, tiền liệt tuyến, gan, ung thư bàng quang…
Thức uống giúp chị em chăm sóc da căng mịn, bóng khỏe trong mùa đông này
Ăn - 13 giờ trướcSữa ngô không chỉ là thức uống dễ làm mà còn mang lại nhiều tác dụng chăm sóc cho da dẻ.
Nước chấm của Việt Nam thuộc top ngon nhất thế giới có gì đặc biệt?
Ăn - 16 giờ trướcNước mắm tỏi ớt của Việt Nam nằm trong danh sách nước chấm ngon nhất thế giới.
Loại rau tốt nhất thế giới, giúp phòng chống ung thư, bán đầy ở siêu thị Việt: dai giòn sần sật rất dễ nấu
Ăn - 1 ngày trướcGĐXH - Thực phẩm này có hàm lượng dinh dưỡng đầy đủ khoáng chất, vitamin thiết yếu cho sức khỏe, có khả năng phòng chống ung thư, lại chế biến được nhiều món ngon.
Rửa rau sai cách, rước bệnh cho cả nhà: 4 thói xấu này cần thay đổi gấp
Ăn - 1 ngày trướcRửa rau nhìn thì đơn giản nhưng cũng cần có "kỹ thuật" đấy.
Bữa cơm mùa đông mà không làm món này ăn quả là đáng tiếc: Nguyên liệu đang vào mùa, rẻ lại mềm thơm và giàu dinh dưỡng
Ăn - 1 ngày trướcDù là bữa tối gia đình hay khi hội họp bạn bè, món ăn này sẽ chiếm được cảm tình của mọi người bởi sức hấp dẫn độc đáo, hương vị tuyệt ngon của nó.
Mỹ nhân táo bạo nhất 'Sex and the City' U70 vẫn trẻ trung, gợi cảm: Bí quyết nằm ở 1 loại thịt
Ăn - 1 ngày trướcGĐXH - Kim Cattrall thường chỉ cho các ngôi sao trẻ cách để đánh bay mỡ thừa bằng ăn uống.
Cách mới luộc tôm cực ngon ngọt, chắc thịt, róc vỏ và không tanh nhờ cho thêm một loại rau bán đầy chợ Việt
Ăn - 1 ngày trướcGĐXH – Với cách pha chế nước luộc tôm và mẹo luộc tôm dưới đây, không chỉ tôm mà còn áp dụng luộc với mực, cua, bề bề đều ngon vô cùng. Bí quyết và công thức này do đầu bếp Cao Giang chia sẻ.
Tìm thấy hợp chất chống ung thư trong loại gia vị người Việt thường dùng
ĂnGĐXH - Loại củ có vị cay nồng này đang được nghiên cứu về vai trò của nó trong việc giảm nguy cơ mắc các bệnh ung thư như: ung thư vú, dạ dày, vòm họng, thực quản, tiền liệt tuyến, gan, ung thư bàng quang…